thema opslag, uitscheiding en bescherming

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Thema: Opslag, uitscheiding en bescherming

Inwendig milieu bestaat uit :bloed en weefselvloeistof

uitwendig milieu: alles buiten het lichaam

Organen die stoffen opnemen

-darmen

-longen

-spieren (opslag)

-lever     (opslag)

-huid      (opslag)

-botten   (opslag)

Organen die stoffen uitscheiden

-longen

-nieren

-lever

-huid

Zet de prikker op de lever. 

Zet deze op de lever

functies:

• constant houden van de bloedsuikerspiegel
  
• produceren van fibrinogeen.
  
• afbreken overtollige eiwitten.
  
• produceren van gal.
  
• afbreken dode rode bloedcellen (kleur poep)
  
• opslaan van mineralen en vitamines
  
• ontgiften van het bloed

Ziektes:

Hepatitis (A,B of C) zijn ontstekingen aan de lever

De lever

Wat doet gal?

1. Vet druppels vergroten
2. Vet druppels verkleinen
3. Vet verwijderen
4. Vet maken.

Emulgeren

Wat is geen functie van de lever

1. Gal opslaan
2. Gal maken
3. Ontgiften
4. Afvalstoffen uit je bloed halen

Wat is er bijzonder aan het bloed dat de poortader naar de lever brengt

1. Zuurstofrijk
2. Zuurstofarm
3. Voedselrijk
4. Voedselarm

Werking van de nieren

Afvalstoffen uit het bloed zuiveren (zoals zouten)

Niermerg en nierschors maken hier urine van
Urine wordt verzameld in de nierbekkens

nierschors (verwijderen afvalstoffen)

niermerg ( verwijderen afvalstoffen)

nierbekken( urine wordt verzameld)

nierslagader ( vol afvalstoffen!)

nierader (gezuiverd bloed)

urineleider (urine afvoeren)

Blaas

Urineleider

Nier

Nierslagader

Nierader

Tot welk organenstelsel behoren de nieren?

1. Transportstelsel
2. Ademhalingsstelsel
3. Uitscheidingsstelsel
4. Zenuwstelsel

De nieren liggen.....

1. Laag in de buikholte
2. In het midden van de buikholte
3. Hoog in de buikholte
4. In de borstholte

verschil lengte urinebuis man en vrouw

Hieronder zie je een doorsnede van een nier. 

Zet de namen van de onderdelen op de juiste plaats.

nierbekken

nierschors

niermerg

urineleider

nierslagader

niersader

Afvalstoffen volgen een weg door het lichaam. 

Zet de delen waar deze afvalstoffen langsgaan in de juiste volgorde. 

Zet het deel waar de afvalstoffen als eerste komen bovenaan. 

wc 

(boom) ;-o

1

2

3

4

5

6

urine blaas

urine leider

Urine buis

nierslagader

aorta

nier

De juiste volgorde van het uitscheidingsstelsel is...

1. Nieren - Blaas - Urineleider
2. Nieren - Urineleider - Blaas
3. Urineleider - Nieren - Blaas
4. Urineleider - Blaas - Nieren

De nieren zorgen ervoor dat de hoeveelheid afvalstoffen in je bloed groter wordt.

1. ja
2. nee

Wat is de functie van het nierschors en het niermerg samen?

1. afvalstoffen uit het bloed halen
2. water uit het bloed halen
3. urine maken
4. te veel van vitamines uit het bloed halen

Bekijk de afbeelding.

In afbeelding 7 is een deel van het uitscheidingsstelsel weergegeven. Op plaats P sluit een niersteen de doorvoer helemaal af.

Wat is het gevolg van deze afsluiting?

P

1. Er kan geen afvoer van bloed meer plaatsvinden uit deze nier.
2. Er kan geen afvoer van urine meer plaatsvinden uit de blaas.
3. Er kan geen afvoer van urine meer plaatsvinden uit deze nier.

Nierschors

Niermerg

Nierbekken

Urineleider

1

2

3

4

De huid.

functie

• Bescherming tegen stoten en vuil van buitenaf
  
• regelen van de temperatuur van het lichaam
  
• waarnemen van de omgeving (druk, tast, warmte, koude en pijn)
  

pigment: kleurstof in je huid

roos: dode huidschilfers

eelt: verdikte hoornlaag

Wat is de huid?

1. orgaan
2. weefsel
3. orgaanstelsel
4. cel

Huid

Spier

Vet onder de huid

Onderdelen van de huid

bloedvat

Haar

Kiemlaag

Haarzakje

Haarspiertje

onderhuidsbindweefsel

Zweetklier

hoornlaag

talgklier

De huid voorkomt uitdroging. De huid blijft soepel door _____

1. Zweet
2. Vocht
3. Talg
4. Slijm

Je loopt naar buiten en krijgt het koud.
Wat gebeurt er in je huid?
De huid wordt:

1. Bloedvaatjes worden wijd, spieren trekken samen
2. Bloedvaatjes worden nauw, spieren trekken samen
3. Bloedvaatjes worden wijd, zweetklieren produceren zweet
4. Bloedvaatjes worden nauw, zweetklieren produceren zweet

De huid:

De huid bestaat uit verschillende onderdelen. In welk deel liggen je zintuigen in de huid?

1. Hoornlaag
2. Kiemlaag
3. Lederhuid

Afweer

Afweer

Het tegenhouden en bestrijden van ziekteverwekkers. 

ziekteverwekkers: lichaamsvreemde stoffen. (antigenen)

3 manieren door ons lichaam:

1. met de huid

2. slijmvliezen in luchtwegen

3. zoutzuur in maagsap. 

Infectie 

- een ziekteverwekker (bacterie, virus, schimmel) is in je lichaam gekomen. 

- je lichaam gaat actief de ziekteverwekker bestrijden: het afweersysteem gaat werken. 

- witte bloedcellen horen bij het afweersysteem: ze maken ziekteverwekkers onschadelijk. (soort pacman/ soldaten)

antistoffen

Antistoffen

- witte bloedcellen kunnen de ziekteverwekkers dus 'pakken' en      onschadelijk maken.

- witte bloedcellen kunnen ook antistoffen maken. 

    antistoffen: stofjes die tegen de ziekteverwekker aanplakken       en die daarmee onschadelijk maken.

- veel verschillende antistoffen 

Immuun

Immuun: je wordt niet meer ziek van een bepaalde ziekte.

doordat je al antistoffen hebt aangemaakt. 

Je bent al eens eerder met deze ziekte besmet geweest. 

Je lichaam heeft antistoffen gemaakt.

De witte bloedcellen 'onthouden' hoe ze deze antistof moeten maken. 

Wat zijn ziekteverwekkers?

1. Schimmels
2. Virussen
3. Parasieten
4. Bacteriën

Wat is een infectie?

1. Een ontsteking
2. Een ziekteverwekker die het lichaam binnendringt
3. Een ziekte

Bestanddeel Q speelt een rol bij de afweer tegen ziekteverwekkers.

1. juist
2. onjuist

Wat zorgt voor de afweer tegen ziekteverwekkers?

1. bloedplasma
2. rode bloedcellen
3. bloedplaatjes
4. witte bloedcellen

Er zijn mensen die extra vitaminen slikken om een betere afweer tegen ziekteverwekkers te krijgen. Welke bloeddeeltjes hebben te maken met afweer?

1. Witte bloedcellen
2. rode bloedcellen
3. bloedplaatjes

Waar voel je je nu eigenlijk ziek van?

1. Van de infectie
2. Van de infectie en van de afweerreactie van je lichaam
3. Van de afweer van je lichaam
4. Van de witte bloedlichaampjes

Maar...

Eilandjes van Langerhans maken niet alleen insuline, maar ook glucagon. Deze twee hormonen spelen een rol bij het regelen van de bloedsuikerspiegel. 

De hoeveelheid suiker/glucose in je bloed. 

Als de eilandjes van Langerhans te weinig insuline maken, stijgt het suikergehalte van het bloed. Dit noemen we diabetes.

Bij een te hoge bloedsuikerspiegel wordt door de eilandjes van langerhans .... gescheiden.

1. Glucose
2. Glucagon
3. Insuline