Samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Samengestelde zinnen

Wat is de pv?

Ik heb mijn huiswerk niet kunnen maken.

Wat is de pv?
Ik heb mijn huiswerk niet kunnen maken, omdat ik mijn hond moest uitlaten.

Enkelvoudige en Samengestelde zinnen

Ik heb mijn huiswerk niet kunnen maken.

-> Enkelvoudige zin: Er is maar 1 pv.

Ik heb mijn huiswerk niet kunnen maken, omdat ik de hond moest uitlaten. 

-> Samengestelde zin: Er zijn 2 of meer pv's.

hoofdzinnen (HZ) + bijzinnen (BZ)

Samengestelde zin: hoofd- en bijzinnen

Een samengestelde zin heeft altijd een HZ:

- Hij gaat morgen naar de dierentuin, omdat de entree gratis is.

- Omdat de entree gratis is, gaat hij morgen naar de dierentuin.

Een samengestelde zin heeft niet altijd een BZ.

- Hij gaat morgen naar de dierentuin, want dan is de entree gratis.

Kenmerken hoofdzin:

- ow en pv staan naast elkaar.

- pv staat op plek 1 of 2 in de zin.

- Een samengestelde zin kan 2 HZ hebben.

Kenmerken bijzin:

- ow en pv staan niet naast elkaar/ je kunt het woordje 'niet' ertussen zetten.

- pv staat op de laatste of een na laatste plek in de zin.

- BZ kan vooraan of achteraan staan.

Hoofd- en bijzinnen

Er zijn dus een paar combinaties mogelijk:

1. hoofdzin + hoofdzin

Hij zwaait opa en oma uit, want die gaan een grote reis maken.

2. hoofdzin + bijzin

Hij hoopt dat hij opa en oma kan uitzwaaien.

3. bijzin + hoofdzin

Omdat opa en oma op reis gaan, zwaait hij ze uit.

Hoofd- en bijzinnen

Zo herken je hoofd- en bijzinnen:

1. Maak de zin vragend; dan vind je de pv van de hoofdzin.

2. Verander de zin van tijd; dan vind je alle pv's.

3. Zoek van de zinnen alle pv's en ow.

4. Probeer of je tussen de pv en ow het zinsdeel "niet" kunt invoegen.

      - Nee = hoofdzin

      - Ja = bijzin

Ik vertrouw die politicus niet, omdat hij al vaak gelogen heeft.

1. Hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin + bijzin

Jan ziet Elly achter het raam en Wieke ziet Jan op de fiets.

1. hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin + bijzin

De tuin is nat, doordat het vandaag heel erg hard regent.

1. hoofdzin + hoofzin
2. hoofdzin + bijzin

Het meisje slaat haar zusje en zij stompt haar broertje, omdat ze stom doen.

1. hoofdzin + hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin + hoofdzin + bijzin
3. hoofdzin + bijzin + bijzin

https:

Dus:

HZ + HZ = nevenschikking

Dus: 

HZ + BZ = onderschikking

BZ + HZ = onderschikking

Voegwoorden

Een samengestelde zin kan een voegwoord hebben.

- nevenschikkende voegwoorden: verbinden twee hoofdzinnen met elkaar.

en, maar, want, of, dus 

- onderschikkende voegwoorden: verbinden een hoofdzin en bijzin met elkaar.

aangezien, als, dat, doordat, hoewel, mits, nadat, of, ofschoon, omdat, zodat, opdat, terwijl, toen, zodra, ........... (er zijn er nog wel meer) 

Voegwoord

Ik zwem in de zee en daarna lig ik op het strand.

'en' is een nevenschikkend voegwoord en voegt

1. een hoofdzin en een bijzin aan elkaar
2. een hoofdzin en een hoofdzin aan elkaar

Voegwoorden die een hoofdzin en een bijzin aan elkaar voegen zijn

1. nevenschikkende voegwoorden
2. onderschikkende voegwoorden

Zijn de zinnen die je achter de volgende zin kunt plaatsen hoofdzinnen of bijzinnen?

Annet is zenuwachtig, want......

Hoofdzin

Bijzin

ze heeft nog nooit eerder opgetreden.

morgen moet ze naar de tandarts.

Zijn de zinnen die je achter de volgende zin kunt plaatsen hoofdzinnen of bijzinnen?

Mijn pianoleraar vond dat ik erg goed had gespeeld,

Hoofdzin

Bijzin

hoewel ik veel foutjes maakte. 

want ik maakte geen foutjes.