Examenkatern Werk

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 4

Werk bestaat uit alle bezigheden die iets nuttigs opleveren voor diegene die het werk verricht, maar ook voor zijn/haar naaste omgeving en/of voor de samenleving als geheel.

Werk zorgt voor inkomen

Werk geeft zekerheid en regelmaat

Werk levert sociale contacten.

Op je werk krijg je waardering van anderen.

Op je werk kun je jezelf ontplooien.

Begrippen en samenvatting

Zoek de begrippen op en maak de samenvatting.

Hoofdstuk 1: blz. 14 en 15

H2. Arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden

Alles wat te maken heeft met de praktische werksituatie.

De Arbowet (arbeidsomstandigheden wet) moet voorkomen dat mensen ziek of arbeidsongeschikt worden. 

De arbeidsinspectie controleert bedrijven.

Arbowet verdeeld in drie onderdelen:

• Veiligheid
  
• Gezondheid
  
• Welzijn
  

H2. Arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden

Voor zwangere vrouwen, uitzendkrachten en thuiswerkers gelden speciale regels. Voor jongeren is er het Arbeidsbesluit Jongeren.

Hierin staat onder andere dat jongeren:

• niet te zware spullen mogen tillen.
  
• niet mogen werken met lawaai harder dan 90 decibel.
  
• niet met gevaarlijke stoffen of chemicaliën.
  
• geen eentonig of saai werk mogen doen.
  

H2. Arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden

De afspraken die gelden als je ergens werkt.

Deze afspraken staan in je individuele arbeidsovereenkomst.

Collectieve arbeidsovereenkomst (cao) geldt voor alle werknemers binnen eenzelfde bedrijfstak.

H2. Arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden

Loon

Je loon hangt af van je leeftijd, ervaring en functie. 

In je arbeidsloon staat het brutoloon genoemd, daar worden nog loonbelasting en sociale premies van afgetrokken. 

Het bedrag dat overblijft is je nettoloon.

Vakantiegeld: minimaal 8% van je brutoloon.

Alle werkgevers moeten zich aan de Wet op het minimumloon houden.

H2. Arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden

Ook over ontslag zijn afspraken gemaakt, je kunt niet zomaar ontslagen worden en ook niet plotseling vertrekken.

Meestal is er een opzegtermijn van één of enkele maanden.

In uitzonderlijke gevallen kun je op staande voet ontslagen worden.

De Wet op gelijke behandeling verbiedt het maken van onderscheid tussen mannen en vrouwen bij het werk.

Begrippen en samenvatting

Zoek de begrippen op en maak de samenvatting.

Hoofdstuk 2: blz. 24 en 25

Begrippen en samenvatting

Zoek de begrippen op en maak de samenvatting.

Hoofdstuk 3: blz. 34 en 35

H4. De arbeidsmarkt

De vraag naar arbeidskrachten en het aanbod van arbeidskrachten.

De vraag: alle mensen die nodig zijn om het werk in de samenleving uit te voeren. Deze totale behoefte noemen we de werkgelegenheid.

Het aanbod: alle mensen tussen 15 en 75 jaar die minimaal 12 uur per week beschikbaar zijn. Dit noemen we de beroepsbevolking.

Maatschappelijke ladder

Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt

Werkgelegenheid is altijd in beweging, stijgt of daalt, ook per sector. Bijvoorbeeld landbouw en industrie.

 Flexibel werken: hoeveelheid uren, deeltijdbaan, oproep- en uitzendkrachten, thuiswerken. 

• Flexwerken: werken zonder vast contract.
  

Automatisering en digitalisering

• Industriële automatisering
  
• Automatisering in de dienstverlening
  
• Digitale automatisering
  

Begrippen en samenvatting

Zoek de begrippen op en maak de samenvatting.

Hoofdstuk 4: blz. 44 en 45

Kansen op de arbeidsmarkt

Probleemgroepen op de arbeidsmarkt:

• Laaggeschoolden
  
• vrouwen
  
• Gehandicapten
  
• Allochtonen
  

Overheidsmaatregelen:

Wet gelijke behandeling

Regelingen kinderopvang en ouderschapsverlof

Extra taalonderwijs

Korting op premies

Startkwalificatie: minimaal havo, vwo of MBO2 diploma

volwassenonderwijs

Kansen op de arbeidsmarkt

Overheidsmaatregelen:

• Wet gelijke behandeling
  
• Regelingen kinderopvang en ouderschapsverlof
  
• Extra taalonderwijs
  
• Korting op premies
  
• Startkwalificatie: minimaal havo, vwo of MBO2 diploma
  
• Volwassenonderwijs
  

Begrippen en samenvatting

Zoek de begrippen op en maak de samenvatting.

Hoofdstuk 5: blz. 54 en 55

WW uitkering en bijstand

Welke maatregel vind jij het beste?

Begrippen en samenvatting

Zoek de begrippen op en maak de samenvatting.

Hoofdstuk 6: blz. 64 en 65

De sociale partners

Werkgevers- en werknemersorganisaties

Vakbonden zijn organisaties die opkomen voor de belangen van werknemers, dit kan per bedrijfstak of beroepsgroep. Alle vakbonden samen noemen we de vakbeweging.

Werken op verschillende niveaus, individueel, bedrijfsniveau, bedrijfstakniveau en landelijk niveau.

De sociale partners

Vakcentrales, verzamelingen van meerdere vakbonden

De FNV

Het CNV

De VCP

Werkgeversorganisaties, organisaties voor werkgevers. Adviseren en geven rechtsbijstand.

VNO-NCW

MKB-Nederland

LTO-Nederland

Begrippen en samenvatting

Zoek de begrippen op en maak de samenvatting.

Hoofdstuk 7: blz. 74 en 75

Begrippen en samenvatting

Zoek de begrippen op en maak de samenvatting.

Hoofdstuk 6: blz. 88 en 89

Examenopgaven