HIN 2BKA Taal - § 5 Woordenboek

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1,2

Welkom bij Nederlands!

Bij Nederlands

Fijn dat je er bent!

Pak je boek voor op blz 94(b) en 96 (k), je  schrift,
pen en log in op deze LessonUp. 

Leg je gemaakte huiswerk voor je op tafel. 

Welkom bij het vak Nederlands

• Telefoon in de tas, jas op de kapstok
• We gaan direct op onze eigen plek zitten
• Niet naar de wc tijdens de les, alleen bij hoge nood
• Stil is ook stil.  Steek je hand wanneer je wat wilt vragen
• Zitten volgens plattegrond (mits aanwezig) 
• Luisteren naar elkaar als iemand anders aan het woord is 
• Luisteren naar de docent als de docent aan het woord is

Vandaag

• Huiswerkcontrole
• Herhaling vorige les 
• Uitleg woordenboek 
• Zelfstandig aan de slag 
  
• Nakijken huiswerk  
• Vragen stellen 
• Evaluatie 

Wat weet je nog van de vorige les?

Vorige les

Welke van deze is een achtervoegsel?

1. Aardig
2. Ondiep

Zorgeloos
(achtervoegsel)

1. met heel veel zorgen
2. met zorgen
3. zorgelijk
4. zonder zorgen

Achtervoegsels

1. hebben altijd een betekenis
2. hebben nooit een betekenis
3. hebben soms een betekenis
4. staan aan het eind van de zin.

Wat is GEEN voorvoegsel?

1. mis-
2. inter-
3. ge-
4. aan-

Wat zijn voorvoegsels?

1. on
2. des
3. loos
4. baar

Wat is het woord met een voorvoegsel?

1. geklets
2. gezwam
3. oeverloos
4. misverstand

Wat is het voorvoegsel in 'onmisbaar'?

1. onmis
2. mis
3. on
4. baar

En nu wat uitleg

Zoeken in een woordenboek

• Je kunt werken met een woordenboek.
• Je weet wat thematische uitdrukkingen zijn en waarom we die gebruiken.

Lesdoelen

Lesdoel vandaag: 

Je leert werken met het woordenboek 

Hoofdstuk 4, § 5 

Woordenboek

In 1851 besloot de Nederlandse regering dat er een Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) moest komen. Je kunt veel informatie over een woord vinden in het woordenboek.

Het woordenboek

• Sommige woorden in het WNT (Woordenboek der Nederlandsche taal) hadden wel 23 betekenissen.
• Johan van Dale heeft vier jaar gewerkt om het woordenboek eenvoudiger te maken.
• Van-Dale woordenboeken worden nog steeds veel gebruikt, ook online.

Van Dale

woordenboek

Maar hoe zoek je een woord in het woordenboek?

De woorden in het woordenboek staan op alfabetische volgorde.

1. Waar
2. Niet waar

De woorden staan op alfabet

A eerst en als laatste Z

Zeg tegen elkaar het alfabet op: in tweetallen

Lukt dat nu?

ALFABET

A -B-C-D-E-F-G

H-I-J-K-L-M-N-O-P

Q-R-S-T-U-V-W

X-Y-Z

Dit zijn de letters van het alfabet

Weet je het niet (meer)? Maak een foto en leer het!

Zet de volgende woorden in alfabetische volgorde

boeren

baby

echo

kwik

eb

legende

DUS:

Je kijkt naar de eerste letter.

Zijn de eerste letters hetzelfde, dan kijk je naar de tweede:

Appel

Aardbei

Dus eerst aardbei, dan appel

en als de eerste 2 hetzelfde zijn

kijk je naar de derde letter:

aardbei

aandeel

aanvragen

Of je moet zelfs nog verder kijken!

aandeel - aanvragen - aardbei

De n is eerder dan de r, d is eerder dan v

Zet de woorden in alfabetische volgorde

Tafel

Thee

Theekopje

Pen

Toets

zoeken in het woordenboek

Bij werkwoordsvormen: zoek bij het hele werkwoord

Voorbeeld:            loopt --> lopen

                                  gevestigd --> vestigen

let op!

Soms staan bij woorden meerdere betekenissen. 

Zoek dan de betekenis die bij de tekst past.

                                              

let op!

figuurlijk taalgebruik

spreekwoorden en uitdrukkingen: 

zoek bij het eerste zelfstandige naamwoord uit de uitdrukking            

 online

• www.vandale.nl/opzoeken

• www.woorden.org

Wat?	Cursus 7, paragraaf 5: Woordenboek. Basis: opdracht 1 & 2 (blz. 94 -95). Kader: opdracht 1,2 & 3 (blz. 96)
Hoe?	Zelfstandig. De eerste vijf minuten in stilte, daarna overleggen.
Hulp	Steek je vinger op als je een vraag hebt.
Tijd	10 minuten.
Klaar?	Lees alvast de tekst(en) op: Basis --> blz. 96 Kader --> blz. 98

Opdrachten maken

Thematische uitdrukkingen

• Uitdrukkingen zijn unieke combinaties van woorden om uit te leggen wat je bedoelt. 
• Veel van deze uitdrukkingen zijn thematisch. Denk bijvoorbeeld aan het weer, dieren of het menselijk lichaam.
• Na regen komt zonneschijn.
• Blaffende honden bijten niet.
• Een oogje op iemand hebben.

= taal waarmee je precies bedoelt wat er staat.

- Marlou praat graag met haar klasgenoten. 

- Ensar en Kevin zijn net jarig geweest. 

Letterlijk taalgebruik 

= taal waarmee je iets anders bedoelt dan wat er staat. Spreekwoorden, uitdrukkingen en gezegdes zijn figuurlijk taalgebruik. Er wordt vaak een beeld (figuur) gebruikt.

Figuurlijk taalgebruik 

• Zijn onveranderlijke zinnen.
• Staan altijd in de tegenwoordige tijd.
• Zijn altijd figuurlijk bedoeld.

Wie weet nog een spreekwoord?

Spreekwoorden

• Zijn vaste combinaties van woorden.
• Zijn ook altijd figuurlijk bedoeld.

Wie weet nog een uitdrukking?

Uitdrukkingen

Wat?	Cursus 4 Taal, paragraaf 6: Thematische uitdrukkingen. Basis: o pdracht 1,2 & 3 (blz. 96-97) Kader: opdracht 1,2 & 3 (blz. 98-99)
Hoe?	Zelfstandig. 5 minuten in stilte, daarna overleggen en vragen.
Hulp	Steek je vinger op als je een vraag hebt.
Tijd	10 minuten.
Klaar?	Laat het controleren door de docent, daarna mag je iets voor jezelf doen.

Tijd voor huiswerk

Heb je een vraag?

Wie heeft nog een vraag over wat we vandaag hebben behandeld?

Schrijf zoveel mogelijk woorden met een voor- en/of achtervoegsel op

Ik kan werken met een woordenboek en weet wat thematische uitdrukkingen zijn.
in woorden herkennen.

😒🙁😐🙂😃

Tot morgen! 

Zelfstandig werken 2Basis

Lees	de aantekeningen nog eens goed door.
Maak	Blz. 221-223, opdracht 3 t/m 9.
Hoe	opdracht 1 en 2 in alleen en in stilte maken.
Tijd	20 minuten
Klaar?	ga lekker lezen
Resultaat