H4.3 en H4.4 Ec. par : 4.3 + 4.4

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 4: Inkomen

Leerdoelen

- Je kan veranderingen van prijzen berekenen aan de hand van indexcijfers.

4.3 de prijsindex

Als je een prijsstijging op waarde wil schatten heb je de procentuele verhoging nodig. 

Wanneer vindt jij een prijsstijging minder erg?

€0,10 cent verhoging op een product van 1 euro 

                                       of 

€0,10 cent verhoging op een product van 100 euro 

stijging : oude bedrag x 100%= prijsstijging in % 

4.3 de prijsindex

De indexcijfers

in tabellen en grafieken met economische gegevens vindt je vaak de prijsindex. 

Dit geeft aan met hoeveel procent een getal is veranderd ten opzichte van de basis. 

De basis is altijd 100. 

Rekenen met indexcijfers

nieuw / basisjaar  *100= prijsindex        (840/800)*100 = 105  

4.3 de prijsindex

Bij het berekenen van indexcijfers gebruik je de volgende formule: 

Van getal naar indexcijfer:

Getal jaar X : getal basisjaar x 100 ....

Van indexcijfer naar getal:

Getal basisjaar : 100 x indexcijfer jaar X = .... 

Rekenen met indexcijfers

basisjaar / 100 x indexcijfer =         (800/100)*105 = €840

4.3 de prijsindex

Prijzen kunnen stijgen of dalen. De gemiddelde verandering noem je het prijspeil. Het CBS berekent dit, niet alle producten tellen even zwaar mee. 

inflatie = stijging prijspeil

deflatie = daling prijspeil

Inflatie of deflatie geef je aan met het indexcijfer dat je dan consumentenprijsindex (CPI) noemt. 

4.3 de prijsindex

Een gemiddelde prijsindexcijfer bereken je als volgt: 

• Vermenigvuldig de indexcijfers met hun wegingsfactoren
• Tel de uitkomsten bij elkaar op
• Deel de uitkomst door de som van de wegingsfactoren

4.4 de prijs van een pizza

4.4 de prijs van een pizza

Stel je voor dat de vraag naar producten stijgt. 

1. Er is onvoldoende aanbod, er zijn niet genoeg producten
2. Dan zal de prijs stijgen

Er ontstaat bestedingsinflatie. 

4.4 de prijs van een pizza

Nog meer oorzaken voor inflatie (prijsstijgingen)

3. Bedrijfskosten stijgen 

   loonkosten, energiekosten, grondstofkosten worden       duurder
De kosten worden doorgerekend naar de verkoopprijs. 
Dit is kosteninflatie

4.4 de prijs van een pizza

Nog meer oorzaken voor inflatie (prijsstijgingen)

4. Soms willen bedrijven meer verdienen en verhogen ze de winstmarge
Dit is ook kosteninflatie

4.4 de prijs van een pizza

Nog meer oorzaken voor inflatie (prijsstijgingen)

5. Door import uit het buitenland, als in het buitenland inflatie is worden die producten ook duurder. 
Importeren wordt zo duurder.  

  IMPORTINFLATIE

4.4 de prijs van een pizza

Nog meer oorzaken voor inflatie (prijsstijgingen)

6. Door de overheid als belastingen / accijnzen hoger worden. 
7. als een ondernemer hogere kosten kwijt is voor zijn werknemers voor parkeren, afvalverwerking of aan een bouwvergunning wordt dit doorgerekend in de prijs.