TV2 - De tijd van Grieken en Romeinen - Grieken

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Tijdvak 2 - De tijd van Grieken en Romeinen

3000 VC - 500 NC

De periode wordt ook: de Oudheid genoemd

Of de periode van de Klassieken (Grieken en Romeinen)

Wetenschap en politiek in de Griekse stadstaat

Kenmerkend aspecten:

1. De ontwikkeling van het wetenschappelijk en het politieke denken in de Griekse stadstaat

2. De vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur

Om kennis te ontwikkelen over het eerste kenmerkende aspect moet je weten:

a. Hoe  Grieken dachten over burgerschap en politiek

b. Hoe het Griekse wetenschappelijke denken ontstond

c. Hoe de klassieke cultuur van de Griekse stadstaten tot ontwikkeling kwam

d. Wat een stadstaat is, wat cultuur is

Stadstaat - polis (meervoud - poleis)

Beschermde stad met omringend land

De meer beroemde stadstaten: Athene, Sparta, Thebe, Delphi, Olympia, Korinthe

Door gebrek aan vruchtbaar land gingen inwoners van stadstaten over op kolonisatie

Door kolonisatie ontstond er handel en culturele uitwisseling met andere volkeren

Opvallende kenmerken

Er is een gezamenlijke Griekse cultuur - wat men denkt (geloof), doet (Olympische spelen, zelfde taal, zelfde schrift) en maakt (beelden, vazen, schilderijen).

Alleen leven de stadstaten geografisch gescheiden van elkaar, kunnen ze op voet van oorlog met elkaar leven en kennen ze vaak verschillende bestuursvormen.

(Geografisch gescheiden door het landschap - onvruchtbare bergen en eilanden)

Er is een gezamenlijke Griekse cultuur - wat men denkt (geloof), doet (Olympische spelen, zelfde taal, zelfde schrift) en maakt (beelden, vazen, schilderijen).

Alleen leven de stadstaten geografisch gescheiden van elkaar, kunnen ze op voet van oorlog met elkaar leven en kennen ze vaak verschillende bestuursvormen.

Verschillende bestuursvormen

Monarchie - koning heerst - macht verkregen op basis van erfelijke afkomst

Oligarchie - een kleine elite heerst - vaak de grootgrondbezitters

Aristocratie -  de aanzienlijken heersen - vaak op basis van hun erkende kwaliteiten - uiteindelijk wordt het een erfelijke titel.

Tirannie - een persoon die niet wettelijk wordt erkend heerst - ten goede of ten slechte

Democratie - burgers heersen - via een volksvergadering - (alleen de in de stadstaat geboren mannen)      Plaatje 

Van het geloof in Goden naar...

Het geloof in Goden is aantrekkelijk, omdat m.b.v. Goden zaken die onbekend zijn en onzeker maken, verklaard kunnen worden.

Er zijn meerdere goden - polytheïsme

Opvallend aan de Griekse Goden: ze vertonen lichamelijk menselijke perfectie - ze hebben menselijke eigenschappen (ruzie, jaloezie, haat en liefde)

Wetenschappelijk denken

Wanneer goddelijke verklaringen niet meer voldoen en de mens zelf gaat nadenken - ontwikkelt zich het wetenschappelijke denken en de filosofie .

Enerzijds praktische (natuurwetenschappelijke) kennis: 

Wat is de omtrek van de aarde?

Anderzijds filosofische kennis:

Wat is kennis?

Waartoe dient kennis?

Wat kunnen we nu echt weten?

Wat was de beroemde filosofie van Socrates?

1. Je kent de wereld pas als je jezelf kent.
2. De ziel is onsterfelijk en leeft verder in een andere wereld.
3. Met logisch nadenken kom je tot de juiste conclusie.
4. Het bovennatuurlijke kan niet alle ziektes verklaren.

Welke zin past ook bij de denkwijze van Socrates?

1. Alleen door te tellen kunnen mensen dingen te weten komen.
2. Ieder antwoord leidt tot nieuwe vragen.
3. In een andere wereld van ideeën is meer bekend over goed en kwaad.
4. Ooit zullen de mensen een antwoord hebben op alle vragen.

Hoe probeerde Socrates tot meer inzicht en wijsheid te komen?

1. Door het opstellen van sterke argumenten
2. Door het bestuderen van oude boeken
3. Door de natuur te bestuderen
4. Door vragen te stellen

Welk kenmerkend aspect hoort bij Socrates?

1. De levenswijze van jager-verzamelaars
2. De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur
3. De ontwikkeling van wetenschappelijk denken in de Griekse stadstaat
4. De ontwikkeling van politiek denken in de Griekse stadstaat

Griekse beeldkunst - organisch en perfectionistisch

Zuilen om gebouwen daken van tempels te ondersteunen