5.2 Ontdekkers en hervormers

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Vooraf

Voor het einde van de timer, zorg je dat je klaar bent voor de les (dus niet pas als de timer voorbij is....)

Lessonup

• Gebruik je eigen naam (smiley/emoji mag)

• Gebruik elke keer dezelfde naam!

Rules!

• We respecteren elkaar en elkaars spullen; we laten elkaar uitspreken en behandelen elkaar met respect.
• Je komt goed voorbereid naar de les; materiaal goed voor elkaar, ingelezen, etc.
• Eten, drinken of naar het toilet doen we zoveel mogelijk na de les of in de pauze
• De telefoon blijft in de tas, broekzak (o.i.d) tenzij anders wordt aangegeven.
• We gebruiken de laptop uitsluitend voor schooldoeleinden
  

Wat betekent de uitspraak: 'Memento mori'?

1. Pluk de dag
2. Geloof in de heer
3. Geniet van het leven
4. Gedenk te sterven

Leg uit waarom deze zin Memento mori (gedenk te sterven) past bij de levenswijze in de middeleeuwen?

Wat betekent de uitspraak: 'Carpe Diem'?

1. Pluk de dag
2. Geloof in de heer
3. Geniet van het leven
4. Gedenk te sterven

Leg uit waarom deze zin Carpe Diem (pluk de dag) past bij de levenswijze tijdens de Renaissance?

Welke van de onderstaande zinnen is geen oorzaak voor de Renaissance?

1. Opkomst van welvarende zelfbewuste burgerij
2. Uitwisseling van kennis door de kruistochten
3. Innovaties in de schilderkunst
4. Oude klassieke geschriften in bibliotheken in Italië

Tijdens de Renaissance door toedoen van humanisten veranderde het mentale mensbeeld doordat men kritisch ging kijken naar sociale, politieke, religieuze en morele waarden met als doel de wereld te verbeteren.

Maar ook het fysieke mensbeeld veranderde. Wat wordt bedoeld met het fysieke mensbeeld?

'Leonardo da Vinci maakt om twee verschillende redenen studie van het menselijk lichaam'.

1) Het anatomisch correct kunnen schilderen.
2) ???

1. Militair motief; maken van kogels om zoveel mogelijk schade aan te kunnen richten
2. Religieus motief; het bestuderen hoe het lichaam het beste bewaard kon blijven voor de hemel
3. Cultureel motief; hij wilde aantonen dat mensen van binnen allemaal gelijk zijn
4. Medisch motief; werking van spieren aantonen voor bevordering medische kennis

Leef je in; hoe zou de kerk tegen deze 'anatomische studie' van Leonardo Da Vinci aankijken tijdens de Renaissance?

Kort samengevat

• Tijdens middeleeuwen was men te druk met het hiernamaals (memento mori - gedenk te sterven). Tijdens de renaissance wilde men zoveel mogelijk genieten van het leven hier op aarde (carpe diem - pluk de dag)

• Opkomst renaissance mede tot stand gekomen door:

1) Hernieuwde interesse in het klassieke erfgoed uit de Italiaanse bibliotheken.

2) Herontdekking van oudheid filosofen door de culturele uitwisseling gedurende de kruistochten.

3) Opkomst van een (rijke) zelfbewuste burgerij in Noord-Italië met een luxueuze levensstijl.

4) Val van Constantinopel (1453) zorgt ervoor dat veel mensen met klassieke idealen en denkbeelden vluchten naar Italië.

• Humanisten bediscussieerden sociale, politieke, religieuze en morele waarden met als doel de wereld te verbeteren. Bijvoorbeeld fouten in de vulgaat (bijbel) aantonen door middel van oude klassieke bijbelteksten.

• Tijdens de renaissance veranderde het mentale en fysieke mensbeeld.
  

03:08

Waarom zouden deze exotische goederen juist in Italië tijdens de renaissance zo geliefd zijn?

1. Hier was de zetel van de paus die dit soort exotische goederen massaal opkocht
2. Italië was op dat moment het enige land dat deed aan interregionale handel
3. Hier was een rijke burgerij die van het leven wilde genieten dus ook van luxe goederen
4. Dit was het enige Europese land dat kennis had gemaakt met deze goederen

03:47

Ottomaanse rijk

• Alle Aziatische handel liep langs de zijderoute;(zeeroutes noch geschikte schepen, waren toen nog niet)

• Italiaanse steden fungeerden als doorgeefluik naar de rest van Europa
  

• Met de opkomst van het Ottomaanse rijk werd het voor Europeanen onmogelijk om nog handel te kunnen drijven via de zijderoute.
  

04:17

'Het succes van de zijderoute heeft geleidt tot de ondergang van de zijderoute'

Hoe kan je dit verklaren?

Race naar Indië

• Hendrik de Zeevaarder (1453): ontdekt tot halverwege Afrika en sticht hier een factorij

• Bartholmeus Diaz (1488): ontdekt de zeeroute om Kaap de Goede Hoop

• Vasco da Gama (1498): ontdekt de zeeroute naar India

• Portugal bemachtigd hiermee een monopolie
  

Bedenk twee redenen waarom de reizen van Hendrik de Zeevaarder en Bartholomeus Diaz essentieel waren voor het succes van Da Gama?

Wat is een monopolie?

1. Een bekend bordspel waarbij je straten moet kopen etc.
2. Het recht om in een bepaald gebied of op een bepaald product te handelen
3. Het alleenrecht om in een bepaald gebied of op een bepaald product te handelen
4. Het recht om een oorlog te mogen beginnen om handel in een bepaald product af te dwingen

01:09

Waarom zouden zowel Portugal als Spanje akkoord gaan met deze verdeling in hetverdrag van Tordesillas (1494

04:53

Van de expeditie kwam slechts één schip terug met aan boord kruidnagel en kaneel. Werd de expeditie beschouwd als een succes of niet?

1. Succes
2. Geen succes

Columbus

• Terwijl Portugal al een zeeroute had ontdekt naar India was Spanje nog bezig met een oorlog tegen de moslims (reconquista)

• In 1492 werd de eerste expeditie uitgezonden voor een alternatieve route naar Indië.
  

• Columbus ontdekt per ongeluk Amerika.

• Om oorlog te voorkomen wordt het verdrag van Tordesillas opgesteld; echter werd de scheidslijn te ver naar het westen getekend waardoor Portugal een groot deel van Brazilië in handen krijgt (probleem voor later...)
  

00:37

Als je de Inca samenleving zou moeten vergelijken met een westerse samenleving. Waar lijkt deze dan het meeste op?

1. Middeleeuwse samenleving
2. Romeinse samenleving
3. Egyptische samenleving
4. Jagers en boeren samenleving

04:55

De Inca's kwamen ten val door drie redenen. Welke waren dit?

Lessen van de ontdekkingsreizen

Zwaarden, paarden en ziektekiemen

Homework

Lezen: 100-102

Maken: 2a, 2c, 3a, 4 (punt 1 t/m3), 5a