6. Stambomen (3HA)

Welkom!
Ga rustig zitten, pak alvast je aantekeningen schrift en een pen.
1 / 18
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 3

In deze les zitten 18 slides, met tekstslides.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

Welkom!
Ga rustig zitten, pak alvast je aantekeningen schrift en een pen.

Slide 1 - Tekstslide

Slide 2 - Tekstslide

Leerdoelen
  • Aan het eind van de les kun je voorbeelden noemen van erfelijke aandoeningen (en hoe ze ontstaan en overerven).
  • Aan het eind van de les kun je genotypen en fenotypen bepalen met behulp van stambomen. 

Slide 3 - Tekstslide

Planning
  • Uitleg erfelijke aandoeningen
  • Uitleg stambomen
  • Opdrachten maken

Slide 4 - Tekstslide

erfelijke aandoeningen
  • Erfelijke aandoeningen ontstaan door fouten in genen.
  • Mutatie = verandering van het DNA

Slide 5 - Tekstslide

erfelijke aandoeningen
  • Monogeen = een aandoening wordt bepaald door één gen.

Slide 6 - Tekstslide

recessieve overerving
  • Ieder mens: 6-10 recessieve ziekmakende allelen
  • Drager = heterozygoot voor het ziekmakende allel
  • Incest (Syndroom van Ellis-Van Creveld)

Slide 7 - Tekstslide

dominante overerving
  • Bijvoorbeeld: ziekte van Huntington 

Slide 8 - Tekstslide

fout vorming geslachtscellen
  • XXY: syndroom van Klinefelter
  • X: syndroom van Turner
  • Trisomie 21: syndroom van Down

Slide 9 - Tekstslide

Stamboom maken
  • Familieleden met hun fenotype voor een bepaalde eigenschap. 
  • Een vierkantje staat voor een man; een rondje voor een vrouw.

Slide 10 - Tekstslide

Stamboom maken
Wat is recessief en wat is dominant?

Slide 11 - Tekstslide

Stamboom maken
Wat is recessief en wat is dominant?

Slide 12 - Tekstslide

Stamboom maken
Als twee ouders met gelijk fenotype een nakomeling krijgen met een ander fenotype, zijn beide ouders heterozygoot voor deze eigenschap. De nakomeling is dan homozygoot recessief voor deze eigenschap.

Slide 13 - Tekstslide

Stamboom maken
Is de eigenschap voor haarkleur X-chromosomaal of autosomaal?
donker = A
rood = a

Slide 14 - Tekstslide

Stamboom maken
Is de eigenschap voor haarkleur X-chromosomaal of autosomaal?
donker = A
rood = a

Slide 15 - Tekstslide

Stamboom maken
Een vader geeft zijn X-chromosoom door aan zijn dochters. Bij X-chromosomale eigenschappen kan een vader met een dominant allel dus nooit een homozygoot recessieve dochter krijgen.
donker = A
rood = a

Slide 16 - Tekstslide

Opdracht Stamboom maken
Maak een stamboom van jezelf op een van de hieronder genoemde eigenschappen:
  •  los of vast oorlelletje
  •  je tong wel of niet kunnen krullen /dubbel klappen.
  •  de kleur van je haar.
De stamboom maak je volgens de tekenregels ( rondje vrouw, vierkant man etc).
Volgende week presenteer je je stamboom voor de klas (cijfer).

Slide 17 - Tekstslide

Aan de slag!
Opdrachten maken les 6

Slide 18 - Tekstslide