5.6

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

5.6 blessures

Even herhalen

4 functies van het skelet

- In kraakbeenweefsel zitten meer .... dan ...
- In beenweefsel zitten meer .... dan .....

Noem de 4 beenverbindingen

Welke type gewrichten heb je?

Wat is een antagonistisch spierenpaar?

Wat is een goede lichaamshouding?

Leerdoelen

5.6.1 Je kunt van enkele blessures beschrijven wat er aan de hand is.

5.6.2 Je kunt beschrijven hoe je blessures kunt voorkomen.

Blessures 

- Een blessure is een beschadiging van je lichaam die je oploopt bij het sporten.

 - Blessures komen heel veel voor.

Blessures aan spieren

- Voorbeelden van blessures aan spieren zijn spierpijn, een tennisarm en RSI.

- De meest voorkomende blessure aan spieren is spierpijn. 

- Spierpijn krijg je als je de spieren meer belast dan normaal. 

- Je kunt ook spierpijn krijgen als je spieren snel afkoelen. 

- Spierpijn gaat meestal snel weer over. 

Tennisarm

- Bij het maken van steeds dezelfde beweging kan een ontsteking ontstaan. 

- Een ontsteking van de aanhechtingsplaats van een spier heet RSI.

- Voorbeeld van RSI is een tennisarm (afbeelding). 

- Ook door een beroep kun je last krijgen van RSI.

- Met een goede lichaamshouding en voldoende rust kun je de kans op RSI verminderen.

Een tennisarm

Blessures aan botten

- Sporters breken soms een bot. Dat heet een botbreuk.

- Een botbreuk geneest niet zomaar. De twee helften van het bot moeten weer aan elkaar vastgroeien.

- Een arts zet de stukken bot dan weer in de goede stand

Botbreuken

Voetbalknie

- In het kniegewricht zit een stukje kraakbeen dat meniscus heet. 

- Als het lichaam draait terwijl het onderbeen blijft staan, kan de meniscus scheuren.  Dat noem je een voetbalknie. 

- Meestal zijn dan ook het gewrichtskapsel en de kapselbanden (de kniebanden of de kruisbanden) beschadigd. 

- Soms is rusten voldoende om het kniegewricht te laten genezen. 

- Een enkele keer moet de gescheurde meniscus operatief worden verwijderd

De meniscus (schematisch).

Blessures aan gewrichten

- Verzwikking: rekken het gewrichtskapsel en de kapselbanden uit. Er ontstaat vaak een zwelling. Bij een zwelling wordt de plaats van de blessure dik. Goed koelen helpt bij de zwelling. 

- Ontwrichting: Gewrichtskogel schiet uit de gewrichtskom.  Een arts moet het  weer in de kom brengen.

Verzwikking

Een zwelling koelen

Een ontwrichting 

Kneuzing

- Een kneuzing ontstaat meestal door een stomp, trap of val. 

- Vaak krijg je dan een blauwe plek. 

- De blauwe plek ontstaat doordat in het lichaam bloedvaten kapot zijn gegaan. 

- Bij een kneuzing kun je ook een zwelling krijgen. 

Sportblessures voorkomen

1 Houd je aan de spelregels en speel sportief (fair play).

2 Zorg voor voldoende oefening in: spierkracht, techniek en conditie.

3 Voorkom overbelasting van spieren en oververmoeidheid.

4 Doe voldoende warming-up en cooling-down.

5 Sport met goed materiaal dat past bij jouw sport: kleding, schoenen en beschermende materialen.

6 Leef gezond: beweeg voldoende, eet gezond, neem voldoende nachtrust, rook niet en drink geen alcohol.

warming-up

cooling-down

Maken

blz. 45

opdr. 1 t/m 7