Paragraaf 1.3/1.4: Plantaardige-, dierlijke cellen en celorgannellen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4,5

Welkom!

Pak je spullen:

• Laptop
• Biologie boek
• Schrift voor aantekeningen
• Pen
  
• Mobiel in de tas!

Wat gaan we doen?

• Herhaling paragraaf 1.2: Orgaan, weefsel en cel

• Uitleg paragraaf 1.3 en 1.4

• Zelfstandig werken aan opdrachten 1.3 en 1.4

• 2e uur: Practicum microscopie plantaardige en dierlijke cel

Paragraaf 1.3/1.4: Plantaardige-, dierlijke cellen en celorganellen

Lesdoelen

3.1 Je kunt een microscoop gebruiken en daarmee (delen van) organismen bestuderen.

3.2 Je kunt delen van dierlijke cellen en van plantaardige cellen benoemen en de functies ervan beschrijven

4.1 Je kunt een cel beschrijven als een zelfstandig functionerende biologische eenheid.

4.2 Je kunt beschrijven hoe transport van stoffen via (cel)membranen plaatsvindt.

4.3 Je kunt de bouw en functie van het cytoskelet en het celmembraan beschrijven.

Dierlijke cel

Plantaardige cel

Plastiden

Elk celorganel heeft zijn eigen functie

Celwand: Beschermen van de cel en geeft stevigheid

Celmembraan: Het wel of niet doorlaten van de stoffen

Celkern: Regelt alles wat er in een cel gebeurt.

Vacuole: zorgt voor stevigheid

Bladgroenkorrels (chloroplasten): Zorgt voor energierijke stoffen (fotosynthese)

Cytoplasma: stroperige vloeistof 

(BINAS: 79B, C en D)

OVEREENKOMSTEN

Cytoplasma

Celmembraan

Celkern

(kernmembraan)

VERSCHILLEN

Vacuole

Celwand

Bladgroenkorrels/Plastiden

Welke onderdelen van de plantencel worden hier aangegeven? 

Celwand

Celkern

Bladgroenkorrel

Cytoplasma

Vacuole

Sleep de naam naar de juiste afbeelding

Alleen Plantencel

Planten- en dierlijke cel

Celkern

celmembraan

Plastide

Celwand

Cytoplasma

Vacuole

Kernmembraan

1. De celkern

Chromosomen

Bestaan uit DNA

DNA bevat alle informatie over de erfelijke eigenschappen

2. Endoplasmatisch reticulum

2 typen:

1. Ruw endoplasmatisch reticulum(RER) 
2. Glad endoplasmatisch reticulum (GER)

Ruw endoplasmatisch riticulum

• Met ribosomen voor eiwitsynthese (liggen ook in het cytoplasma)
• Ribsomen geven hun eiwitten af in de holten tussen de membranen. De eiwitten worden dan bewerkt en verpakt in blaasjes, die afsnoeren van het membraan van het RER. De blaasjes worden verder getransporteerd voor bewerking.

Glad endoplasmatisch reticulum

• GER heeft geen ribosomen

• GER speelt een rol bij de stofwisseling in de cel, zoals bij de productie van vetten of het afbreken van gifstoffen

3. Golgi-systeem

•  Bestaat uit opeengestapelde membranen in het cytoplasma

• De eiwitmoleculen in de blaasjes die komen van het ruw endoplasmatisch reticulum naar het golgi-systeem

• Het golgisysteem neemt deze blaasjes op en vouwt de eiwitten verder tot hun uiteindelijke werkende vorm

• Eiwitten weer in blaasjes van het golgi-membraan af (=exocytose)

Exocytose (=uit de cel) vs endocytose (in de cel)

Endocytose

• Het blaasje dat zich afsnoert van het celmembraan noem je een endosoom. 
• In de cel versmelt het endosoom met een lysosoom, waarna enzymen uit het lysosoom de stoffen in het endosoom afbreken. 
• Via transporteiwitten komen de afbraakproducten in het cytoplasma.

4.Mitochondriën

• Bolvormig organel
• Dubbele membraan
• Afbraak eiwitten, vetten en koolhydraten 
• Zuurstof en enzymen nodig -> ENERGIE ontstaat (opgeslagen als ATP)

binas 79D

6. Chloroplasten

• Dubbel membraan en enzymen
• Fotosynthese
• Lichtenergie => glucose 

binas 79D

7.Cytoskelet

• Netwerk van eiwitvezels: microtubuli en microfilamenten
• Vorm cel en organellen op plek
• Motoreiwitten: verplaatsen zich langs cytoskelet en transporteren blaasjes en eiwitten 

Membranen

• Fosfolipiden dubbellaag met hydrofiele kop (P) en hydrofobe staart (2 vetzuurmoleculen - 1 verzadigd + 1 onverzadigd)
• Membraaneiwitten: transport stoffen in/uit cel
• Trilharen: een lange zweephaar die een functie kan hebben bij de voortbeweging van een cel of bij de verplaatsing van stoffen langs de cel

BINAS 79D, 67G2+3

Terugkijken op lesdoelen

3.1 Je kunt een microscoop gebruiken en daarmee (delen van) organismen bestuderen.

3.2 Je kunt delen van dierlijke cellen en van plantaardige cellen benoemen en de functies ervan beschrijven

4.1 Je kunt een cel beschrijven als een zelfstandig functionerende biologische eenheid.

4.2 Je kunt beschrijven hoe transport van stoffen via (cel)membranen plaatsvindt.

4.3 Je kunt de bouw en functie van het cytoskelet en het celmembraan beschrijven.

Zet de onderstaande organellen in de juiste volgorde behorend bij de eiwitsynthese. Begin bij het organel waar RNA naar toe beweegt.

1

3

4

2

Celmembraan

Ribosoom

ER

Golgi-systeem

Wat is de functie van het golgi-systeem in de cel?

1. zorgt voor intracellulaire vertering
2. produceren van eiwitten
3. vorm geven aan eiwitten en het verpakken van eiwitten in blaasjes
4. vervoeren van eiwitten door de cel

welk celorganel is hier afgebeeld?

hoe heet het celorganel dat paars is gekleurd in de afbeelding hiernaast?

In welk celorganel wordt ATP gemaakt?

Eiwitten worden gemaakt door... (noem een celorganel):

Welk celorganel regelt de zelforganisatie in de cel?

Hoe sta jij in de leerdoelen?

Aan de slag!

 Havo:

Paragraaf 1.3: opdracht 22 t/m 32

Paragraaf 1.4: opdracht  33 t/m 41

VWO: 

Paragraaf 1.3: opdracht  42 t/m 52

Paragraaf 1.4: opdracht 57 t/m 70

Opdrachten niet af = huiswerk