Delft International school

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, havo, vwo
• Leerjaar 1

Welkom!

He, een andere docent

Mevrouw Weeder

Leerdoel

Vandaag gaan we kijken naar hoe de taal verandert.

Wat gaan we doen vandaag

Even jezelf voorstellen 

Welke woorden zijn er nieuw?

Filmpje, taal door de eeuwen heen

Kun jij het gedicht vertalen?

Je naam

Zet je naam op het blaadje en zet 1 woord achter je naam. Een woord dat iets zegt over wie je bent.

Vouw het blaadje, zodat ik je naam kan zien.

Taal verandert

Naast dat we woorden overnemen uit andere talen, bedenken we zelf ook nieuwe woorden. Er komen dan nieuwe woorden bij en oude woorden verdwijnen. Nieuwe woorden ontstaan op twee manieren:

 

1. We lenen ze uit andere talen

2 We bedenken ze zelf, dat zijn de nieuwe woorden

Taal verandert

 Taal verandert steeds: er komen nieuwe woorden bij en oude woorden verdwijnen. We lenen woorden uit andere talen. We noemen dat leenwoorden, zoals chip, jus d’orange en boerka.

Wat is een leenwoord?

Leenwoorden

Wat is het meest uitgeleende Nederlandse woord en komt terug in 57 andere talen?

1. Boot
2. Baas
3. Aardappel
4. Tulp

Baes - of baas

 Van den vos Reynaerde (ca. 1250), waarin de volgende dichtregels staan:

“Doe sprac reynaert: nu gaen wi eten desen goeden vetten hasen. Die welpkinde liepen ten base ende ghingen eten al ghemene.”

Baas- boss -bas

Na de zestiende eeuw wordt baas populair. Nederland is dan een belangrijk handelsland en andere landen nemen het woord over.  

Engels (boss), maar ook in het Nederduits, het Zweeds, Deens en Noors (bas). 

Uit welke taal hebben wij het woord 'Humor' geleend?

1. Duits
2. Pools
3. Frans
4. Engels

Taal verandert

 Taal verandert steeds: er komen nieuwe woorden bij en oude woorden verdwijnen. We maken ze zelf. Meestal maken we een samenstelling. Dan plakken we twee woorden aan elkaar. Vroeger stoomtrein, nu sneltrein.

Ken jij nieuwe woorden?

Overleg met je buurman of -vrouw of jij een nieuw woord kent. Schrijf deze op in je schrift.

Deze zijn nieuw

Energiearmoede

Energietoerisme

Klimaatklever

Weten jullie wat het betekent, schrijf op in je schrift

Deze is oud

Dit is het oudste bekende gedicht in het Nederlands.

1075

Waar gaat het over?

We gaan luisteren

Kijk en luister goed naar het volgende filmpje. Probeer te onthouden wat je opvalt. Wat van de oude taal begrijp je nog en wat niet meer...

Wat gaat er veranderen?

Probeer te ontdekken wat de verandering in het volgende gedicht is.

Waar komt de verandering in taal vandaan?

Kunnen jullie het verstaan?

Denken jullie dat taal zo gaat klinken?

Wat weten we over taal?

Taal verandert. Er komen nieuwe woorden bij. We maken op een andere manier zinnen en er verdwijnen woorden.

Door invloed van andere talen, door gebeurtenissen in de maatschappij.

Bedankt voor jullie aandacht

Marianne, Deze zijn ook nog leuk

https://www.youtube.com/watch?v=F-HWcelWbaw&t=57s

https://www.etymologie.nl/

https://gtb.ivdnt.org/search/

https://historiek.net/een-nostalgische-scheldwoordenlijst/43187/

https://www.youtube.com/watch?v=0hVdz9gyGX4

https://www.parool.nl/nieuws/wtf-me-zus-superrr-lache-is-die-digi-taal-nu-echt-zo-erg~ba9148e0/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F

Etymologie - opdracht

Wat het is 

En ze zelf woorden laten zoeken