6.1 Transport

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 4

Thema 6 Transport

Basisstof 1 Bloed

Wat weet jij al over
bloed?

In deze paragraaf gaat het over de samenstelling van je bloed én hoe je lichaam bloed maakt.

Samenstelling van het bloed

1. plasma-eiwitten 7%
2. water 91 %
3. opgeloste stoffen 2 %
   

Plasma = 55 % & vaste bestanddelen 45 %

Uit hoeveel % bestaat het bloed uit water?

1. 55%
2. 50%
3. 45%
4. 40%

Samenstelling van het bloed

1. plasma-eiwitten 7%
2. water 91 %
3. opgeloste stoffen 2 %
4. bloedplaatjes
5. witte bloedcellen
6. rode bloedcellen
   

Plasma = 55 % & vaste bestanddelen 45 %

• Eiwitten (plasma-eiwitten) 
• Zuurstof 
• Afvalstoffen: bv. koolstofdioxide. 

• Voedingsstoffen: bv. glucose, mineralen, vitamines & de verteringsproducten van koolhydraten, eiwitten en vetten. 
• Regelende stoffen: bv. hormonen en enzymen. 
• Beschermende stoffen: bv. antistoffen. 
• Evt. geneesmiddelen.
  

Inhoud bloed

Hoe maakt je lichaam alle delen van je bloed?

• Kleine ronde schijfjes met een deuk in het midden. 
• Hebben GEEN celkern, leven ± 4 mnd. 
• Worden gemaakt uit stamcellen in het rode beenmerg, dit zit in de koppen van de pijp- en in platte beenderen. 

• Vervoeren zuurstof dankzij de rode kleurstof hemoglobine, wat ijzer bevat. 
• Afbraak rode bloedcellen in het rode beenmerg, milt en lever.  (IJzer wordt opnieuw gebruikt.)

• Per mm3 bloed gemiddeld 5.000.000 rode bloedcellen.

Rode bloedcellen

• Dode witte bloedcellen + dode bacteriën pus = etter. 
• Sommige kunnen antistoffen maken, deze ontwikkelen zich daarna verder in de lymfeknopen. 
• Leukemie: een afwijking op waar de  witte bloedcellen gemaakt worden; er worden dan te weinig rode bloedcellen en bloedplaatjes gemaakt en te veel witte bloedcellen, maar die werken niet goed.  
• Per mm3 bloed gemiddeld 7.000 witte bloedcellen. 

• Worden gemaakt uit stamcellen in het rode beenmerg. 
• Hebben GEEN vaste vorm & kunnen door kleine openingen heen. 
• Kunnen bv. bacteriën insluiten en zo onschadelijk maken.

Witte bloedcel

• Zijn stukjes van andere cellen die kapot zijn. 
• Hebben GEEN celkern. 
• Zorgen voor de bloedstolling. 
• Bevatten een kleverig stofje dat vrij komt als er een wondje is. 
• Zorgt ervoor dat fibrine gemaakt wordt, hierdoor wordt een vangnet gemaakt voor de bloedcellen. 
• Bloederziekte = hemofilie: het bloed stolt niet goed.  
• Trombose = als een bloedprop zich hecht aan de wand van een bloedvat waardoor het bloedvat afgesloten wordt. 

Bloedplaatjes

Maken

Bs 6.1

Opdracht 1 t/m 8

blz. 100 in je werkboek