Waardenvorming in het onderwijs

• Natuurkunde
• HBO
• Studiejaar 4

Waardevorming 

(in relatie tot 

Natuur en Milieu)

Waarom is dit zo belangrijk?

Hoe kunnen we op een zo verantwoorde en duurzame manier omgaan met natuur en milieu, met de toekomst van onze planeet. We leven in de Westerse landen ver boven onze stand. Het is bijna niet (meer) vol te houden dat we ons leefpatroon, onze luxe voort kunnen zetten zonder enorm in te zetten op duurzaamheid, schone energie, terugdringen van de uitstoot van CO2 en andere vervuilende stoffen, stoppen met vervuiling van bodem en zee en vooral ook opruimen wat we aanrichten. Wil je helpen dit met elkaar op te oplossen dat zul je vooral moeten luisteren naar het echte verhaal – en niet de kop in het zand steken - en aan voorlichting en bewustwording doen. Dan kom je op de rol de media, bij (jullie in) het onderwijs en allerlei educaties die zich voor een betere wereld inzetten.

Doel 3

De student kan onderwijsactiviteiten binnen de context van waarden-georiënteerd NW&T onderwijs voorbereiden, uitvoeren en evalueren voor de hele groep leerlingen en daarbij zijn vakdidactisch handelen onderbouwen. De student kan deze onderwijsactiviteit opbrengstgericht maken.

Daarbij kan hij op basis van feedback, ervaringen en literatuur verantwoorden welke didactiek van keuzes maken hij inzet en welke denk- en werkvaardigheden hij hierbij toepast.

Overgenomen uit; Bakx, Ros & Teune, 2012

Wat komt aan bod?

- Wat is waardenvorming

- Vakdidactiek

- Werkvormen

- Leerkrachtrol

Educaties

Vredeseducatie

Ontwikkelingseducatie (burgerschap)

Verkeerseducatie

Natuur en milieu educatie (NME)

Wat is het doel van educaties?

Educatie is een vorm waarbij onderwijs, opvoeding en vorming samenkomen.

Educatie leert hoe je moet functioneren binnen een samenleving en welke gedragskeuzes je kan maken om bij te dragen aan een betere samenleving

Geen aparte vakken maar inbedden in andere vakken en leergebieden.

Doel: niet alleen overdracht van kennis maar ook gericht op gedragsverandering en het leren van vaardigheden om te leren omgaan met maatschappelijke problemen. Een bijdrage kunnen en willen leveren aan zorg voor elkaar en de wereld.

De samenleving doet vaak een beroep op het onderwijs om maatschappelijke en mondiale vraagstukken te behandelen.

Welke pedagogische opdracht ligt er dan bij de leerkracht? 

(tegenstrijdige) belangen afwegen

Gedragskeuzes maken

Bewuster gaan leven

Andere leefstijl ontwikkelen

Educatie is een vorm waarbij onderwijs, opvoeding en vorming samenkomen.

Educatie leert hoe je moet functioneren binnen een samenleving en welke gedragskeuzes je kan maken om bij te dragen aan een betere samenleving.

De leerkracht heeft de rol om de kinderen te leren een mening te vormen, leren omgaan met door het aanreiken van tools en gereedschappen.

Mag je kinderen keuzes opdringen?

Natuur en Milieu Educatie

Wisselwerking tussen Mens, Maatschappij en Milieu

Zet kinderen aan tot denken over hun relatie met en tot natuur, de medemens en techniek.

Hoe heeft hun manier van leven hier invloed op?

Kerndoel 39: De leerlingen leren met zorg om te gaan met het milieu

Wij gaan onzorgvuldig en niet duurzaam om met het milieu. Denk aan vervuiling, verspilling van grondstoffen, verdwijnen van planten en diersoorten.

Het is van groot belang dat wij kinderen leren de juiste keuzes te maken.

Waar gaat NME globaal over en hoe onderscheidt de educatie NME zich van het vak natuuronderwijs?

Leren voor Duurzame ontwikkeling

Koppeling met Duurzame Ontwikkelingsdoelen (2015)

Duurzaamheidsdoelen

- Voldoende voedsel voor iedereen

- Zuinig omgaan met hulpbronnen

- Opwarming van de aarde beperken

- Bescherming van de leefomgeving

- Sociale vooruitgang voor iedereen

- Voldoende werkgelegenheid met gezonde economische ontwikkeling

Gele vlak: handelingspersectieven op basis waarvan keuzes (kunnen en moeten)  moeten worden gemaakt.

Attitude

Keuzes

Natuuronderwijs: kennis, inzicht en vaardigheden en attitudes

NME: relatie mens, maatschappij en milieu. Keuzes maken in gedrag

lvdO Keuzes maken tav  maatschappelijke en economische zaken. Effect op lange termijn.

Didactiek van keuzes maken

Waardevorming

1. Waardeoverdracht

2. Waardeverheldering

3. Waardeontwikkeling

4. Waardecommunicatie

Waarden gaan om persoonlijke principes en ideeen die aan normen ten grondslag leggen. Wat vind je ergens van, wat is voor jou belangrijk.

Je kan waarden voor jezelf maar ook voor de groep vaststellen.

Jigsaw methode

1. Experts vormen in groepjes

2. Experts verdelen over nieuwe groepje. Ieder legt zijn deel uit.

3. Stel vragen en zoek samen naar antwoorden.

Didactiek van keuzes maken

De kern van de didactiek van keuzes maken wordt gevormd door activiteiten waarbij kinderen met elkaar van gedachten wisselen over problemen, dilemma’s of vraagstukken waarbij waarden een rol spelen en keuzes gemaakt moeten worden. 

Het belangrijkste doel van deze didactiek is het ontwikkelen eigen waarden om zo te komen tot moreel besef en het ‘leren kiezen’. 

Kenmerkend voor deze didactiek is dat kinderen de ruimte krijgen om over bijvoorbeeld dilemma's, op basis van onderzoek, het uitwisselen van argumenten en het spiegelen van hun waarden aan die van anderen (waardeoriëntatie), hun eigen waarden ontwikkelen en deze ook communiceren en om vervolgens te bedenken hoe ze deze waarden kunnen omzetten in gedragspraktijken: handelingsperspectieven.

Normen en waarden

Om keuzes te kunnen maken is het belangrijk om te weten:

- Welke waarden vind jij belangrijk?

- Welke waarden vindt de groep belangrijk?

Je wilt kinderen LEREN hoe ze keuzes moeten maken. Je geeft kinderen de vrijheid eigen keuzes te maken. Ook al zijn deze keuzes minder goed voor het milieu.

Jij geeft kennis/inzicht en vaardigheden en handelingsperspectief om bewuste keuzes te maken

NME

Kerndoel 39: "De leerlingen leren met zorg om te gaan met het milieu"

PROBLEEM	HANDELINGSPERSPECTIEF	VOORDEEL	NADEEL
Rommel scheiden

Kinderen hebben invloed

Wat zijn problemen die je met kinderen kan bespreken?

NME is een antwoord op de voortdurende aantasting van ons milieu: vervuiling, uitsterven van diersoorten, opwarming.

Wij moeten zorgen dat kinderen bewust omgaan met het milieu en leren om de juiste keuzes te maken

JK versus OK

JK: stellen van gedragsregels, imitatie, rolmodel

OK: meer persoonsgerichte aanpak, bewustwording, gewoontes loslaten

Werkwijze bij educaties

JK: waardeoverdracht (goede voorbeeld / regels stellen)

OK: aanspreken op gedrag

         Korte termijn effect

                - Informatieve aanpak 

                - Waarschuwende aanpak 

         Lange termijn effect 

                 - Participerende aanpak: nadenken over effecten van gedrag en                                                                                 gewoonten. Ideeën uitwisselen. 

                  - Persoonsgerichte aanpak: planmatige aanpak

Laat kinderen stilstaan bij gedrag

Hoe gedragen zij zich? 

Hoe leven zij?

Wat beïnvloedt hun leven, gezondheid en veiligheid?

Wat doen zij om gezond te blijven?

Hoe beïnvloedt hun leven  het leven van anderen?

Wat zijn hun talenten en hoe kunnen zij die inzetten?

Didactiek

• Gesprekken voeren (denk aan Padlet, mentimeter)
  
•  Debatteren
•  Socratisch  (kring)gesprek
  
•  Rollenspel
  
•  Discussiëren
  
•  Filosoferen
  
• De rechtszaak
• Interview en enquêtes

www.schooldebatteren.nl

Denk ook aan:

• Gezond en redzaam gedrag
  
• Keuzes maken
• Lijf

             -Voeding

             -Beweging

             -Roken

             -Leefomgeving

              -Seksualiteit

• Omgangsvormen
  

               -Pesten

               -Social media/mediawijsheid (nieuwe media)

Links

Footprintchallenge

Voedselafdruk

LvdO

Gezonde school

Ecoschools

Prise

Tiny Forest

Voorbeelden

Debatteren in gr 7-8

Relaties en seksualiteit (gr 1-2)

Onderzoek doen naar reuma

https://www.lessonup.com/app/embed/KvfgnJYq3yKFwT3Bp

https://www.smaaklessen.nl/nl/smaaklessen/Bekijk-het-lesmateriaal/Smaaklessen.htm