Gedragsproblemen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Mw. van Put

Leg uit waarom je in de situatie van mevrouw Van Put kunt zeggen dat sprake is van een gedragsprobleem

• Het gedrag van mevrouw Van Put is niet alleen een probleem voor zorgverleners, maar ook voor zichzelf. Ze onthoudt zichzelf goede zorg en dat schaadt haar eigen gezondheid. 
  
• Ook komt het gedrag in meerdere situaties voor. Ook de mantelzorgers hebben moeite met de houding en het gedrag van mevrouw Van Put.
   

Kenmerken van probleemgedrag zijn:

Het gedrag moet een probleem zijn voor de betrokkene zelf.

Het gedrag moet een probleem zijn voor anderen.

Het gedrag moet in verschillende situaties problemen geven.

Gedragsproblemen bij zorgvragers ontstaan door een samenspel van factoren.

Welke factoren spelen zeker een rol bij de gedragsproblemen van mevrouw Van Put?

• De volgende factoren spelen een rol. 
  
• – Veranderende eisen, veranderende situatie. De gezondheid van mevrouw Van Put gaat achteruit. Mevrouw is erg verzwakt en dit zal haar gevoelens van machteloosheid aanwakkeren, met als gevolg dat ze verhardt in haar houding dat ze niets moet. 
  
• – Het evenwicht tussen draagkracht en draaglast. De draagkracht van mevrouw Van Put is klein als gevolg van haar kampverleden. De draaglast gaat haar draagkracht te boven. 
  
• – Het ziektebeeld of de stoornis. Het kampsyndroom is vermoedelijk de belangrijkste oorzaak van de gedragsproblemen bij mevrouw. 
   

Wat kun je als zorgverlener in het algemeen doen om de draagkracht bij een zorgvrager te vergroten? Noem drie zaken.

Is dit ook bij mevrouw Van Put mogelijk? Licht je antwoord toe.

Bij mevrouw Van Put is dit niet goed mogelijk. Het kampsyndroom is een zodanig grote problematiek dat die de deskundigheid van een verpleegkundige te boven gaat. Bovendien is mevrouw Van Put op een zodanige leeftijd dat verwerking van haar verleden niet meer als doel gesteld moet worden.

Omdat mevrouw Van Put veel moeite heeft met autoriteit, is het bovendien moeilijk haar zelfstandigheid te stimuleren. Stimuleer je haar iets te veel, dan zal ze dit als ‘moeten’ ervaren.

Voor het omgaan met gedragsproblemen zijn verschillende adviezen te geven. Welke adviezen zou jij geven aan Maartje?

Een antwoord kan zijn:

– Realiseer je dat aan gedragsproblemen bepaalde oorzaken ten grondslag liggen en ga op zoek naar deze oorzaken.

In deze situatie hoeft Maartje niet meer op zoek te gaan naar de oorzaak, maar het is wel zinvol als ze zich verdiept in wat een kampsyndroom inhoudt.

– Als je je geen raad weet met bepaald gedrag van een zorgvrager, is het altijd belangrijk om daarover te overleggen met collega’s.

Het is belangrijk dat Maartje overlegt met collega’s en leidinggevende over de situatie van mevrouw Van Put.

Client tegen zorgverlener:
‘Ik krijg altijd om half twee een glas melk en ik krijg nooit tabletten paracetamol, altijd een zetpil.’

Vraag: is hier sprake van hospitalisatie?

1. ja
2. nee

Is hospitalisatie hetzelfde als afhankelijk gedrag?

1. Ja
2. Nee

Antwoord

Nee, hospitalisatie is niet helemaal hetzelfde als afhankelijk gedrag.

Hospitalisatie is afhankelijk gedrag dat het gevolg is van opname. Afhankelijk gedrag kan ook zonder opname voorkomen.

Verschijnselen van hospitalisatie

•  Afname van interesse
• afname van initiatief
• afhankelijk, onderdanig gedrag
• apathie
• afname van belangstelling voor uiterlijk
• verdwijnen persoonlijke gewoonten
• verlies individualiteit, geforceerde hulpbehoevendheid
• vervlakking, weinig sociale contacten
• absurde aandacht voor details
• afstomping, niet meer zelf nadenken
• veranderingen worden afgewezen

We komen hospitalisatie vooral tegen bij oudere zorgvragers, omdat hospitalisatie direct samenhangt met langdurige opname. Oudere zorgvragers zijn vaak weinig zelfstandig en kunnen ook het idee hebben dat afhankelijk gedrag beter is. Ze hechten over het algemeen minder waarde aan mondigheid en zelfstandigheid. Ze zijn eerder geneigd zich te schikken.

Wat houdt apathisch gedrag in?

Lijdzaam gedrag

Ongeïnteresseerdheid

Vlakke emoties

Passiviteit

Zonder verzet alles over zich heen laten komen.

Geen belangstelling meer voor wat dan ook kunnen opbrengen.

Nergens echt blij van worden, maar ook nergens echt verdrietig.

Niet in beweging komen, hele dag voor zich uit zitten staren.

Rol van verpleegkundige

• 'Helpen'
• Reageren op tijdsdruk
• Beroepsblindheid
• De zorgvrager zien 'als ziekte, of kamernummer' 
• Regels
• Geen oog voor cultuurverschillen
• Dagstructuur
• Protocollen 

Rol van de organisatie

Regels, normen en waarden

Systeem en leefwereld

Efficiënt financieel beheer

Opdracht

Bedenk 3 maatregelen die jij wilt nemen om hospitalisatie te verminderen

Bedenk 3 maatregelen die je wilt invoeren in de organisatie om hospitalisatie te verminderen

Grensoverschrijdend gedrag

Onder grensoverschrijdend gedrag verstaan we alle gedrag dat over de grenzen van het toelaatbare heen gaat, zowel in wettelijke als in gevoelsmatige zin.

Cliënt > hulpverlener

Hulpverlener > cliënt

Client > cliënt

Zeven vormen van grensoverschrijdend gedrag

1. Verwaarlozen en onthouden van zorg
2. Emotioneel misbruik
3. Mishandeling
4. Seksueel misbruik
5. Discriminatie
6. Schending van rechten
7. Uitbuiting

3 Vormen van agressie

1.  Frustratieagressie

Wordt veroorzaakt door onmacht, woede, angst, wanhoop.

2. Instrumentele agressie

Wordt gebruikt om een doel te bereiken, door bijv. provoceren, dreigen.

3. Pathologische agressie

Ontstaat onder invloed van een ziektebeeld of drugs/medicatie.

Welke soorten van agressie herken je uit je werk?

Omgaan met frustratieagressie

- erken het probleem: het is inderdaad vervelend.

- betrek het niet op jezelf, frustratie gaat over gebeurtenis, niet over jou.

- geef ruimte om stoom af te blazen.

- let op inhouds- / betrekkingsniveau

Omgaan met instrumentele agressie

- blijf zakelijk, laat je niet verleiden tot emotionele reacties.

- geef duidelijk je grenzen aan.

- geef aan dat je in gesprek wilt, maar alleen op een rustige manier

- geef binnen dit gesprek duidelijk de kaders van het gesprek aan

Volgende week

Gastles Presentie benadering