H1 Samentrekking (controleren)

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Herhaling: samentrekking

Je leert een samentrekking herkennen,

je leert een samentrekking controleren en

je leert een samentrekking verbeteren. 

Je leert een samentrekking herkennen, controleren en verbeteren.

Schrijf zo kort mogelijk op (denk aan de spelling!)
Landsgrenzen en provinciegrenzen

Schrijf zo kort mogelijk op (denk aan de spelling!)
Marius reed 200 km/h en Marius kreeg daarom een boete.

Theorie - samentrekking

Samentrekking houdt in dat een woord(deel) of een zinsdeel wordt weggelaten, omdat het ook elders in de zin voorkomt.

 Gewone zin = "Je kunt bij hem niet alleen nieuwe computerspelletjes kopen, maar je kunt bij hem ook oude computerspelletjes kopen."

 Verkorte zin =  "Je kunt bij hem niet alleen nieuwe (computerspelletjes kopen), maar (je kunt bij hem) ook oude computerspelletjes kopen."

Niveaus samentrekking

Het weglaten kan op drie niveaus:

- woordniveau

- woordgroepniveau

- zinsniveau

Woordgroepniveau

Hier ligt een stapel met oude en nieuwe kleren.

Je laat één of meerdere woorden binnen een zinsdeel weg: kleren

Zij zijn verzekerd tegen brand-, water- en stormschade.

1. Samentrekking op woordniveau
2. Samentrekking op woordgroepniveau
3. Samentrekking op zinsniveau

Waarom klopt deze zin niet?

WHO bestempelt nieuwe coronavariant als zorgelijk en krijgt naam omicron

Samentrekken gaat vaak fout

Wat is er mis met de volgende zinnen? 

• Hier wordt een nieuw sportveld aangelegd en enkele kleedkamers geplaatst. 
• Max keek naar een leuk meisje en daardoor niet goed uit bij het oversteken.
• De maand augustus is vaak heet en brengen Italianen graag door aan de kust. 

Drie voorwaarden

Om iets weg te laten moet je eerst aan drie voorwaarden voldoen:

De woorden hebben:

1. dezelfde functie (onderwerp, lv, koppelww, enz.)

2. dezelfde betekenis

3. hetzelfde getal (enkelvoud of meervoud)

Stappenplan 

1. Bepaal wat er is weggelaten.
2. Bepaal de functie, de betekenis en het getal van het eerste deel.
3. Bepaal de functie, de betekenis en het getal van het tweede deel. 
4. Alles hetzelfde? Goede samentrekking. 
5. Niet? Voeg de ten onrechte weggelaten delen toe.

Is de volgende zin goed samengetrokken?
Emma liep naar de winkel en kocht een boek.

1. Ja
2. Nee

Is de zin goed samengetrokken?
De cabaretier verbaasde zich erg over de prijs, en de toeschouwers nog meer.

1. Ja
2. Nee

Aan de slag!

Maak (tweetallen) de opdrachten in de drie volgende dia's.

Bepaal waarom de samentrekking niet correct is.

Verbeter de zin zodat de samentrekking wel correct wordt. 

Opdracht 1

1. Hier wordt een nieuw sportveld aangelegd en enkele kleedkamers geplaatst. 

Welke woorden zijn in het tweede deel van de zin weggelaten?

Waarom is de samentrekking niet correct? A) functie, B) betekenis of C) getal

Hoe kun je de zin verbeteren?

Opdracht 2

2. Max keek naar een leuk meisje en daardoor niet goed uit bij het oversteken.

Welke woorden zijn in het tweede deel van de zin weggelaten?

Waarom is de samentrekking niet correct? A) functie, B) betekenis of C) getal

Hoe kun je de zin verbeteren?

Opdracht 3

3. De maand augustus is vaak heet en brengen Italianen graag door aan de kust.

Welke woorden zijn in het tweede deel van de zin weggelaten?

Waarom is de samentrekking niet correct? A) functie, B) betekenis of C) getal

Hoe kun je de zin verbeteren?

Vandaag in de les

Recensie schrijven over een songtekst (naar keuze)

Recensie?

Een bespreking van een boek noem je een _________.
Een recensie begint met de _________. Hier vind je informatie over het boek, zoals de titel, de schrijver, de uitgever enz.
Dan beschrijft de recensent kort de ________ van het boek.
Vervolgens geeft hij zijn ________ over het boek. Natuurlijk legt hij die uit met ______________.
Aan het eind van de recensie vind je de __________ van de recensent.

Invuloefening - 1 minuut

recensie

inleiding

inhoud

mening

argumenten

conclusie

Een recensie...

...kraakt een boek/film volledig af.

... geeft een mening over een boek/film.

... probeert de lezer te overtuigen van iemands mening.

... is een hulpje voor bol.com zodat zij meer boeken/film kunnen verkopen.

Recensie

Stappen: inleveren in SOM / beoordeling

1. Bedenk over welke songtekst je een recensie gaat schrijven

2. Zoek die songtekst op internet

3. Maak een 'mindmap'

4. Maak een eerste indeling

5. Schrijf eerst je kladversie