13.1 - de lever [les 1, herhaling]

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom

Tas van tafel

Laptop pakken en opstarten

Binas pakken

Deze les

- Invullen vragenlijst

- Terugblik 8.5 + 8.6

- Herhalen lever

De Exit-ticket van de vorige les is nagekeken en voorzien van feedback. Het juiste antwoord staat er nog niet op. Ik deel deze exit-ticket uit en modeleer de strategie voordat ik het juiste antwoord geef.

forms.gle

Lesafsluiting!

Beantwoord te vragen, gebruik filtratie = resorptie + afvoer

1

2

3

Strategie bloedvaten

Insuline is een hormoon dat door de alvleesklier wordt geproduceerd in reactie op een verhoogde bloedsuikerspiegel. Het stimuleert cellen in de lever, spieren en vetweefsel om glucose uit het bloed op te nemen en op te slaan als glycogeen of vet. Deze opslag voorkomt dat de bloedsuikerspiegel te hoog wordt. Noteer alle bloedvaten en hartruimtes die insuline passeert op zijn route van de alvleesklier naar de lever.

Schrijf voor je zelf eerst even op, bespreken hem zo.

Door welke van deze bloedvaten gaat een oestradiol-molecuul op de kortste weg vanuit de haarvaten in de darm tot aan de borstslagader? Noteer de betreffende nummers in de juiste volgorde.

Leerdoel 1

Je kunt uitleggen welke rol de lever speelt bij de verwerking van aminozuren.

Eenmaal verteerd worden de verteringsproducten opgenomen in de dunne darmwand. Waar gaan de verteringsproducten dan naar toe? Aminozuren/Vetzuren/Koolhydraten

Lever: de stofwisselingscentrale

• stoffen afbreken, omvormen, produceren, opslaan
  
  
• Vorming eiwitten
  
  
• Bloedsuikerspiegel constant houden (glucose concentratie in het bloed)

Aminozuren en eiwitten

Lever zorgt ervoor dat er voldoende van de juiste aminozuren zijn (niet-essentiële omzetten/ bijmaken)

Vormen bloedeiwitten: stollingseiwitten, transporteiwitten en bloedeiwitten voor de osmotische waarde v/h bloed

De lever kan aminozuren omzetten en zelf produceren. Welke soort aminozuren zijn dit?

1. Essentiële aminozuren
2. Niet essentiële aminozuren

Te veel aminozuren

... worden afgebroken 

aminogroep omgezet in ureum, afgegeven aan bloed en de nieren filteren het eruit en stopt ureum in je urine

de rest wordt verbrand of omgezet in vetzuren en glucoseen opgeslagen als vet

Lever is dus ook een uitscheidingsorgaan

Leerdoel 2

Je kunt uitleggen hoe de lever bijdraagt aan het constant houden van het glucosegehalte van het bloed.

Glucose & glycogeen

- De lever slaat te veel glucose op in de vorm van glycogeen (alleen levercellen en spiercellen kunnen dit).

- Is er te weinig glucose in het bloed, dan wordt glycogeen weer omgezet in glucose en afgegeven aan bloed.

Je lever kan glucose assimileren tot glycogeen. Dit gebeurt verder alleen in spiercellen. Waarom zullen juist spiercellen glycogeen opslaan?

Hoe regel je het glucosegehalte van je bloed?

• Je lichaam heeft glucose nodig. Glucose is ‘brandstof’ voor je lichaam. Het geeft je energie om te bewegen, warm te blijven en voor alle processen die in je lichaam plaatsvinden.

• Je lichaam regelt de hoeveelheid glucose in je bloed met twee hormonen: insuline en glucagon. 
• Deze hormonen worden geproduceerd in de alvleesklier.

Bloedsuikerspiegel = concentratie glucose in bloed

Wanneer is je bloedsuikerspiegel hoog?

Waarom is glucose eigenlijk zo belangrijk?

Wat zijn gevolgen van een te lage bloedsuikerspiegel? (T1)

Wat zijn de gevolgen van een te hoge bloedsuikerspiegel? (T2)

Regeling van bloedsuikerspiegel

Glucose wordt omgezet tot glycogeen door insuline

Glycogeen wordt omgezet tot glucose door glucagon

Insuline en glucagon worden aangemaakt in de alvleesklier

Je bloedsuikerspiegel is erg hoog, welk hormoon wordt afgegeven?

1. Insuline
2. Glucose
3. Glycogeen
4. Glucagon

Insuline

Twee taken

1. omzetten glucose in glycogeen

2. zorgt ervoor dat celmembraan glucose doorlaat 

Regeling van de hoeveelheid glucose in het bloed

Suikerziekte/Diabetes

Zelf geen constante bloedsuikerspiegel hebben

De regeling van glucose werkt niet goed: 

1. Cellen nemen te weinig glucose uit het bloed op -> moe
2. De spieren en de lever slaan te weinig glucose op -> bloedglucose te hoog
3. De nieren halen het teveel aan glucose uit het bloed en de patiënt plast het vervolgens uit (= test ziekenhuis)
   

biologiepagina.nl

Er zijn twee soorten diabetes

• Bij diabetes type 1 zijn de alvleeskliercellen die insuline maken beschadigd. Hierdoor maakt de alvleesklier onvoldoende insuline.
  
  
  
  
• Bij diabetes type 2 zijn de lichaamscellen ongevoelig geworden voor insuline. Hierdoor werkt het hormoon niet goed meer. Diabetes type 2 komt veel voor bij mensen met overgewicht, die weinig bewegen.
  

Zijn diabetes type I en type II te genezen? Zo ja, hoe dan?

Langdurige gevolgen
diabetes

Bij langdurige diabetes zonder diagnose kan uiteindelijk een amputatie van een voet/been nodig zijn. Diabetes zorgt voor nauwere bloedvaten. Door de slechtere doorbloeding genezen wondjes bijzonder slecht wat kan leiden tot ernstige infecties. 

Huiswerk!

Wat?                   - Maak een samenvatting van de volgende twee onderdelen                                        van paragraaf 13.1
                             - Glucosegehalte van het bloed
                            - Aminozuren en eiwitten