5.3 Der Untergang - Historische laag
1 / 13
Lesduur is: 45 minIntroductie
Kijken naar de Oorlog
In deze lessenreeks worden zes populaire historische speelfilms behandeld. Elke film kent drie sub-lessen voorzien van vragen, filmfragmenten en opdrachten. In deze lessen worden leerlingen getraind in het aannemen van een kritische houding ten aanzien van audiovisuele bronnen – historische speelfilms.
Bewegende beelden vormen een eigen ‘taal’, die op verschillende niveaus ‘gelezen’ kan worden. Films zijn een afspiegeling van de keuzes van de makers, verbeelden vaak maar één representatie van het verleden, die bovendien contextueel, selectief en subjectief is. Het is belangrijk dat leerlingen en zich hier bewust van worden want net als teksten, spotprenten, kunstobjecten en archeologische vondsten zijn films (historische)bronnen.
Sub-lessen
De volgende drie lagen van benadering vormen het uitgangspunt van de sub-lessen en zijn tevens een handreiking voor het didactisch inzetten van een historische speelfilm in de geschiedenisles.
1.1 De filmische laag: In deze laag onderzoeken leerlingen de verschillende filmische elementen die een maker heeft ingezet om zijn verhaal te vertellen. Filmische elementen zijn: cameravoering, montage, geluid, muziek en Art Direction
1.2 De symbolische laag: In deze laag onderzoeken leerlingen de normen en waarden van de film en in hoeverre deze historisch of actueel zijn, reflecteren ze op de ideologische betekenissen achter de film en krijgen ze oog voor mechanismen zoals stereotypering en generalisering
1.3 De historische laag: In deze laag onderzoeken de leerlingen in hoeverre het vertoonde verleden een mogelijke reconstructie of representatie is van deze werkelijkheid
Instructies
Der Untergang
De laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog zijn aangebroken. Hitler beseft dat hij de oorlog heeft verloren en dat zijn dagen geteld zijn en hij brengt zijn laatste weken door in een Berlijnse bunker met enkele trouwe volgelingen.
Leerdoelen
- De leerling kan enkele historische gebeurtenissen (de slag om Berlijn in april 1945, de verhoudingen tussen de bewoners van de Führerbunker in Berlijn, de mentale conditie van Hitler in de laatste dagen van zijn leven) kritisch vergelijken met de wijze waarop deze in de film worden weergegeven.
- De leerling kan zich inleven in het bestaan van kindsoldaten en oorzaken en gevolgen beschrijven voor en van het rekruteren van kinderen in oorlogssituaties.
Benodigdheden
- Digibord
- Bijlage Achtergrondinformatie Der Untergang
- Bijlage Achtergrondinformatie Alfred Czech
- Bijlage Opdracht Kindsoldaat
Instructies
Werkbladen
Onderdelen in deze les
Slide 1 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 2 - Tekstslide
Synopsis
De film Der Untergang gaat over de laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog in Berlijn. Enerzijds krijgt de kijker in de Führerbunker de wereld van de nazi-elite voorgeschoteld, anderzijds zien we de buitenwereld in Berlijn: de verschrikkelijke gevolgen van de beslissingen van het naziregime. Naast de verwoesting van de stad en de ellende van de bewoners, wordt het personage van Peter Kranz uitgelicht. Peter is ongeveer 13 jaar oud en is lid van de Hitlerjugend; zoals hij vochten duizenden kindsoldaten in de laatste fase van de oorlog tegen de vijand. Aanvankelijk is Peter een actieve helper van de nazi's, later redt hij deserteurs en andere mensen.
Historische laag
Een filmmaker maakt films, geen reconstructies van historische gebeurtenissen. Hij dramatiseert een verhaal en maakt er een aanschouwelijke voorstelling van.
(Historische) films dragen vaak specifieke maatschappelijke of ideologische betekenissen in zich; waarden en normen die kenmerkend zijn voor een bepaalde periode, een cultuur, een bevolkingsgroep, een individu.
In deze les over de ‘historische laag’ gaan we iets dieper in op de verhouding tussen historische realiteit en de weergave daarvan in speelfilms.
Slide 3 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 4 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 5 - Tekstslide
Bekijk het volgende fragment. (zet het geluid aan)
Slide 6 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 7 - Tekstslide
Antwoorden
- Leerlingen hebben eigen antwoorden. Bijvoorbeeld: kwaadheid omdat er kinderen worden ingezet voor het nazi leger.
- Kindsoldaten worden gecomplimenteerd voor hun werk en krijgen als beloning een zilveren kruis opgespeld.
Slide 8 - Tekstslide
Bekijk het volgende fragment. (zet het geluid aan)
Slide 9 - Video
Deze slide heeft geen instructies
Slide 10 - Tekstslide
Antwoorden
- Hij had gewonde Duitse soldaten gered
- Hij leed aan de ziekte van Parkinson en kon zijn linkerhand niet meer gebruiken. Zijn rechterhand trilde te veel
Slide 11 - Tekstslide
Antwoorden
- Eigen antwoorden.
- Meer antwoorden mogelijk: we weten niet wat Hitler werkelijk heeft gezegd, de jongens kregen een lunch in de bunker met Hitler en Eva Braun (in de film vertrekt Hitler weer), Peter (Alfred) zou twee Russische tanks hebben uitgeschakeld, maar in werkelijkheid had hij Duitse soldaten gered.
Slide 12 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 13 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
