Taalverzorging hoofdstuk 7 en 9

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

Taalverzorging hoofdstuk 7 en 9

Grammatica

• samengestelde zinnen herkennen
• hoofdzin en bijzin
• voegwoorden herkennen
• herhalen zinsdelen

Spelling

• woorden afbreken
• werkwoordspelling
• meervoud van zelfstandige naamwoorden
• woorden los of aan elkaar
• meervouds-n bij verwijzingen

Waar denk jij aan bij de term
samengestelde zin?

Bekijk onderstaande zin. De zin is samengesteld. Waarom is deze zin volgens jou samengesteld?

We hebben vreselijk gelachen omdat de docent uit zijn
broek scheurde.

Een samengestelde zin bestaat dus eigenlijk uit meerdere zinnen. Dat betekent dat in een samengestelde zin ook meerdere persoonsvormen zitten.

Aantekening:

Samengestelde zin.

1. Als er in een zin twee of meer persoonsvormen zitten, dan is het een samengestelde zin.

2.

3.

4.

Klik hier voor een oefening

Maak daarna opdracht 1 op blz. 9 van deel B van de methode.

aanvullende aantekening volgt

Hoofdzin en bijzin

Schrijf van de volgende zinnen de twee delen op. Het voegwoord hoef je niet op te schrijven

Janne gaat naar huis als Theo niet op komt dagen.

Misschien mag jij niet mee, maar wij zijn wel uitgenodigd.

Ik zet een muziekje op terwijl jullie de tafel dekken.

Wat valt je op aan de woordvolgorde?

Hoofdzin en bijzin

Aanvulling aantekening:

Samengestelde zin.

1. Als er in een zin twee of meer persoonsvormen zitten, dan is het een samengestelde zin.

2. Samengestelde zinnen bestaan uit: hoofdzinnen of uit hoofd- en bijzinnen.

3. Bijzinnen herken je doordat de woordvolgorde niet logisch is of doordat je deze niet logisch kunt maken.

4. In een bijzin staan het onderwerp en de persoonsvorm niet naast elkaar of je kunt er iets tussen zetten.

5. HZ + HZ = nevenschikkend, HZ + BZ = onderschikkend

Jansje moest werken toen wij naar het feest gingen.

Jansje moest werken = HZ

wij naar het feest gingen = BZ

Het voegwoord hoort bij geen van de zinnen!

Maak opdracht 4 en 5

Wat weet jij over
voegwoorden?

Voegwoorden

Voegwoorden zijn woorden die twee zinnen met elkaar verbinden.

Schrijf voor jezelf op welke woorden volgens jou als voegwoorden voor kunnen komen:

en, of, enz. 

Voegwoorden zijn best bijzonder.

Ik ga naar huis en ik pak mijn fiets.

Ik pak mijn fiets, omdat ik naar huis ga.

Ik pak mijn fiets, want ik ga naar huis.

Als ik naar huis ga, pak ik mijn fiets.

Wat valt je op aan de zinnen hierboven? Let hierbij vooral op de woordvolgorde.

Twee soorten voegwoorden

Aantekening:

Met voegwoorden kun je samengestelde zinnen maken.

Als een voegwoord twee hoofdzinnen met elkaar verbindt, dan is het een nevenschikkend voegwoord. Er zijn slechts vijf voegwoorden die dit kunnen: maar, want, en, dus, of (bij een keuze)

Ik ga naar huis, want ik ben moe.

Als een voegwoord een hoofdzin verbindt met een bijzin, dan gaat het om een onderschikkend voegwoord.

Ik ga naar huis, omdat ik moe ben.

Er zijn slechts enkele nevenschikkende voegwoorden

en, maar, want, dus en of (bij keuze)

Nevenschikkende voegwoorden voegen twee hoofdzinnen samen.

Onderschikkende voegwoorden (alle andere voegwoorden) voegen een hoofdzin samen met één of meerdere bijzinnen.

Koppelwerkwoord (ter kennisgeving, wordt niet getoetst)

Werkwoorden vergtellen wat er gebeurt. 

Sarah slaat haar broertje 

Maar wat doet Sarah volgens onderstaande zin?

Sarah is super lief  

Koppelwerkwoord (ter kennisgeving, wordt niet getoetst)

Sarah is super lief  

In deze zin doet Sarah niets, ze is iets.

Zou jij nog andere werkwoorden kunnen bedenken die hier passen?

Sarah is lief

Van zijspoor naar hoofdspoor

In de vorige les hebben we het koppelwerkwoord behandeld.

Dit is in 99% van de gevallen een woord dat een vervoeging is van één van onderstaande

werkwoorden: Zijn, Worden, Blijven, Blijken, Lijken, Schijnen, Heten, Dunken, Voorkomen 

                         zwabbels hdv

Het belangrijkste van de werkwoorden is dat ze in een zin een verbinding kunnen maken tussen een onderwerp en een eigenschap.

In alle andere gevallen drukt het werkwoord uit wat iemand doet en is er geen verbinding.

Ik fiets

Ik ben

Van zijspoor naar hoofdspoor

Welke werkwoordsoorten zijn er dan nog meer?

Hulpwerkwoorden en zelfstandige werkwoorden.

Deze hebben we behandeld in het vorige boek.

Wat weet jij van het hulpwerkwoord. Je mag gebruik maken van internet. (5min)

Wat weet jij van het zelfstandig werkwoord? Je mag gebruik maken van internet. (5min)

Dus....

hww	zww
is nooit het enige ww in de zin	kan alleen in een zin staan
staat graag als eerste ww in een zin	wil op elke positie staan
heeft weinig betekenis	vertelt wat de eigenlijke gebeurtenis is
k un je weglaten	kun je niet weglaten

Spelling!

Huiswerk was opdracht 12 en 13.

Welke werkwoordsvormen ken je?

Spelling!

De drie meest voorkomende vormen:

persoonsvormen

voltooid deelwoorden

infinitieven (of hele werkwoorden)

Elke met z'n eigen regels