4H paragraaf 4.3 IJsselmeergebied en Zuidwestelijke Delta (MEEBEZIG)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

4.3 IJsselmeergebied en de zuidwestelijke delta

Domein Leefomgeving

Hoofdstuk 4

4 HAVO

Lesdoel

• Je weet welke maatregelen worden genomen in het Deltaprogramma.
  
• Je weet dat de grootse overstromingsrisico’s ontstaan bij een combinatie van springtij, noordwesterstorm en piekafvoeren van de rivieren.
  
• Je begrijpt dat door de zeespiegelstijging het spuien op zee steeds moeilijker wordt.
  
• Je kunt relaties leggen tussen klimaatsverandering en menselijk ingrijpen aan de ene kant en het toegenomen risico op overstromingen en wateroverlast aan de andere kant.

Waarom Zuiderzee- en deltawerken?

Zuidwestelijke delta

Van natuurlijk Estuarium naar zoete, brakke of zoute meren met behulp van primaire en secundaire dammen. 

IJsselmeergebied en Zuidwestelijke Delta

Blijft kwetsbaar gebied door klimaatverandering en bodemdaling. 

Grootste gevaar bij combinatie springtij, noordwesterstorm en piekafvoer. 

Springtij is de periode van het getij waarin het verschil tussen hoog- en laagwater het grootst is. Niet alleen het hoogwater is dan hoger dan gemiddeld, het laagwater is dan ook lager dan gemiddeld.

Springtij treedt eens in de ongeveer 15 dagen op en volgt gemiddeld ruim twee etmalen op het moment dat de getijkrachten van de maan en die van de zon dezelfde richting hebben en elkaar maximaal versterken. Dat laatste is het geval wanneer zon, maan en aarde in een rechte lijn staan, dus tijdens nieuwe maan en volle maan. 

Een noordwesterstorm is extra gevaarlijk in Vlaanderen, Nederland en Noord-Duitsland omdat daardoor het water in de Noordzee wordt opgestuwd.

Aan de slag

Maak de verkorte leerroute van paragraaf 4.3 en de hoofdvraag

Vraag 1

A = 7, B = 6, C = 5, D = 1, E = 3, F = 4, G = 2

Vraag 3a

Bekijk bron 11 en GB 41. Met de bouw van de afsluitdijk veranderde de Zuiderzee in het IJsselmeer. Deze dijk veroorzaakte op fysisch-geografisch, economisch-geografisch en op sociaal-geografisch gebied voor grote veranderingen.

Vul de tabel in

fysisch-geografisch 

economisch-geografisch

sociaal-geografisch

Door verkorte kustlijn minder dure dijken

Betere bereikbaarheid

Voorbeeld 2

Zout water naar zoet water Verlies voor beroepsvisserij

Meer recreatiemogelijkheden

41

Vraag 3B

De wieringermeerpolder en de Noordoospolder zijn vast gebouwd aan het oude land. Bij Flevoland is dit anders gegaan. 

Leg uit hoe dit is gedaan en waarom. betrek in je antwoord het begrip grondwaterstand

Bij Flevoland zijn randmeren gemaakt om de daling van de grondwaterspiegel op het ‘oude’ land te voorkomen.

Vraag 3C

Beschrijf hoe het IJsselmeer aan vers water komt en hoe het wat uiteindelijk in de Waddenzee belandt.

Het IJsselmeer wordt gevoed door de neerslag en het water van de IJssel en het Zwarte Water. Bij eb in de Waddenzee staat het water daar lager dan in het IJsselmeer. Op dat moment worden de spuisluizen in de Afsluitdijk opengezet.

Vraag 6A

Bekijk bron 12 en figuur 6

Leg uit door welke twee processen de relatieve zeespiegelstijging op bron 12 wordt versterkt

Hier is sprake van een combinatie van bodemdaling en zeespiegelstijging.

Vraag 6B

Ga uit van het jaar 1000 en bereken dan de relatieve zeespiegelstijgingvoor het jaar 1600 mbo de absolute bodemdaling en de absolute zeespiegelstijging.

De absolute bodemdaling t.o.v. het jaar 1000 2,5 meter. De zeespiegel is en 0,5 meter gestegen.

De relatieve zeespiegelstijging is ongeveer 3 meter.

Vraag 6C

De dijken langs de kust van Zeeuws-vlaanderen waar de Westerschelde langs stroomt, zijn de afgelopen jaren regelmatig verhoogd. Geef met een oorzaak - gevolgredenering aan waarom deze dijken steeds zijn verhoogd.

De oorzaak is dat het land achter de dijken inklinkt door bemaling zakte en de zeespiegel stijgt, het

gevolg is dat de dijken verhoogd moesten worden om voldoende bescherming te bieden.