5.3 Reformatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

De Reformatie

paragraaf 5.3

Lezen: introductie blz. 146

Leerdoelen

1. Je weet welke kritiek er was op de katholieke kerk 
2. Je begrijpt hoe de kritiek leidde tot een splitsing in de kerk 
3. Je weet hoe het protestantisme werd verspreid
4. Je begrijpt hoe er strijd tussen katholieken en protestanten ontstond 

Kritiek op de kerk

In de late middeleeuwen groeide er al kritiek op de kerk (0.a. Erasmus)

• Geestelijken waren teveel bezig met politieke macht
• Geestelijken leefden niet celibatair
• De kerk was (te) rijk
• Aflatenhandel
• Geloof draaide niet meer om de Bijbel 

Middeleeuwse Sint- Pieter

Huidige Sint- Pieter

Maarten Luther

Maarten Luther was een Duitse monnik die vond
dat het geloof niet meer draaide om wat er in de
Bijbel stond. 
--> 95 stellingen met als doel hervorming. 

Gevolg: terechtstelling in de Rijksdag in Worms
door Karel V.

Waar had Luther de grootste problemen mee?

Gezamenlijk lezen: Kritiek op de kerk blz. 147 en 148

Reformatie

Luther weigerde zijn woorden terug te nemen en werd vogelvrij verklaard. 

Zijn volgers werden protestanten genoemd. 

Hierdoor ontstond er een scheuring in de christelijke kerk. 

= Reformatie

Johannes Calvijn

Een andere hervormer, die op twee punten van Luther
verschilde. 

1. Predestinatieleer
2. Positie van de vorst: je mag je tegen de vorst
   afzetten als hij zich niet juist gedraagt. 

Protestantisme: kenmerken

Protestantisme gaat uit van de Bijbel als kern van het geloof: sola scriptura. 

• Sober leven 
• Geen beeldenverering
• Geen heiligen/geestelijken, geen paus

Godsdienstoorlogen

Door deze splitsing braken er godsdienstoorlogen uit in Europa.

1. Tachtigjarige Oorlog (Spanje en de Nederlanden)
2. Frankrijk (hugenoten en katholieken)
3. Opstanden in staten van het Heilig Roomse Rijk
   --> gevolg: Vrede van Augsburg (1555): elke vorst mag in zijn eigen gebied bepalen zijn religie bepalen

zorgde uiteindelijk voor contrareformatie

Verwerking

Beschrijving prent: de duivel met een doedelzaak (1535)

1. Wat is de boodschap van de tekenaar?
2. Verklaar dat prenten als deze gedurende de Reformatie veel verspreid werden. 

Symboliek in de Reformatie

katholiek	protestant
kroon	sobere kledij
tonsuur	gebruik Bijbel
mijter
pracht en praal
veel kleuren
goud

Prenten uit de Reformatie

Maarten Luther

Puas Leo X

De paus moet ondersteund worden door zijn theologen. Is dat bij Luther ook zo?

Deze handachtige figuur is de duivel. Kijk maar eens wat er uit zijn mond en kont komt.

Lutherse theologen (=godgeleerde)

Katholieke parafernalia (kostbare spullen), zoals een kruis met Jezus eraan, Mariabeelden.

Deze man, die bij de paus hoort is Judas. Judus ken je ook al weer van...?

Is deze prent is pro-Luther of pro-paus?
Kies het beste antwoord.

1. Voor Luther, want Luther heeft de bijbel in zijn hand.
2. Voor de paus, want de paus heeft meer mensen achter zich.
3. Voor Luther, want de paus wordt met de duivel geassocieerd.
4. Voor de paus, want hij zit hoger dan Luther.

Deze prent is gemaakt door: katholieken / protestanten, want...

Deze prent is gemaakt door: katholieken / protestanten, want...

Deze prent is gemaakt door: katholieken / protestanten, want...

De doop

(dus geen DOPING!)

Eucharistie

Huwelijk

Biecht

Laatste oliesel

Nu maken:

Noem drie zaken die Luther bij zijn bezoek aan Rome tegenkomt waardoor hij een afkeer krijgt van het katholicisme

Welke truc gebruikt Tetzel om mensen te bewegen een aflaat te gaan kopen

1. Spreekt over de hel
2. zegt dat het die avond goedkoper is om aflaat te kopen
3. Steekt zijn hand in vuur
4. laat naargeestige poster zien

Waardoor worden stellingen van Luther zo snel verspreid?

1. mond-op-mond reclame
2. drukpers
3. wordt in kerken over verteld
4. worden koeriers gestuurd de boodschap overal verspreiden

Wat staat er in de Vrede van Augsburg?

1. Dat iedere vorst zelf het geloof mag kiezen
2. dat Luther verbannen wordt uit de kerk
3. dat aflatenhandel niet meer mag
4. dat Luther toestemming had de Bijbel in het Duits te vertalen

Paus doet Luther in de Kerkelijke ban

Vrede van Augsburg

Godsdienst-oorlogen breken uit in Heilige Roomsche

Rijk 

Karel V doet Luther in de Rijksban

Luther spijkert stellingen op de deur

Bij wie hoort het volgende begrip:
predestinatieleer

1. Erasmus
2. Luther
3. Calvijn

Bij wie hoort de volgende stelling:
Het volk mag in opstand komen tegen vorst als hij niet handelt volgens de Bijbel

1. Erasmus
2. Luther
3. Calvijn

Bij welke hervormer
hoort deze uitspraak?

Wij stellen daarentegen, dat de pauselijke aflaat niet de schuld kan wegnemen van ook maar de geringste vergefelijke zonde.

1. Erasmus
2. Luther
3. Calvijn

De pogingen van Luther om de kerk van binnenuit te zuiveren hadden op de korte termijn alleen onbedoelde gevolgen, maar op de lange termijn de bedoelde gevolgen.
Leg dit uit