Zenuwstelsel

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Het zenuwstelsel

Het zenuwstelsel

Centrale zenuwstelsel

Hersenen, hersenstam, ruggenmerg

Perifere Zenuwstelsel

Beweging,tast, balans, kijken en horen

Autonome Zenuwstelsel

Sympatisch ACTIE

Parasympatisch  RUST

Het centrale zenuwstelsel

Vanuit het centrale zenuwstelsel worden zenuwen aangestuurd om bijvoorbeeld bewegingen aan te zetten. De zenuwen die van het centrale zenuwstelsel naar de andere weefsels in je lichaam lopen, liggen in het perifere zenuwstelsel.

Werking zenuwstelsel

1. Zintuigen vangen de prikkels op
2. Zintuigcellen zetten deze om in impulsen 
3. Impulsen gaan via de zenuwen naar het ruggenmerg.
4. Ruggenmerg naar de hersenen
5. De hersenen verwerken de impulsen wat zorgt voor bewustzijn
6. De hersenen verwerken de impulsen wat zorgt voor bewustzijn
   
7. De impulsen gaan via de zenuwen naar de spieren en klieren
   
8. De spieren en klieren zorgen voor bepaalde reactie 

Het perifere zenuwstelsel

Het perifere zenuwstelsel is een deel van het zenuwstelsel dat buiten het centrale zenuwstelsel is gelegen. Het perifere zenuwstelsel vormt verbindingen vanuit het centraal zenuwstelsel  van en naar de organen en weefsels.

Perifere zenuwstelsel

- Animaal                        Hier heb je zelf invloed op

                                            Verzorgt bewuste reacties en reflexen

                                             Bijvoorbeeld: aanspannen spieren

- Autonoom                    Hier heb je zelf geen invloed op

                                             Zorgt voor homeostase (evenwicht)

                                             Bijvoorbeeld: hartslag, ademhaling

Autonome zenuwstelsel

• Sympatisch zenuwstelsel
                 Fight-or-flight

• Paraympathisch zenuwstelsel
                 Rest-and- digest

De hersenen

• Grote hersenen
• Kleine hersenen
• Hersenstam 

Grote hersenen

verdeling in twee hersenhelften (hemisferen)

Gescheiden door een diepe spleet 

Functies:

Onvrijwillige bewegingen	Bewustzijn	Persoonlijkheid
Denken	Creativiteit
Intelligentie	Geheugen

Hersenvocht (liquor)

• Bescherming van de hersenen
• Transport voedingsstoffen
• Afvoer afvalstoffen
  
  
  
  Diagnostiek --> lumbaalpunctie 

Kleine hersenen

De kleine hersenen coördineren houding,

bewegingen en motorische vaardigheden

Bij een verstoring in de kleine hersenen

zou je ongecontroleerde, houterige

en schokkerige bewegingen maken. 

Grijze en witte stof

 Grijze stof

- Buitenste laag van de hersenen

- bestaat uit cellichamen van zenuwcellen 

Witte stof

- Bevat de lange uitlopers (de axonen) van deze zenuwcellen.

- Bevindt zich rondom de grijze stof

Waarnemen

Met behulp van je zintuigen informatie verzamelen.

Wat nemen we waar?

We nemen prikkels waar.

Externe prikkels: Veranderingen in je omgeving (buiten je lichaam)

Interne prikkels: Veranderingen in je lichaam

Wat is een impuls?

Je hersenen moeten de informatie van buiten (of binnen) het lichaam wel begrijpen.  Daarom zetten je zintuigen de informatie om in een elektrisch signaal: 

Een impuls

Drempelwaarde

Waarom merk je sommige veranderingen niet?

Drempelwaarde: De minimale hoeveelheid die je nodig hebt van een prikkel, om het een impuls te laten worden.

Wat is een prikkel?

1. Een orgaan reageert op invloed uit de omgeving
2. Electrische signalen die naar je hersens gaan
3. Een invloed uit je omgeving
4. Een cel die impulsen opvangt

Wat is het verschil tussen het animale zenuwstelsel en het autonome zenuwstelsel?

Parasympatisch zenuwstelsel

Sympatisch zenuwstelsel

 grotere productie van spijsverteringssappen

snellere darmbeweging

snellere nierwerking

verlaagt  de hartslag- en ademhalings-frequentie

hogere hartslagfrequentie

remt de spijsvertering

verwijdt de pupillen

Stimuleert afgifte van adrenaline

De Latijnse benaming voor de kleine hersenen is......

1. Cerebrum
2. Cerebellum
3. Cortex cerebri
4. Hemisfeer

Welke functies hebben de plekken van de cijfers? (Spraak, bewegen, voelen, zicht, plannen, begrijpen spraak )

Een zorgvrager heeft uitval van zijn rechtergezichtshelft door een embolie in een hersenarterie.
Welke hersenarterie?

1. Linker a. cerebri media
2. Rechter a. cerebri media
3. Linker a. cerebri posterior
4. Rechter a. cerebri posterior

De hersenstam is verantwoordelijk voor .......

1. Controleert en reguleert het animale zenuwstelsel
2. Zorgt voor demping en bescherming van de hersenen
3. Zorgt voor sensorische en motorische vaardigheden
4. Controleert en reguleert het autonome zenuwstelsel

Zenuwcellen

• 100 Miljard zenuwcellen. Het grootste deel daarvan bevindt zich in het centraal zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg)
•  Zenuwcellen verwerken informatie en signalen. Ze kunnen deze ontvangen en doorgeven zonder verlies van signaalsterkte.
  

Sensorische en motorische zenuwcellen

3 Typen zenuwcellen

• Sensorische zenuwcellen
• Schakelcellen 
• Motorische zenuwcellen 

3 Typen zenuwcellen

Impuls = elektrisch signaaltje

Sensorische zenuwcel: Vervoeren impulsen van zintuigcellen naar het centrale zenuwstelsel.

Schakelcel:  Zijn aan beide einden verbonden met andere zenuwcellen.  Schakelcellen krijgen informatie van gevoelszenuwcellen en/of andere schakelcellen en geven informatie door aan bewegingszenuwcellen en/of andere schakelcellen.

Motorische zenuwcellen: Vervoeren impulsen weg van het centraal zenuwstelsel en richting een spier of een klier.

Van prikkel naar beweging

Voorbeeld: Je staat buiten op een kruispunt, en kijkt naar links en naar rechts. Je ziet een auto aankomen.. Je kunt maar beter een stap naar achter doen!

• Wat is de prikkel en op welk zintuig werkt deze? 
• De impuls wordt gestuurd naar ....

-De impuls wordt verwerkt in de grote hersenen.

• De impuls loopt  van de hersenen naar ....

Filmpje spasticiteit

Frank 

https://www.npostart.nl/je-zal-het-maar-hebben/20-06-2011/POW_00393935 

16:35- 21:10

De hersenen en het ruggenmerg behoren tot het ….. ?

1. perifere zenuwstelsel
2. centrale zenuwstelsel

De richting van de impulsgeleiding
in een zenuwcel loopt altijd van
dendriet naar synapsspleet.
Nooit andersom.

1. waar
2. niet waar

Sleepvraag benaming

1

2

3

4

5

6

7

8

Frontale kwab

cerebrum

parietale kwab 

occipitale kwab

Temporale kwab

cerebellum/kleine hersenen

hersenstam

begin van ruggenmerg

In welke richting loopt de impuls in een motorische zenuwcel

1. Van de motorische schors in de hersenen, via de hersenstam naar het doelorgaan
2. Van de spieren in het lichaam, via het ruggenmerg naar de grote hersenen.

Sleepvraag functie hersenen

1

2

3

4

5

6

7

8

motorische functies

verwerking sensorische informatie

verwerking visuele informatie

Gehoor en evenwicht

sensorische en motorische zenuwen van hoofd/hals gebied

regeling vitale functies

coordinatie en bijsturing motoriek

Welk van de voorbeelden past bij willekeurige zenuwstelsel?

1. Je ligt op de bank met een zak chips, tv te kijken
2. De deurbel gaat, je staat op om te kijken wie er is.
3. Je ligt te zonnebaden in de tuin.
4. Je ben na een lange drukke dag in bed gaan liggen om te slapen.

Welk van de voorbeelden past bij het onwillekeurige, parasympathische zenuwstelsel?

1. De deurbel gaat, je staat op om te kijken wie er is.
2. je ligt op bank en ineens begint je buik te knorren en krampen
3. je ligt te zonnebaden in de tuin, terwijl je kletst met je buurvrouw
4. Je bent aan het hardlopen buiten in de sneeuw.

Ziekten van het zenuwstelsel

- CVA

- ziekte van Parkinson

- Multipele sclerose

- Epilepsie

 

CVA = cerebrovasculair accident.  

- andere benamingen: 

beroerte, attaque, hersenbloeding/infarct

- hersenbloeding versus herseninfarct 

- TIA: transient ischemic attaque 

Parkinson

Niet te verwarren met:  

parkinsonachtige ziekten

Oorzaken ziekte van Parkinson

- De gepigmenteerde cellen van de substantia nigra sterven af, waardoor er te weinig dopamine wordt gemaakt. 

- Dopamine is een neurotransmitter. Dopamine heeft een stimulerende werking en acethylcholine heeft een remmende werking

- Balans tussen dopamine en acethylcholine is verstoord

- oorzaak naar het afsterven is niet goed bekend bij de ziekte van Parkinson. 

Parkinsonachtige ziekten:  

andere schade aan  

de substantia nigra/verminderde 

dopamineproductie. 

Bijvoorbeeld: trauma door boksen, medicatie gebruik (haldol), neerslag eiwitten (lewy body dementie) 

Multipele Sclerose (MS)

Epilepsie

Epilepsie is een tijdelijke functiestoornis in de hersenen, waarbij hersencellen zich plotseling en ongecontroleerd ontladen. Pas als iemand bij herhaling dergelijke aanvallen heeft, is er sprake van epilepsie. 

Epilepsie, oorzaken

- aangeboren hersenafwijking

- erfelijkheid/verhoogde aanleg

/hersentumor

- hersenbloeding of - infarct

- infectie

- hersenbeschadiging na ongeluk

- geen oorzaak (= idiopatisch)