Kleurperspectief

• Kunstbeschouwing
• Secundair onderwijs

Kleurperspectief - Lineaire en picturale schilderkunst 

Ruimtesuggestie/dieptewerking door middel van kleur: donkere kleuren staan meer op de voorgrond, lichtere kleuren staan meer op de achtergrond. 

Ruimtesuggestie/dieptewerking = 

Onderaan het beeld is het daarom meestal donker, terwijl het in de verte lichter is. De kleuren in de verte vergrijzen. Koele kleuren lijken verder weg dan warme kleuren. De contrasten worden minder sterk en de details verdwijnen. Onze hersenen verwerken deze beelden zodanig dat een illusie van diepte wordt geschapen

Nog een voorbeeld van kleurperspectief 

Kleurperspectief = 

1. Voorplan 

2. Middenplan 

3. Achterplan 

=> elke strook krijgt zijn eigen dominante kleuren = kleurperspectief

Oefening 11

Lineaire en picturale schilderkunst

Lineaire schilderkunst = met nadruk op het gebruik van de lijnen in de opbouw van het beeld 

Picturale schilderkunst = in de opbouw van het beeld wordt de nadruk gelegd op de schilderachtige kwaliteit van de kleuren. 

Opdracht 12

Verschil lineair en picturaal 

Classicisme 

• tweede helft 18 en begin 19de eeuw
• klassieke oudheid als inspiratiebron
• Classicisten benaderen kunst rationeel en wetenschappelijk. 
• Zuivere, scherpe lijnen en een algemene versobering 
• Jacques-Louis David belangrijke vertegenwoordiger

Romantiek 

• begin 19de eeuw 
• reactie op het rationalisme van de verlichting 
• gevoelsleven staat centraal en willen ontsnappen aan de wereld waarin zij zich niet langer thuis voelen. 
• Verbeelding werd heel belangrijk. 
• Typische thema's: vlucht in het verleden, het duistere en de natuur, reizen en rondzwerven. 
• Losse borstelstreken in intense kleuren 
• Eugène Delacroix 

Henri Matisse

• Hij ging voluit voor picturaliteit en wilde andere beeldcomponenten achterwege laten. 
• Teruggekomen van Zuid-Frankrijk hadden Matisse en Derain de felheid van de zon en zulke heldere, intense kleuren ontdekt, dat ze al de rest vergaten. 
• Vanaf toen schilderden ze wat ze zagen, niet wat ze geleerd hadden om te zien. Ze gebruikten geen lijnen of donkerbruine of zwarte schaduwen en negeerden de perspectiefregels. 

Een straat in Arcueil, 1898, Matisse

‘Heb je ooit een roze schaduw gezien? Waarschijnlijk niet. Toch ziet het er hier heel vanzelfsprekend uit. Juist doordat de schaduwpartij die intense kleur heeft meegekregen overvalt je de hitte die in dat dorp voelbaar is. 

 Niet de zichtbare werkelijkheid is het uitgangspunt, maar het gevoel dat deze plek oproept. Tegelijkertijd laat Matisse de zichtbare werkelijkheid niet los.’

Stilleven met mand met sinaasappels, 1912, Matisse

‘Dit is een typische Matisse. Je ziet hier hoe slim hij gebruik maakte van decoratieve patronen, bijvoorbeeld om levendigheid te geven aan het witte kleed, dat roze is opgezet om de lichtinval eer aan te doen. Kijk ook naar de subtiele glimmomenten in het kleed, die dit simpele tafeltje een ongelooflijke schoonheid geven.

Vrouw in het blauw, 1937, Matisse

‘Dit schilderij is zo vlak als het maar zijn kan. Het decoratieve tafelkleedpatroon dat we net nog zagen bij Stilleven met mand met sinaasappels maakt plaats voor een strak ruitpatroon in het zwart. De lijnen in dit doek zijn gemaakt door in de verf te krassen, waardoor het canvas te voorschijn komt.

In tegenstelling tot het tafelkleed in het Stilleven heeft Matisse dit ruitpatroon niet naar waarneming geschilderd, hij heeft het bewust toegevoegd. Zo ontstaat een bijzondere compositie uit een stapeling van losse elementen. De grote vlakken van de ruiten en de jurk contrasteren bijvoorbeeld met de gedetailleerdheid van de ketting die Lydia, het model, in haar hand houdt. Het is een spel van voorgrond versus achtergrond, detail versus geheel.

Fauvisme 

• Zuivere expressie van de emotie door het gebruik van felle, hevige kleuren die dominant aanwezig zijn in de kunstwerken. 
• De stroming ontstond in Parijs in 1905.
• Henri Matisse is een belangrijke vertegenwoordiger.

André Derain (vriend van Matisse)

Henri Matisse

Oefening 14 en 15