Historische vaardigheden Klas 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b, k, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Welkom!

Neem rustig plaats en leg je boeken alvast op tafel

Geschiedenis

Maris College - Klas 2 - vmbo 

Historische vaardigheden

Vandaag

• Lesdoelen
•  Historische vaardigheden
• Feiten en meningen
• Spotprenten
• Aan de slag!
• Afsluiting

Lesdoelen

Aan het einde van deze weet je

• het verschil tussen prehistorie en historie
• het verschil tussen een feit/mening
• wat spotprenten zijn
• wat het doel kan spotprenten zijn

Historische vaardigheden

Geschiedenis gaat over een niet meer bestaande werkelijkheid. 

Het is een wetenschap die het verleden onderzoekt doormiddel overblijfselen (bronnen) uit het verleden.

Historische vaardigheden

Prehistorie: Geschiedenis van tijd voordat mensen dingen opschreven die bewaard zijn gebleven

Historie: Geschiedenis van tijd dat mensen het schrift hebben uitgevonden en mensen dingen opschreven die bewaard zijn gebleven. 

Als we het hebben over de tijd met de mammoeten en de jagers en verzamelaars, dan hebben we het over de historie

1. Waar
2. Niet waar

Als we het hebben over de tijd van de wereldoorlogen dan hebben het over de prehistorie

1. Waar
2. Niet waar

Als we het hebben over de tijd van de Egyptenaren dan hebben het over de historie

1. Waar
2. Niet waar

Feiten en meningen

Feit: Iets waarvan zeker is dat het gebeurd is of dat het waar is. Een feit is controleerbaar door bewijs (bronnen). 

Mening: Wat je vindt, je gedachten over iets. Hoeft niet waar. 

Phil vindt de broek van Thomas lelijk. Is dit een feit of een mening?
Leg je antwoord uit

Uit onderzoek is gebleken dat minder dan 8 uurtjes slapen slecht is voor je gezondheid
Is dit een feit of een mening?
Leg je antwoord uit

Spotprenten

Spotprent: is een tekening waarmee de tekenaar zijn mening wil laten zien. Dit doet de tekenaar door mensen of dingen heel overdreven of grappig af te beelden. 

Is dit een voorbeeld van een spotprent?
Leg je antwoord uit

Aan de slag!

Wat: Je krijgt zometeen een boekje genaamd 'Historische vaardigheden' spotprenten. In dit boekje staan vijf verschillende opdrachten. Deze opdrachten gaan we klassikaal maken.

Hoe: Klassikaal

Hulp: Laptop + boekje Historische vaardigheden

Tijd: 25 minuten

Niet af = huiswerk

Lever het in via Teams

Karikatuur

Body bag boat, Maarten Wolterink. 20 april 2015, cartoonmovement.com. 

Club Med, Bas van der Schot. 27 april 2015, de Volkskrant. 

Bootvluchtelingen, Jos Collignon. 23 juni 2015, de Volkskrant. 

Bootvluchtelingen, Stefan Verwey. 28 maart 2015, De Gelderlander. 

Afsluiting

Huiswerk
Maak opdracht 5 uit het werkboekje. Stuur het Word bestand via Teams naar NHR

• Wat hebben we deze les geleerd?
• Wat is het verschil tussen prehistorie en historie?
• Wat is het verschil tussen een feit/mening?
• Wat zijn spotprenten?
• Wat is het doel van een spotprent?

Welkom!

Neem rustig plaats en leg je boeken alvast op tafel

Geschiedenis

Maris College - Klas 2 - vmbo 

Historische vaardigheden

Vandaag

• Terugblik vorige les
• Lesdoelen
• Oorzaak en gevolg
• Continuïteit en verandering
• Onderzoeksvragen
• Bruikbaar en betrouwbaarheid van bronnen
•  Representativiteit van bronnen
• Afsluiting

Terugblik vorige les

• Wat hebben we deze les geleerd?
  
• Wat is het verschil tussen prehistorie en historie?
  
• Wat is het verschil tussen een feit/mening?
  
• Wat zijn spotprenten?
  
• Wat is het doel van een spotprent?

Lesdoelen

Aan het einde van deze weet je

• het verschil tussen oorzaak en gevolg
• weet je het verschil tussen direct en indirecte oorzaken/gevolgen
• het verschil tussen continuïteit en verandering
• het onderscheid tussen de drie onderzoeksvragen en hoe je deze moet gebruiken
• het verschil tussen bruikbare en betrouwbare bronnen
• het verschil tussen betrouwbaarheid en representativiteit

Oorzaak en gevolg

Er kunnen meerdere oorzaken en gevolgen zijn.

Oorzaak: Waarom of waardoor iets gebeurt

Gevolg: Datgene wat na de oorzaak komt

Voorbeeld: De appel is rijp en valt uit de boom op de grond. Oorzaak: Rijp. Gevolg: valt op de grond. 

Oorzaak en gevolg

Een oorzaak kan bedoelde en onbedoelde gevolgen hebben

Bedoeld gevolg: Een gevolg dat de bedoeling was van de oorzaak

Onbedoeld gevolg:  Een gevolg dat niet de bedoeling was van de oorzaak. zonder opzet, per ongeluk. 

Jannie wilt graag afvallen en gaat naar de sportschool. Na 6 maanden is Jannie van 100 kg naar 80 kg gegaan.

Wat is in dit verhaal het bedoelde gevolg?

Lisa is vergeten haar veter te strikken. Ze loopt de trap af en valt. Ze breekt haar been.

Wat is in dit verhaal het onbedoelde gevolg?

Oorzaak en gevolg

Veel gevolgen zijn direct, maar ze kunnen ook indirect zijn.

Direct gevolg (korte termijn): rechtstreeks zonder dat er iets tussen zit. Oorzaak en dan direct een gevolg.  

Indirect gevolg (lange termijn): wat langs een omweg gaat. Oorzaak en dan indirect een gevolg. 

Lisa is vergeten haar veter te strikken. Ze loopt de trap af en valt. Ze breekt haar been.

Gaat het in dit verhaal om een direct of indirect gevolg?

Continuïteit en verandering

Continuïteit: Als er géén verandering is, maar iets juist hetzelfde blijft

Discontinuïteit/verandering:  Als er verandering is, als iets anders gaat.

De Romeinen namen de cultuur over van de Grieken.

Is dit een voorbeeld van continuïteit of verandering?

Onderzoeksvragen bedenken en gebruiken

Je kunt met drie soorten onderzoeksvragen aan het werk

• Beschrijvende vragen gebruik je als je meer wilt weten over een situatie of verschijnsel in het verleden, bijvoorbeeld: hoe was het leven in de eerste industriesteden in Nederland?

• Verklarende vragen gebruik je als je wilt uitleggen waardoor iets is gebeurd, bijvoorbeeld: 

waarom kwam de industrie in Nederland later op gang dan in België?

• Waarderende vragen gebruik je om te onderzoeken

wat jij ergens van vindt, bijvoorbeeld: was het fijn

om in een vroege industriestad te leven? Bij zo’n vraag geef je dus je mening

Beschrijvende vraag

Verklarende vraag

Waarderende vraag

Hoe is de Eerste Wereldoorlog ontstaan?

Waarom wilden veel jonge mannen meedoen aan de oorlog tijdens de Eerste Wereldoorlog?

Wat vind jij van de mentaliteit van de soldaten van de Eerste Wereldoorlog?

Bruikbaarheid van bronnen

Om iets over het verleden te weten te komen, doet een historicus onderzoek. Om het verleden te beschrijven heeft hij bronnen nodig. 

Maar hoe bepaalt een historicus welke bron bruikbaar is?

Bruikbaarheid van bronnen

Bruikbare bronnen, zijn bronnen die informatie geven voor het onderzoek dat de historicus doet. Hoe bepaal je dat?

1) Wanneer is de bron gemaakt?  (In de tijd zelf? Of later? Hoeveel later?

2) Hoe komt de maker aan zijn informatie?(is het een directe of indirecte bron)

3) Wat is de bedoeling van de maker? (zitten er veel meningen in? )

De bruikbaarheid van een bron is deels afhankelijk van de betrouwbaarheid. Hoe beoordeel je of een bron betrouwbaar is?

1. Wie is de maker? Welk beroep had diegene. De maker heeft waarschijnlijk de bron gemaakt met een reden. 

2. Wanneer is de bron gemaakt? De betrouwbaarheid hangt af van wanneer de bron is gemaakt. Hoe dichter bij de gebeurtenis, hoe betrouwbaarder de bron. Hoe verder af hoe hoger de kans op een vertekend/verzonnen beeld.

3. Met welk doel is de bron gemaakt? Moet een bron informeren of overtuigen? De maker zal een hele andere tekst schrijven als hij wil informeren, dan wanneer hij de lezer wil overtuigen van zijn standpunt. Vaak wordt bij die laatste variant negatieve informatie weggelaten.ar is?

4. Voor wie is de bron gemaakt? Voor een opdrachtgever of voor een krant of is het een privé bron (persoonlijke spullen/teksten). 

5. Onder welke omstandigheden is de bron gemaakt? Sommige makers leefden onder een regering of in een tijd waarin je niet alles kon en mocht opschrijven. Informatie werd dan ook bewust weggelaten. Door de selectieve informatie is de bron een stuk minder betrouwbaar.

Representativiteit

Representativiteit betekent: iets dat vaker voorkwam, eventueel iets dat typerend is voor een situatie of tijdvak. 

1. Zijn er meerdere bronnen die dezelfde gebeurtenis beschrijven? Meerdere teksten en/of voorwerpen

2. Zijn er meerdere bronnen die dezelfde gebeurtenis anders beschrijven? De Franse revolutie vanuit de burger is anders dan vanuit de adel.

3. Geldt de mening uit die bron voor meer mensen? Zijn er veel mensen of weinig mensen met de bron eens. Zijn er veel of weinig mensen vertegenwoordigd door de bron. Zegt de bron wat over een grote of kleine groep mensen.

Afsluiting

• Wat is het verschil tussen een oorzaak en gevolg?
• Wat is het verschil tussen een directe gevolg/indirect gevolg?
• Wat is het verschil tussen continuïteit en verandering?
• Welke drie onderzoeksvragen zijn er?
• Wanneer is een bron betrouwbaar?
• Wanneer is een bron bruikbaar?
• Wanneer is een bron representatief?

Huiswerk
Boeken meenemen

Volgende les
We gaan starten aan H1

Historische vaardigheden

1. Is de bron geschreven/ongeschreven, primair /secundair?

2. Waar is de bron gemaakt?

3. Wanneer is de bron gemaakt?

4. Wie heeft de bron gemaakt?

5. Waarom heeft de maker de bron gemaakt?

6. Welke historische gebeurtenis hoort bij de bron?

7. Welke historische personen en/of begrippen horen bij de bron?