Verwijzen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Verwijzen

Wat gaan we vandaag doen?

10 min	Opdracht van gisteren nakijken
10 min	Uitleg verwijzen
20 min	Zelf aan de slag
5 min	Lesdoelcontrole

Opdracht 1

opdracht 1, bladzijde 84

Laat de leerlingen in duo's werken en geef instructies voor het geven van feedback.

Lesdoel

Aan het einde van deze les:

kun je de juiste verwijswoorden gebruiken.

Ties

Ties loopt op straat. Ties mag helemaal niet op straat komen. Ties moet namelijk thuis blijven van de regering. Daar heeft Ties helemaal geen zin in. Dus Ties gaat gewoon naar buiten. Gisteren zat Ties op zijn fiets. Zijn fiets was een tijdje stuk, maar nu doet zijn fiets het weer. Ties' fiets is namelijk gemaakt door de fietsenmaker. De fietsenmaker zei dat Ties zuiniger moest zijn met zijn fiets. 

Verwijswoord

Met een verwijswoord wijs je terug naar een of meer woorden die eerder genoemd zijn, het antecedent. Vaak is dit antecedent de kern van een zinsdeel. Als je juist wil verwijzen, moet je rekening houden met het geslacht en het getal van de kern.

Voorbeeld:

De jongen eet een appel en hij drinkt een glas melk.

• 'Hij' verwijst naar 'de jongen'.
• Je verwijst met 'hij' omdat het om een jongen gaat (geslacht) en je gebruikt het enkelvoud, omdat 'de jongen' maar één persoon (getal) is.  

Pak je boek!

Op blz. 92 kun je in het schema zien met welke verwijswoorden je naar zelfstandige naamwoorden verwijst.

Mannelijk of vrouwelijk

De-woorden zijn mannelijk of vrouwelijk.

Onzijdig

Het-woorden zijn onzijdig.

Namen van landen, provincies, steden en clubs en verkleinwoorden zijn ook onzijdig.

Je verwijst met het, zijn, dit, dat.

Vrouwelijk

Vrouwelijke personen en dieren. (De secretaresse, de wolvin)

De-woorden met de volgende uitgang:

-heid (de waarheid)

-nis (de ergernis)

-ing (de verzekering)

-schap (de vriendschap)

-ww+st (de winst)

Vrouwelijk

-te (de verte)

- de (de methode)

- ie (de televisie)

-ij (de partij)

-iek (de fabriek)

-theek (de bibliotheek)

-tuur (de cultuur)

TIP!

In een woordenboek kun je opzoeken of een woord mannelijk of vrouwelijk is. Als je van een woord niet kunt vaststellen of het mannelijk of vrouwelijk is, mag je het beschouwen als mannelijk.

Het verwijswoord 'hen' en 'hun'

Het verwijswoord 'hen' gebruik je als lijdend voorwerp en na een voorzetsel.

Het verwijswoord 'hun' gebruik je als meewerkend voorwerp.

Het verwijswoord 'wat'

Hiermee verwijs je naar:

- 'dat' en 'datgene'

Dat is alles wat ik weet.

- een onbepaald voornaamwoord (alles, niets, iets....)

- een lange zin:  Ik heb lang moeten wachten, wat heus geen pretje is.

Het verwijswoord 'dat'

Dat

‘Dat’ gebruik je als het verwijst naar een zelfstandig naamwoord.

Het bureau dat ik van mijn vader erfde, staat momenteel op zolder.

Het verwijswoord daar/waar+vz

Je verwijst naar dieren en dingen.

Voorbeelden:

Het paard waarover ik je verteld heb, is ziek.

De auto, waarvan de motor kapot was, is weer heel.

Aan de slag 

Wat: opdracht 1-4 bladzijde 92-93;

Hoe: in je schrift onder de module grammatica;

Hulp: zie theorie, bladzijde 92, vraag je buurman- vrouw;

Tijd: 20 minuten;

Uitkomst: je hebt geoefend met verwijswoorden en een begin gemaakt aan je huiswerk.

Lesdoel behaald?

Aan het einde van deze les:

• kun je de juiste verwijswoorden gebruiken.