Hoofdstuk 4 Welvaart

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Welvaart

Hoofdstuk 4  De arbeidsmarkt

Lesdoelen

Hoe beïnvloed de economie de arbeidsmarkt?

De arbeidsmarkt

Aanbod van arbeid

• De beroepsbevolking (alle werknemers en zelfstandigen die betaald werk verrichten).
• De werklozen

De vraag naar arbeid

• Werkgelegenheid
  
• Vervulde arbeid & vacatures. 

Werkgelegenheid

• Werkgelegenheid in personen: alle mensen die werken, in voltijd én in deeltijd.

• Werkgelegenheid in arbeidsjaren: alle uren die gewerkt worden omgerekend naar voltijdbanen.

 

 

Omvang van arbeid wordt bepaald door:

• Hoogte lonen
• Wettelijke factoren (leerplicht, AOW gerechtigd)
• Demografische factoren (bevolkingsomvang, leeftijd, emigratie en immigratie).
• Cultureel bepaalde factoren (traditie, sociale acceptatie, verdeling huishouden)
• Institutionele factoren (overheidsbeleid)

Werkgelegenheid

Werkgelegenheid = BBP : arbeidsproductiviteit

• Als bbp sterker groeit dan arbeidsproductiviteit zijn er meer werknemers nodig en groeit de werkgelegenheid.
• Reageert traag op ontwikkelingen in het bbp. Niet meteen verhogen/verlagen als dat nodig is. 
• 
  

Krappe/ruime arbeidsmarkt

Krappe arbeidsmarkt (tekort) = meer vraag dan aanbod = veel vacatures

Ruime arbeidsmarkt (overschot) = meer aanbod dan vraag = veel werkloosheid

Structurele of natuurlijke werkloosheid

Oorzaken: 

• Frictiewerkloosheid: 3 maanden, het duurt even om een nieuwe baan te vinden. 
• Hoogte en voorwaarden van werkloosheidsuitkeringen, meer tijd nemen om een passende baan te vinden.
• Dynamiek op de arbeidsmarkt, banen verdwijnen en nieuwe banen --> aanpassen kost tijd. 
• Te hoge loonkosten per eenheid product, hierdoor daalt de vraag naar arbeid.                                                                         Minimumlonen, machtige vakbonden of hoge belastingtarieven op arbeid.                                         Nominale lonen zullen niet dalen (loonmatiging). 

Conjucturele werkloosheid

Minder koopkracht -> vraag naar producten daalt -> bedrijven verkopen minder -> productie daalt -> werkgelegenheid daalt -> werkloosheid stijgt

Als vermindering van de koopkracht leidt tot een daling van de vraag naar goederen en diensten, ontstaat er conjuncturele werkloosheid.

Ontwikkelingen arbeidsmarkt NL

Conjunctureel en structureel stabiel.

Meer marktwerking, Minder regels

Doorgeschoten flexibilisering => flexwerkers en zzp'ers

Achterblijvende loongroei --> loonmatiging. 

Arbeidstijdverkorting --> minder uren per week werken. 

Flexibele schil

Tijdelijk contract

Uitzendkrachten

Freelancers

Oproepkrachten

Zzp'ers

--> grote behoefte naar vanuit werkgevers. 

Vakbonden

Vertegenwoordigen de belangen van werknemers. 

In gesprek met werkgevers organisaties --> CAO

Ondersteunen bij juridische conflicten. 

Lesdoelen behaald?

Soorten werkloosheid?