Workshop documentaire: storytelling

• Film educatie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Workshop documentaire: 

storytelling

Programma

• Inleiding
• Documentaire stijlen/genres
• Regie visie
• Camera
• Licht
• Geluid 

Docu-genres vlg. Hans Beerekamp

• Stem van god
  
• Talking heads
  
•  Retorische documentaire
  
• Observerende documentaire
  
• Compilaties en found footage
  
• Visueel essay
  
• Portretten en biografieën

Stem van God 

• Informeren, overtuigen
  
• Alwetende verteller in
   voice over
• Bronnen die het filmverhaal bekrachtigen, bv archief- beeld of reenactments

March of the Penguins, Luc Jacquet (2005)

Talking heads

• Interviews
  
•  Tv-vorm
  
• Vaak in studio-setting

Mensen van morgen, Kees Brusse (1964)

Retorische documentaire

• Pamflet
  
• Standpunt van de maker
  
•  Wil kijker overtuigen
  
• Politiek standpunt

Fahrenheit 11/9, Michael Moore (2018)

Observerende documentaire

• Waarheid vangen door     observeren
  
•  Zo min mogelijk ingrijpen,
    'fly on the wall'
  
• Onderwerp in ruwe,
   ongefilterde staat     vastleggen

Stand van de zon, Leonard Retel Helmrich (2002)

Found footage en compilaties

• Archiefmateriaal
•  Found footage
  
• Gemonteerd tot nieuw verhaal

Manifesto, Angie Vinchito (2022)

Visueel essay

• Persoonlijke interpretatie
   van de wereld
  
•  Visuele taal belangrijk,
     vrije vorm

Kitten of Vluchteling, Tina Farifteh (2024)

Samengevat... 

• Het verhaal (stem van god, retorisch, essay) > script
  
• Portretten en biografieën (combi van volgende) >
• Het onderwerp (observerend) > camerawerk op locatie
  
• Het gesprek (participatief) > interviews
  
• Bestaand materiaal (found footage) > script en brononderzoek
  
• De visuele vorm (poëtisch, abstracte expressie, essay) > cinematografie

je kan nadrukkelijk één aspect voorop zetten:

Regievisie

1. Wat wordt je hoofdpersoon/thema?
   
2.  Waarom moet dit verhaal verteld worden?
   
3. Wat is jouw persoonlijke motivatie?
   
4. Hoe wil je het verhaal vertellen?

CAMARA

Camerastandpunten

Nu worden er veel camerastandpunten gebruikt, hier zie je drie standpunten die vaak terugkomen: 

Kikkerperspectief

Vogelperspectief

Neutraal (op ooghoogte)

Welk effect heeft elk perspectief?

Informatie camerastandpunten

In moderne films worden veel camerastandpunten gebruikt, hier zie je drie standpunten die vaak terugkomen.

Match ze met de filmstill.

Match de filmkaders met de filmstills:

Totaalshot

Mediumshot

Close-upshot

Filmkaders

Een filmkader is het beeld dat de kijker ziet, de filmmaker bepaalt zo waar jij als kijker op moet letten. Met close-ups kan de filmmaker je blik sturen op een belangrijk stuk informatie of de emotie van de hoofdpersoon. Met een totaalshot kan de maker juist laten zien waar iets zich afspeelt en jou als kijker overzicht geven.  

Informatie filmkaders

Een filmkader is het beeld dat de kijker ziet, de filmmaker bepaalt zo waar jij als kijker op moet letten. Met close-ups kan de filmmaker je blik sturen op een belangrijk stuk informatie of de emotie van de hoofdpersoon. Met een totaalshot kan de maker juist laten zien waar iets zich afspeelt en jou als kijker overzicht geven.  

Match de filmkaders met de filmstills

Totaalshot

Mediumshot

Close-up

Het filmkader bepaalt wat wel en wat niet in beeld wordt gebracht. Draait het shot om de omgeving of om het personage?

Bekijk de kaders nu nogmaals, wat voor effect hebben ze op jou?

Informatie filmkaders

Het filmkader bepaalt wat wel en wat niet in beeld wordt gebracht. Draait het shot om de omgeving (totaalshot, establishingshot) of om het personage (medium, close-up)?

Bekijk de kaders nu nogmaals, wat voor effect hebben ze op jou?

Pulp Fiction (1994, Quentin Tarantino)

Een oefening

Bekijk het volgende fragment: welke verschillende camerastandpunten en kaders zien we?

Pulp Fiction (1994, Quentin Tarantino)

Het fragment kan onprettig zijn, maar let op, je ziet uiteindelijk niks!

Ook leuk

Films bestaan uit honderden verschillende 'cuts'. na de cut begint een nieuwe shot uit de film.

Klap met zijn allen elke keer wanneer er een cut in de scene zit. Hoeveel zijn het er?

Kijkvraag bij fragment uit de film: Pulp Fiction van Quentin Taratino

Bekijk het volgende fragment: welke verschillende camerastandpunten en kaders zie je?

Let op: het fragment kan als schokkend ervaren worden (lees: de kracht van suggestie).

Bekijk het filmfragment

Start de film door op de play-knop te drukken. Vergeet het geluid niet aan te zetten.

Welk gevoel kreeg je van deze scène? Hoe komt dat?

Welke shots en standpunten heb je gezien?

Had deze scène hetzelfde effect gehad als het één lang shot was zoals in het eerste fragment? (de western)

Ik kwam op 30 cuts/shots!

Hoe heeft de maker ervoor gezorgd dat het lijkt alsof Mia daadwerkelijk een injectie in haar hart krijgt ingediend?

Vragen over fragment: Pulp Fiction

• Welk gevoel kreeg je van deze scène? Hoe komt dat?
• Waarom heeft de maker gekozen voor deze verschillende shots en standpunten? (- Om de aandacht er bij te houden. - Om je blik te sturen. Om verwachtingen te scheppen: we zien een close-up van een naald: wat gaat daarmee gebeuren? - En het ziet er ook nog eens mooi uit.)
• Hoe zou deze scène overkomen als het één lang shot was zoals in het eerste fragment? (Saai, minder spannend. Door het gebruik van filmkaders en standpunten stuurt de regisseur jouw blik: wat is belangrijk? Zo vertelt de maker het verhaal door middel van de camera.)

Door af te wisselen in filmkaders en standpunten speelt de maker van de film met onze verwachtingen en bouwt hij spanning op.

Fragment interview met filmmaker Quentin Tarantino 

In het volgende fragment zie je een interview met de regisseur van Pulp Fiction Quentin Tarantino, waarin hij vertelt hoe hij speelt met de verwachtingen van het publiek.