5.3 De fabriek met stoomkracht

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Vooraf

Voor het einde van de timer, zorg je dat je klaar bent voor de les (dus niet pas als de timer voorbij is....)

Lessonup

• Gebruik je eigen naam (smiley/emoji mag)

• Gebruik elke keer dezelfde naam!

Afspraken

• De telefoon blijft in de telefoontas!
• Je zit volgens de plattegrond
  
• We respecteren elkaar en elkaars spullen; we laten elkaar uitspreken en behandelen elkaar met respect.
• Je komt goed voorbereid naar de les; materiaal goed voor elkaar, ingelezen, huiswerk gemaakt.
• Eten, drinken of naar het toilet doen we na de les of in de pauze
• We gebruiken de laptop uitsluitend voor schooldoeleinden
  

Lessonup:

• Bij het einde van de timer start de les.
• Login met je eigen naam.

Wat is de essentie van het 'sociaal contract'?

1. Fysiek contract waarbij het volk een deel van haar vrijheid opgeeft in ruil voor bepaalde rechten
2. Denkbeeldig verdrag tussen de mensen onderling om een politieke samenleving of staat te vormen
3. Denkbeeldig contract waarbij het volk accepteert geregeerd te worden door een vorst in ruil voor rechten
4. Fysiek contract waarbij het volk rechten opgeeft om er zelf beter van te worden.

De president

Leider van de regering en de strijdkrachten.

Hooggerechtshof

Controleert de regering. Kan wetten en besluiten verbieden die in strijdt zijn met de grondwet.

Congres

Het parlement van Amerika. Hierin maken afgevaardigden van de staten wetten

Sleep de machten naar de juiste persoon/instituut

Wetgevende macht

Uitvoerende macht

Rechterlijke macht

Directoire

Standensamenleving

Staten-generaal

Nationale vergadering

Periode van 'Terreur'

Bestorming Bastille

Constitutionele monarchie

Maak de correcte oorzaak-gevolg verbanden met de onderstaande zinnen

Enclosure acts:

Verbeterde landbouw technieken

Toename bevolkingsomvang

Meer vraag naar kleding

Financiële problemen boeren

uitvinding stoommachine

Industriële revolutie!

Concentratie van landbouwgrond in handen van grootgrondbezitters

Hogere landbouwopbrengst

Dalende voedselprijzen

Toename huisnijverheid

Dalende prijzen producten

Urbanisatie

Korte samenvatting

• Tot 1700 konden Engelse boeren gebruik maken van gemeenschappelijke velden (common fields). Na 1700 werden deze gemeenschappelijke gronden opgekocht door rijke mensen (enclosures). Door nieuwe uitvindingen als kunstmest, zaaimachine groeide hierdoor het voedsel aanzienlijk.

• Meer voedsel betekende meer mensen, maar betekende ook een dalende voedsel prijs. Kleine boeren konden hierdoor niet meer rondkomen van alleen voedsel produceren. Om toch inkomsten te krijgen gingen boeren thuis nijverheidsproducten (garen, kleding, schoenen), omdat hier meer vraag naar was (huisnijverheid).

• Doordat zoveel boeren aan huisnijverheid gingen doen, kwam hier ook een overschot van, waardoor ook hiervan de prijs daalde. Door de uitvinding van stoommachine verplaatste de productie naar de stad.

• Kleine boeren konden hier tegen concurreren en hadden geen andere keus dan te vertrekken naar de stad (urbanisatie)
  

Door welke technische vindingen maakte de huisnijverheid plaats voor het fabriekssysteem?

tot 1700: spinnewiel

Eén spoel, tijdsintensief, productie laag.

1733: schietspoel

Spoel sneller tussen de draden 'schieten', het weven gaat stuk sneller

1740: Spinning Jenny

Hand aangedreven weefmachine, tot 8 spoelen tegelijk. Productie middelmatig. Nog steeds arbeids- en tijdsintensief

Huisnijverheid

1740: Spinning Jenny

1769: Waterframe

Water aangedreven weefmachine. Meerdere spoelen.

Half automatisch, arbeidsintensief. Productie = hoog.

1785: Powerloom

Stoom aangedreven weefmachine, meerdere spoelen. Half automatisch, weinig personeel. Productie = extreem hoog.

Fabrieksnijverheid

Naam:

Aandrijving:

Productie:

Naam:

Aandrijving:

Productie:

Naam:

Aandrijving:

Productie:

Plaats de onderdelen op de goede plek:

Powerloom

Spinning Jenny

Waterframe

Water

Hand

Stoom

Laag

Extreem hoog

hoog

Bij welke weefmanieren was er nog sprake van 'huisnijverheid'?

1. 
2. 
3. 
4. 

Vanaf welke weefmachine was huisnijverheid niet meer mogelijk?

1. 
2. 
3. 
4. 

Waar kregen de wevers meer betaald?

1. Tijdens de huisnijverheid
2. Tijdens de fabrieksnijverheid

Met de Powerloom werd het productieproces half automatisch (minder arbeiders nodig, voor meer productie).

Wat zou er gebeuren met de arbeiders die niet meer nodig zijn?

1. Worden ontslagen
2. Krijgen andere werkzaamheden
3. Gaan leren voor een ander beroep
4. Gaan met betaald verlof

Afsluiting: Door welke technische vindingen maakte de huisnijverheid plaats voor het fabriekssysteem?

Homework

Lezen: 103 - 104

Maken: