3.1 stroom en schakelen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Elektriciteit                     3.1

Stroom en
schakelen 

Welkom terug

en een gelukkig 2023!

Doel van par 3.1:

• Begrippen stroom en spanning begrijpen
• Verschillende spanningsbronnen kunnen noemen 
• Weten wat de capaciteit is van een spanningsbron en hoe je hem kunt berekenen
• Verschillen tussen een serieschakeling en een parallelschakeling weten
• Weten hoe de stroom zich verdeelt in een serie- of een parallelschakeling
• Weten hoe een stroom- en spanningsmeter moeten worden aangesloten. 

Spanningsbronnen leveren energie 

• Er is een spanningsverschil nodig om elektronen te kunnen laten stromen(= stroom)
• Voorbeelden van spanningsbronnen zijn een dynamo, accu en batterij 
• Stopcontact is geen spanningsbron maar een "doorgeefluik" voor wisselspanningsverschil van 230 V 
• Boven 24 V is gevaarlijk en afhankelijk van hoe groot de stroomsterkte door je lichaam is

Levensduur/capaciteit batterij

• In batterijen kun je lading opslaan. 
• Hoeveel dat maximaal is staat aangegeven op de batterij in Ampèreuur (Ah)
• De capaciteit bereken je met: 

 

• C = capaciteit in Ah (of mAh)
• I = stroomsterkte in A
• t = de tijd in uur

C = I x t

• De stroom gaat van de + kant naar de -kant in een gesloten stroomkring
• Gebruik de symbolen uit 
• Begin bij de + van spanningsbron en volg de draden van je schakeling 
  

 

schakelschema  van stroomkring met juiste symbolen 

Schakelingen tekenen

Binas tabel 14

• Spanningsverschil levert energie waardoor elektronen kunnen stromen. 
• Elektronen ¨lopen" van '-'naar '+' maar stroom loopt van plus naar min. 
• Ampèremeter meet hoeveel elektronen er per seconde door een draad/lampje/apparaat gaan = de stroomsterkte
• Ampèremeter moet in zelfde stroomkring als lampje waardoor je de stroomsterkte wilt meten dus in serie
  

Stroomsterkte meet je met een ampèremeter in serie 

Stroomsterkte welke eenheid? Gevaren!

-Stroomsterkte meten we in Ampère  of milli Ampère 

-de worden afgekort tot A of mA  

- 1 A = 1000 mA

Gevaren voor mensen:

• 1 mA geen gevaar (4 mA pijn wordt voelbaar) 
• 15 mA de grens waarop spanningvoerende voorwerp nog kan worden losgelaten 
  
• 20 – 30 mA bewusteloosheid kan optreden
•  50 – 80 mA kans op overlijden

Ampère-meter aflezen

• Deze ampèremeter heeft 3 standen. Je kunt hem dus voor een verschillend meetbereik aansluiten.
• Aansluiting "5" = meetbereik tot 5 A
• Aansluiting "500" = meetbereik tot 500 mA
• Aansluiting "50" = meetbereik tot 50 mA

• Je meet een spanningsverschil dus hoeveel is spanning aan de ene kant en aan de andere kant van apparaat 
• Daarom sluit je de Voltmeter altijd "over" een apparaat aan =  parallel

Spanningsverschil meet je met voltmeter parallel

 Begin bij het aansluiten
van meters altijd met ze
op het grootste bereik
te zetten. 

Zwart = min
Rood = plus

programma 24 jan: 

• slides serie parallel bespreken
• bespreken opg 15 en 24 en 31 in ieder geval 
• welke van  22 t/m 24, 25 t/m 27, 28 t/m 33, 34 t/m 36, 37 nog meer ?
• daarna verder met 3.2 omcirkel te maken opdrachten: 1,2,6,7,9,10,12,15,16 (1e,3e en 4e),17,19,21,25,26,(27?) 

• Onderdelen in zelfde stroomkring 
• stroom I (= aantal elektronen)   overal even groot It =I1=I2=I3
• Bij onderbreking in stroomkring
  gaan alle lampjes uit
• De spanning wordt over alle lampjes verdeeld Ut=U1+ U2+ U3

• Meeste apparaten parallel geschakeld
• Elk onderdeel heeft eigen stroomkring, 
  dus  It=I1+ I2+ I3
• Bij onderbreking gaan alleen apparaten in dezelfde  stroomkring uit
• Apparaten parallel dus zelfde  spanningsverschil Ut=U1= U2= U3

serieschakeling                                       parallelschakeling

Dus: Bij een parallelschakeling (met dezelfde lampjes als in de serieschakeling) wordt de totale stroom (It) steeds groter (per lampje dat je extra aansluit) terwijl er door elk lampje afzonderlijk wel dezelfde stroom loopt als bij de serieschakeling

phet.colorado.edu

Belangrijke woorden bij elektriciteit

- Stroomkring
- serieschakeling
- parallelschakeling
- ampere
- Schakelaar
- amperemeter

serieschakeling                                              parallelschakeling

Maken pargraaf 1 blz. 42 wb.

In de les begin je aan het huiswerk

1 tm 7 en 10 tm 13

Wat is het symbool voor stroomsterkte

1. A
2. I
3. U
4. S

Met welke eenheid meten we spanning

1. ampere
2. vermogen
3. volt
4. watt

Een voltmeter plaats je altijd:

1. in serie
2. bij de batterij
3. maakt niet uit
4. parallel

de stroommeter plaats je altijd

1. in serie
2. bij de batterij
3. maakt niet uit
4. parallel

In een serieschakeling is de stroom

1. overal even groot
2. na ieder lampje verandert de stroom
3. net zo groot als de spanning
4. kleiner dan de spanning

in een parallelschakeling

1. is de stroom overal even groot
2. is er geen stroom
3. wordt de stroom verbruikt
4. verdeelt zich over de vertakkingen