Klas 2: voorbereiding boekopdracht 2 > personages en tijd

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Tijd

Lesdoelen

Na deze les weet je meer af op welke manier schrijvers tijd gebruiken om hun verhaal te vertellen of extra spanning in de bouwen. 

Kan je met behulp van de tips het tijdsperspectief in jouw boek bepalen.

flashforward:
De volgorde van een verhaal kan ook nog onderbroken worden door een flashforward. Dat is een vooruitblik. Een voorbeeld:

Hij keek nog een keer achterom, maar trapte toen stevig door en kwam gelukkig ruim voor de bel bij het fietsenhok aan. Opgelucht liep hij de school binnen.

Maar Wouter wist niet dat die beslissing bij het spoor hem nog duur zou komen te staan!

Theorie (tijdsperspectief)

Ieder verhaal heeft een tijdsperspectief.
Optie 1: met de gebeurtenissen mee vertellen.
De schrijver weet ook nog niet wat er gaat gebeuren. 
Optie 2: achteraf vertellen.
De schrijver kent de afloop al en kan dus vooruit lopen op de gebeurtenissen. Hij gaat heen en weer tussen toen en nu.

Welk tijdsperspectief
speelt bij de Titanic?

1. Met de gebeurtenissen mee vertellen.
2. Achteraf vertellen.

Historische tijd

Elk verhaal speelt zich in een bepaalde tijd af (periode).

Dit leid je af uit bijzonderheden, want dit is niet altijd meteen duidelijk.

Voorbeelden:

Tweede Wereldoorlog, Eerste Wereldoorlog, het wilde westen, moderne tijd, prehistorie, toekomst.  

flashforward:
De volgorde van een verhaal kan ook nog onderbroken worden door een flashforward. Dat is een vooruitblik. Een voorbeeld:

Hij keek nog een keer achterom, maar trapte toen stevig door en kwam gelukkig ruim voor de bel bij het fietsenhok aan. Opgelucht liep hij de school binnen.

Maar Wouter wist niet dat die beslissing bij het spoor hem nog duur zou komen te staan!

Chronologie

Een verhaal kan chronologisch of niet-chronologisch verteld worden

Chronologisch = in de volgorde waarin het verhaal gebeurd is: je wordt wakker, gaat naar school, gaat naar voetbal ... (A,B,C,D,E).

Niet-chronologisch = als het verhaal bijvoorbeeld begint bij de afloop en er verteld wordt hoe het zo ver heeft kunnen komen. De voorgeschiedenis wordt verteld. (flashbacks/flashforwards (ABAB) of een tijdsprong (DABC(E))

flashforward:
De volgorde van een verhaal kan ook nog onderbroken worden door een flashforward. Dat is een vooruitblik. Een voorbeeld:

Hij keek nog een keer achterom, maar trapte toen stevig door en kwam gelukkig ruim voor de bel bij het fietsenhok aan. Opgelucht liep hij de school binnen.

Maar Wouter wist niet dat die beslissing bij het spoor hem nog duur zou komen te staan!

Verdichting: in één zin een lange tijd beschrijven. Er kwamen verschillende artsen langs ...

Spelen met tijd = spanning

Een schrijver speelt met de tijd om het verhaal spannender te maken.

Hoe?

Open plekken, dingen weglaten, iets lijkt tegenstrijdig ... dit maakt nieuwsgierig en zo blijf je doorlezen ...

Denk maar eens aan clifhangers in tv-series, die gebruikt een schrijver ook in een boek.

Open plekken roepen vragen op bij de lezer. Bepaalde informatie kan tegenstrijdig zijn en de lezer moet er dan achter komen wat juist is. Ook kan een schrijver bepaalde informatie achterhouden.

Een lezer kan zich ook afvragen waarom een personage zich gedraagt zoals hij zich gedraagt. Het zijn dus nog niet ingevulde stukken van een verhaal die je als lezer wil invullen. 

verteltijd-vertelde tijd

De vertelde tijd is de tijd die in het verhaal is verstreken.

De verteltijd is hoeveel woorden, zinnen, hoofdstukken of bladzijden de schrijver nodig heeft om dit te vertellen.

In de zin: Vier jaar later kocht mevrouw Hoogmoed een nieuw paard is de vertelde tijd vier jaar, maar de verteltijd één zin. 

Hier wordt dus ook aan tijdverdichting gedaan: Vier jaar later: in 1 zin. 

Welk tijdsperspectief
is gebruikt bij de Titanic?

1. Chronologisch
2. Flashbacks
3. Flasforwards
4. Tijdsprongen

1917

In het volgende filmfragment moet een soldaat zijn broer redden door een belangrijke boodschap over te brengen. 

Je volgt de soldaat op zijn spannende reis vanaf dat hij zijn opdracht krijgt tot aan .....

Wat kun je vertellen over 'tijd'in dit fragment?

Begin van de film 'Up'

Is "Up" chronologisch verteld?

1. Ja
2. Nee

Personages

Personage

                        Personage = persoon in een verhaal

                       Je hebt hoofdpersonen en bijpersonen

 Hoofdpersoon:

• over hem/haar weet je het meest 
• leer je goed en snel kennen door wat hij/zij zegt en doet
• goed inleven doordat je weet wat hij denkt/ voelt
• hoe hij woont/ hoe hij eruit ziet

Bijpersonen

- Veel minder informatie;

- meestal geen gedachten en gevoelens;

- veranderen niet en reageren vaak voorspelbaar;

- flat characters. 

Round character

• Is zoals wij zijn: niet één eigenschap, gecompliceerd
• reageert niet steeds op dezelfde manier
• kan een ontwikkeling doormaken 
• Je komt veel te weten over het karakter
• vaak een hoofdpersoon
  

Flat character

• De persoon wordt oppervlakkig neergezet 
• Je leert hem in één keer kennen, er komen geen karaktereigenschappen meer bij, hij verandert niet. 
• Flat characters zijn vaak bijfiguren

personages

hoofdpersoon	bijpersoon
Je komt te weten wat hij/zij denkt en voelt	Je krijgt veel minder informatie. Geen gedachten en gevoelens.
round characters; Hij/ zij maakt een karakterontwikkeling door.	flat characters; Hij/ zij verandert niet en is voorspelbaar.

Kitbull

Je ziet zo een kort (9 minuten) filmpje.

Daarna krijg je vragen over de personages en over tijd.

0

Noem een paar karaktereigenschappen van Kit.

In welke tijd speelt het verhaal?

Noem een paar karaktereigenschappen van Bull.

Wat is de vertelde tijd van het verhaal?

Wat is de verteltijd van het verhaal?

Noem een paar karaktereigenschappen van Kit

In welke tijd speelt het verhaal zich af?

Noem een paar karaktereigenschappen van Bull

Wat is de vertelde tijd van het verhaal?

Wat is de verteltijd van het verhaal?

Noem een paar karaktereigenschappen van Kit

In welke tijd speelt het verhaal zich af?

Noem een paar karaktereigenschappen van Bull

Wat is de vertelde tijd van het verhaal?

Wat is de verteltijd van het verhaal?

Noem een paar karaktereigenschappen van Kit

In welke tijd speelt het verhaal zich af?

Noem een paar karaktereigenschappen van Bull

Wat is de vertelde tijd van het verhaal?

Wat is de verteltijd van het verhaal?

Is het verhaal chronologisch verteld?

Antwoorden Kitbull

Karaktereigenschappen van Kit: angstig, wantrouwend, eenzaam, wil liefde en zich veilig voelen, nieuwsgierig.

In welke tijd? Heden --> plastic fles, vliegtuig, spijkerbroek

 Karaktereigenschappen van Bull: zachtaardig, eenzaam, wil liefde en zich veilig voelen,

Antwoorden Kitbull

Verteltijd:  8 minuten

Vertelde tijd: een paar dagen / een week

 Chronologisch?  Ja, de gebeurtenissen worden verteld in de volgorde van waarin ze zich hebben afgespeeld

Genoeg theorie voor vandaag