Kunstgeschiedenis - Expressionisme

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Expressionisme

• 1905 - 1940

• Expressie = uitdrukken van gevoel 
• Van Gogh en Paul Gauguin voorlopers
• Felle kleuren, snelle toetsen, dikke verf 
• Vooral figuratief, maar ook eerste experimenten met abstractie. 
• Theorieën van Sigmund Freud: de instinctieve kant, emoties en onderbewuste driften zijn belangrijker dan rationeel denken.

De expressionisten houden zich bezig met....

1. het nauwkeurig weergeven van de werkelijkheid
2. het vastleggen van een bepaald moment
3. het verbeelden van hun gevoelens
4. de verheerlijking van technologie

Die Brücke

• 1905 - 1913, Duitsland

• Beklemmende schilderijen en houtsneden
• Donkere kleuren, zwaarmoedige thema’s
  
• Hoekige, agressieve lijnvoering
• Vertekend perspectief en verhoudingen
  
• Belangrijkste kunstenaar: Ernst Ludwig Kirchner

Wat is het verband tussen
het expressionisme en
Niet-Westerse culturen?

1. Niets, er is geen verband.
2. Niet-Westerse volkeren leven puurder dan de westerling. Dat sprak expressionisten aan.
3. Expressionisten wilden de niet-Westerse culturen helpen aan een comfortabeler leven.
4. Niet-Westerse culturen maken beelden met een spirituele functie. Dat wilden de expressionisten ook.

Der Blaue Reiter

• 1911 - 1914, Duitsland

• Eerste experimenten met abstractie door Kandinsky
• Kandinsky was geïnspireerd door de muziek van Schönberg. 
• Noemt zijn kunstwerken "composities". 
• Het gaat om kleuren, vormen en lijnen die op zichzelf staan en een emotie uitdrukken.

Der Blaue Reiter

Alexej von Jawlensky

Franz Marc

August Macke

Wat is GEEN kenmerk van het expressionisme?

1. Focus op de emoties
2. Afstand nemen van bestaande regels
3. Toepassen heftige contrasten
4. Angst voor het onbekende

Fauvisme

• 1905 - 1908, Frankrijk

• 1905 Salon d’Automme in Parijs => kunstenaars werden "fauves" (wilde beesten) genoemd. 
• Bonte kleuren, vereenvoudigde vormen.
• Weinig dieptewerking, kleurvlakken, zwarte contourlijnen.
• Kleur als autonoom expressief doel.
• Henri Matisse belangrijkste kunstenaar.

Fauvisme

Maurice de Vlaminck

André Derain

André Derain

Wat is GEEN kenmerk van het expressionisme?

1. zware, donkere contourlijnen
2. grove penseelstreken
3. onnatuurlijke felle kleuren
4. heel veel geometrische vormen

Impressionisme

Expressionisme

Beeldhouwkunst

Käthe Kollwitz

Ernst Ludwig Kirchner

Constantin Brancusi

• Expressieve hanteringswijze
• Invloed Niet-Westerse culturen

• Gestileerd, laat de steen zelf zien.
• Draait om de essentie: de kus

• Kollwitz en haar man treurend om 17-jarige zoon die in WOI omgekomen is. 

Architectuur

• Expressieve architectuur drukt geen emotie uit, maar wordt gekenmerkt door originele vormen en toepassingen.

Amsterdamse school:

• Speelse en decoratieve vormgeving met krachtige vormen.
  
• Bijzonder metselwerk, gebruik dakpannen.
• Vooruitgangsdenken: deze (sociale)woningen moeten bijdragen aan een beter leefklimaat.

Expressieve architectuur

Max Berg "Jahrhunderthalle", 

1911-1913

Rudolf Steiner "Goetheanum",

1927

Erich Mendelsohn 

"Einstein observatorium", 1921

Organische vormgeving passend bij antroposofie van Steiner => dynamiek van het leven en groei.

Mijlpaal in de geschiedenis van bouwen met gewapend beton.