Voorbereiding assessmentweek

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Voorbereiding tentamen Nederlands tijdens assessment week 

De leerlingen loggen niet in op LessonUp. Zorg dat de presentatie met ze is gedeeld. Vanaf dia 28 moeten ze er zelf mee aan de slag.

pradalebeks

Waar gaan we het deze les vooral over hebben?

beeldspraak

Lesdoelen

Aan het eind van de les:

... weet je wat je moet kennen en kunnen voor je tentamen

... is de leerstof voor het tentamen weer opgefrist

Wat gaan we doen vandaag?

* Hoe ziet het tentamen eruit?

* Waar word je op beoordeeld?

* Hoe kan je je op het tentamen voorbereiden?

* Herhaling beeldspraak en stijlfiguren

* Even de benen strekken!

* Zelf oefenen

* Voorbeeld tentamen

* vragen?

Waar word je op beoordeeld?

Criterion A:

i. analyse the content, context, language, structure, technique and style of text(s)

ii. analyse the effects of the creator’s choices on an audience

iii. justify opinions and ideas, using examples, explanations and terminology

iii. evaluate similarities and differences by connecting features across and within genres and texts.

Beeldspraak en stijlfiguren

Hoe ziet het tentamen eruit?

* Kies 1 gedicht + 1 liedtekst.

* Maak voor elk gekozen tekst een analyse waarbij je commentaar geeft op de inhoud en de vorm van het gedicht/lied. 

* Verwerk hierbij de gegeven punten. Doe dit in de vorm van een opsomming. Zorg dat je uitlegt wat de onderlinge verbinding is tussen de verschillende items, dus wat bv. de invloed van de stijlfiguren of de manier van rijmen is op de betekenis of de boodschap.

* De lijst met stijlfiguren krijg je als bijlage bij de toets.

Waarom beeldspraak?

• Beeldspraak maakt taal levendig en aantrekkelijk
• Beeldspraak kan overtuigend werken 
• Beeldspraak kan begrip bevorderen

1. Vergelijking

1. Vergelijking met 'als' of ander (vergelijkend) woord 
   Hij is een beer van een vent.
   
   
2. Vergelijking zonder 'als' of ander (vergelijkend) woord
   Je kamer, die zwijnenstal, moet worden opgeruimd!

Beeld en object staan in de zin.

2. Metafoor

• Het object wordt vervangen door het beeld
    Wat een zwijnenstal is het hier!
  
  
• Spreekwoorden en gezegden zijn vaak metaforen
    Als er een schaap over de dam is, volgen er meer.

Wat is beeldspraak?

Beeldspraak is figuurlijk taalgebruik. Er wordt niet letterlijk gezegd wat er wordt bedoeld. 

Er wordt een beeld gebruikt voor iets wat letterlijk wordt bedoeld (object).

Voorbeeld: 'Ik heb honger als een paard.'

3. Personificatie

• Levenloze of abstracte dingen krijgen menselijke eigenschappen

De wind huilt om het huis.
Mijn kamer smeekt om een opruimbeurt.

4. Synesthesie

• De indruk van een bepaald zintuig wordt verbonden met die van een ander
  
  Warme kleuren
  Bittere woorden
  Scherpe geur

5. Metonymia

Relatie tussen beeld en object is niet gebaseerd op vergelijking, maar op een andere relatie:

• Maker - product
    De nieuwste Mulisch lezen.
  
  
• Materiaal - product
    De ijzers onderbinden.

• Verpakking - inhoud
    Doe mij nog maar een glas.
  
  
• Deel - geheel
    Even de neuzen tellen.
  
  
• Geheel - deel
    Nederland won met 1-0.

Even de benen strekken...

* Je krijgt een vorm van beeldspraak te zien. 

* Ga bij het juiste antwoord staan.

De antwoorden hangen verspreid in het lokaal. De antwoorden worden steeds kort nabesproken.

-vergelijking

-metafoor

-metonymia

-personificatie

-synesthesie

Luister naar een fragment uit het nummer 'Thuis van' Snelle.

Beantwoord daarna de volgende vragen:

2a. Noem een voorbeeld van beeldspraak uit dit fragment.

2b. Welke vorm van beeldspraak is het?

De tekst staat ook op de volgende dia.

'In het zonlicht dansten talloze stofjes.'

Welke vorm van beeldspraak?

1. Vergelijking
2. Metafoor
3. Metonymia
4. Personificatie

'In het zonlicht dansten talloze stofjes.'

Wat wordt er in letterlijke zin bedoeld?

'Heb jij de nieuwste Herman Koch al gelezen?'

Welke vorm van beeldspraak?

1. Vergelijking
2. Metafoor
3. Metonymia
4. Personificatie

'Heb jij de nieuwste Herman Koch al gelezen?'

Wat is het object en wat is het beeld?

'Mijn moeder heeft een warme stem'

Welke vorm van beeldspraak?

1. Vergelijking
2. Personificatie
3. Metafoor
4. Synesthesie

'Mijn moeder heeft een warme stem'

Welke zintuigen worden gecombineerd?

'Hij is zo trots als een pauw'

Welke vorm van beeldspraak?

1. Vergelijking
2. Personificatie
3. Synesthesie
4. Metafoor

'Hij is zo trots als een pauw'

Wat is het object en wat is het beeld?

'Ik brand van verlangen.'

Welke vorm van beeldspraak?

1. Vergelijking
2. Metafoor
3. Metonymia
4. Synesthesie

Nu zelf!

De volgende slides ga je zelf of in 2-tallen doornemen.

* Je krijgt liedfragmenten te horen/zien met daarbij vragen.

* Je krijgt een voorbeeld uit de toets van een voorafgaand jaar.

* De antwoorden schrijf je op het werkblad.

* Het werkblad gaan we samen nabespreken.

Klaar? Extra oefenen; zie laatste dia

Hierbij neem ik een groepje leerlingen apart om deze opdracht samen te doen.

'Ik brand van verlangen'

Wat wordt er bedoeld?

Beeldspraak komt veel voor in literatuur en ook in liedjes.

We luisteren naar een fragment uit het nummer Ijskoud van Nielson.

Beantwoord daarna de volgende vraag: welk stukje uit de tekst van IJskoud bevat een personificatie?

1. Welk stukje uit de tekst van IJskoud bevat een personificatie?

1. Het is ijskoud
2. Een rilling loopt een rondje op m’n rug
3. Waarom maak je alles stuk?
4. Waarom zou je dat doen?

Nog een keer de tekst

En ik kan niet onder woorden brengen wat

Er gebeurt als ik het huis binnenstap, maar

Het is als de aankomst in de haven na een lange tijd op zee

Hier staan mijn voeten op de aarde

En mijn jeugd op dvd, en

Lang niet vaak genoeg is deze tijd aan ons besteed

Maar nergens tikt die zo en is de puzzel zo compleet

Ik ben thuis, hier ben ik thuis

Hier ben ik thuis

3. Beeldspraak in het dagelijks leven

In het dagelijks leven kom je beeldspraak overal tegen. Denk aan de politiek, muziek, verhalen, gedichten. Het maakt taal levendiger en in discussies kan je de ander ermee overtuigen.

Het kan ook helpen jezelf te begrijpen of het kan iets over jou als persoon zeggen. In de psychologie worden bijvoorbeeld ook vaak metaforen gebruikt.

Lees het volgende voorbeeld...

3. Opdracht 

Bedenk zelf een metafoor of een vergelijking die bij jou past, of die iets over jou zegt. Denk aan:

- Jouw kwaliteiten

- Waar je nu staat in je leven

- Jouw persoonlijke ontwikkeling

- Iets wat jou jou maakt

4. Een voorbeeld van het tentamen...

Lees de tekst  'Het regent zonnestralen' goed door en geef per item een kort antwoord in steekwoorden:

1. de manier van rijmen

2. a. inhoud, b. betekenis, c. stijlfiguren

3. eigen mening over de inhoud/boodschap

4. de vraag die onder de tekst staat

Print de tekst uit. 

Hoe goed ben je nu voorbereid op de toets?

0100