Grammatica koppelwerkwoord of hulpwerkwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Lesdoel

Je leert het onderscheid tussen het koppel- en hulpwerkwoorden.

Het werkwoordelijk gezegde (wg)

Dit zinsdeel is een uitbreiding op de persoonsvorm (pv) en zegt wat iemand (het onderwerp) 'doet' of wat er 'gebeurt'. 

                           
                         

Naamwoordelijk gezegde

Het naamwoordelijk gezegde vertelt over WAT het onderwerp IS / WORDT OF BLIJFT.

Vb. Zij is verliefd.

Pv= is

Ng= is verliefd -> is = werkwoordelijk deel van het gezegde

                                     verliefd = naamwoordelijk deel van het gezegde

zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen

Een zin met een naamwoordelijk gezegde heeft altijd een koppelwerkwoord. 

Een koppelwerkwoord koppelt het eigenschap aan het onderwerp.

Koppelwerkwoorden van het naamwoordelijk gezegde

Het naamwoordelijk gezegde

Naamwoordelijk gezegde

Een zin heeft een werkwoordelijk gezegde.

                                      OF !!!

Een zin heeft een naamwoordelijk gezegde.

Zelf aan de slag

Maak in stilte opdracht 1, 2, 4 (blz. 60 en 61)

Na 10 minuten bespreken we de opdracht klassikaal.

Huiswerk wordt opdracht 3 en 5 (61)

Antwoorden opdracht 1 - blz. 60

1 zal = hww; worden = kww

2 zijn = hww; geweest = kww

3 is = hww; gedaan = zww

4 worden = hww; verkocht = zww

Antwoorden opdracht 2 - blz. 60

1 schijnt = hww; bevatten = zww

2 werd = hww; opgemerkt = zww

3 bleek = hww; zijn = kww

4 zijn = hww; staken = zww

5 zou = hww; blijven = kww

Antwoorden opdracht 3 - blz. 61

a lw – bn – zn – hww – lw – bw – bn – zn – zww

De nieuwe bewoners hebben de erg oude woning opgeknapt. 

b vz – lw – zn – hww – lw – zn – bn – kww

In het overleg zal de voorzitter dominant zijn.

Antwoorden opdracht 3 - blz. 61

c pers.vnw – kww – bw – lw – bn – zn

Jullie zijn ongetwijfeld de sportiefste verliezers.

d vr.vnw – hww – bez.vnw – bn – zn – hww – zww?

Wie zou mijn grappige foto’s willen zien?

Antwoorden opdracht 4 - blz. 60

1 juist

2 onjuist

3 onjuist

4 onjuist

Antwoorden opdracht 5 - blz. 60

(1) Om (vz) half vier ruk ik me eindelijk (bw) los van (vz) mijn telefoon. 

(2) Mijn (bez.vnw) vingers zijn (hww) veranderd (zww) in een (olw) soort dode (bn) takjes – nog even en mijn touchscreen (zn) herkent me (pers.vnw) niet meer als mens (zn). 

Antwoorden opdracht 5 - blz. 60

(3) Ik (pers.vnw) ben zeker anderhalf uur van huis en moet nu echt (bw) beginnen aan de (blw) terugtocht. 

(4) Anders ben (zww) ik niet (bw) vóór donker terug.

Antwoorden opdracht 5 - blz. 60

(5) Terwijl ik door (vz) de grijze (bn) stad loop en weer mechanisch (bw) popcorn (zn) eet, denk ik aan de verwoestingen waarover ik heb gelezen. 

(6) Ik denk aan (vz) de foto’s van water dat metrostations in spuit en van mensen die alles verloren hebben.

Antwoorden opdracht 5 - blz. 60

(7) Want orkaan (zn) Sandy viel dus (bw) niet mee.

Het werkwoordelijk gezegde (wg)

Het werkwoordelijk gezegde is: 

• de persoonsvorm en andere werkwoorden in de zin. 

Wachtend op de bus/ ging/ Ellen/ alvast/ haar geschiedenistoets/ leren.

pv= 

ow= 

wg= 

bw=. 

Het werkwoordelijk gezegde (wg)

Wachtend op de bus/ ging/ Ellen/ alvast/ haar geschiedenistoets/ leren.

pv= ging

ow= Ellen

wg= ging leren

lv= haar geschiedenistoets

bw= alvast

*Wachtend is een onvoltooid werkwoord en hoort NIET bij het werkwoordelijk gezegde!

Het werkwoordelijk gezegde (wg)

Het werkwoordelijk gezegde is: 

• het woord te of aan het voor een werkwoord staat.

Achter zijn villa/ ligt/ de beroemde acteur/ in een hangmat/ te lezen.

pv= 

ow=

wg=

bw=

Het werkwoordelijk gezegde (wg)

Het werkwoordelijk gezegde is: 

• het woord te of aan het voor een werkwoord staat.

Achter zijn villa/ ligt/ de beroemde acteur/ in een hangmat/ te lezen.

pv= ligt

ow= de beroemde acteur

wg= ligt te lezen

bw= achter zijn villa, in een hangmat

Zelf aan de slag 

Maak opdracht 1, 2, 3 en 4 op blz. 59. 

Over 10 minuten bespreken we opdracht 1 en 2. De rest is huiswerk voor woensdag.

Naamwoordelijk gezegde