AFP bijeenkomst 2

• AFP
• MBO
• Studiejaar 1

Vandaag

Uitscheiding 

Ademhaling 

Circulatie stelsel en bloed 

Anatomie                         

Wat is nodig voor een goede werking van de uitscheidingsorganen?

Reservoirs die voldoende ontlasting of urine kunnen bevatten

Spieren die krachtig genoeg zijn om deze reservoirs af te sluiten.

Spieren die de reservoirs leeg kunnen drukken.

Ruggenmerg dat intact is.

Zenuwen die de prikkels van en naar het ruggenmerg en de hersenen vervoeren.

Voldoende hersenfunctie om deze prikkels te herkennen en hierop te reageren.

Voldoende bewegingsmogelijkheid om op tijd een toilet te bereiken.

 

Nieren 

- uitscheiding van afvalstoffen, lichaamsvreemde stoffen (medicijnen), overtollig water en zouten. 

De verwijderde stoffen  heten urine. 

Bijnieren : produceren hormonen 

Kleine bekken vrouw 

de schede en de baarmoeder (uterus) achter de blaas,  

In de zwangerschap, als de baarmoeder groter wordt, drukt de baarmoeder enigszins op de blaas en moet de vrouw vaker urineren

Prostaat 

Bij de man ligt de endeldarm direct achter de blaas en tussen de blaas en de bekkenbodemspieren ligt de prostaat. 

Deze klier ligt rondom de plasbuis (urethra). 

De prostaat kan, vooral op latere leeftijd, wat vergroot worden en daarbij de plasbuis vernauwen of zelfs helemaal dichtdrukken. 

Hierdoor ontstaan problemen met het plassen,

Kleine bekken man 

Urineren

De blaas wordt afgesloten door twee sluitspieren: een inwendige (onwillekeurig, buiten onze wil om) en een uitwendige(staat onder onze wil)

Urineren 

1. de blaas vol is met ongeveer 250 ml, rekt de blaaswand wat uit en stuurt een zenuw een seintje naar het ruggenmerg

2. dit seintje door naar de hersenen en dan word je je bewust dat de blaas vol is: je voelt aandrang

3. In een reflex (de mictiereflex) ontspan je nu de inwendige sluitspier en span je de uitwendige sluitspier juist aan. Op de wc open je dan alleen bewust de uitwendige sluitspier om te kunnen urineren. 

Defeceren

Gemiddeld èèn- tot tweemaal per dag wordt ontlasting vanuit de dikke darm het rectum in gedreven.

Door de rekking van de wand van de endeldarm ontstaat dan de defecatiereflex, zoals bij de blaas de mictiereflex ontstaat.

Om ontlasting te lozen, hebben de spieren van de darmwand meestal niet genoeg kracht. Vaak moet je ook nog persen. Dit gaat het beste gehurkt, met opgetrokken knieën en een iets voorovergebogen bovenlichaam.

Inhoud urine 

90-95% water;

afbraakproducten van eiwitten (ureum en urinezuur);

zouten;

urinekleurstof;

vitamine; bijvoorbeeld het teveel aan vitamine C uit de voeding;

hormonen.

blaasontsteking (cystitis)

ontsteking van de urineblaas, het slijmvlies van de blaas is ontstoken.

blaasontsteking komt vooral bij vrouwen voor omdat de plasbuis vrij kort is

Ademhalingsstelsel 

Pleuraholte 

Ademhaling 

snelheid en diepte 

De snelheid en de diepte van de ademhaling worden geregeld vanuit de hersenen. 

In het verlengde merg liggen ademhalingscentra die informatie krijgen over het zuurstof- en koolzuurgehalte van het bloed, maar ook over de zuurgraad van het bloed. 

Een verhoogd koolzuurgehalte en een te sterke zuurgraad van het bloed stimuleren de ademhaling.

Circulatiestelsel 

vervoert het bloed, met daarin alle stoffen die de lichaamscellen nodig hebben, en het vervoert ook de afvalstoffen.

Lymfestelsel

het lymfestelsel helpt stoffen vervoeren door het lichaam. In de loop van de lymfevaten liggen veel lymfeknopen (lymfeklieren).

Bij infecties worden in de lymfeknopen veel nieuwe lymfocyten aangemaakt om de indringers onschadelijk te maken. 

De lymfeklieren zetten dan op. Dit heet een lymfeklierzwelling. De lymfocyten werken niet alleen tegen micro-organismen maar ook tegen ‘verkeerde’ cellen, vooral tegen kankercellen.

- Bij infecties worden in de lymfeknopen veel nieuwe lymfocyten aangemaakt om de indringers onschadelijk te maken. 

- De lymfevaten vervoeren de lymfe naar een grote lymfebuis (de borstbuis) die uitmondt in de grote lichaamsader. Zo voeren ze het overtollige weefselvocht af naar de aderen.              

Bloedvatenstelsel 

Bloed stroomt snel.

Gesloten kringloop.

Het heeft een eigen pomprichting als voortbewegende kracht

Het staat vocht af aan de weefsel.

Lymfevatenstelsel 

Lymfe stroomt langzaam.

Heeft geen eigen pomprichting als voortbewegende kracht.

Begin en eindpunt.

Het brengt vocht terug van de weefsel in de bloedbaan.

Tekenen circulatie 

Bloedvaten 

Slagaders (arteriae);

Aders (venae);

Haarvaten (capillairen).

Slagader

Een slagader is een bloedvat dat bloed van het hart afvoert. 

Een ader is een bloedvat dat bloed naar het hart toevoert.

Slagaders hebben een dikke elastische wand waardoor zij de druk van het bloed kunnen opvangen. De kleinste slagadertjes hebben een extra dikke spierwand, zij brengen het bloed naar de verschillende organen. 

Aders

Aders hebben een dunne slappe wand. 

Als de druk in de aders oploopt gaan ze lubberen en kunnen spataderen ontstaan. 

In de aderen in de armen en benen zitten kleppen die ervoor zorgen dat het bloed niet terugstroomt naar beneden. 

In de benen wordt het bloed in de aderen ook omhoog geduwd doordat de beenspieren worden aangespannen. 

Daarnaast zuigt het hart tijdens de diastole het bloed uit de grote ader het hart in.

Haarvaten en weefseldoorbloeding

Een haarvat (capillair) is het kleinste bloedvaatje, waar stoffen worden uitgewisseld tussen bloed en de weefsels.

Uit de poriën van de haarvaten stroomt bloedvloeistof met daarin opgeloste stoffen. 

Op die manier komen de cellen van het weefsel aan hun voedingsstoffen, zuurstof, hormonen, geneesmiddelen etc. 

Rode bloedcellen

vervoeren zuurstof. 

Bloedgroepen 

Bloedgroep A: op de erytrocyten zitten A eiwitten.

Bloedgroep B: op de erytrocyten zitten B eiwitten.

Bloedgroep AB: zowel A als B eiwitten op de erytrocyten.

Bloedgroep 0: er zitten geen eiwitten op de erytroycyten.

Principes bloedgroepsysteem

Bloedgroep A: op de erytrocyten zitten A eiwitten.

Bloedgroep B: op de erytrocyten zitten B eiwitten.

Bloedgroep AB: zowel A als B eiwitten op de erytrocyten.

Bloedgroep 0: er zitten geen eiwitten op de erytroycyten.

Universele donor is

1. O positief
2. O negatief
3. AB
4. B

Wie is de universele ontvanger ?

1. O positief
2. AB positief
3. A
4. B

Witte bloedcellen

de afweer

De witte bloedcellen zijn in twee grote groepen onder te verdelen:

Granulocyten

Lymfocyten

witte bloedcellen 

 granulocyt :een lichaamsvreemde stof ;eet hij deze op. 

lymfocyten :Zij doden lichaamsvreemde stoffen, maar doen dit door antistoffen aan te maken. 

Bloedplaatjes 

de bloedstolling

Tijdens de les 

Aandoeningen van het uitscheidingsstelsel: incontinentie

Aandoeningen van het Ademhalingsstelsel: astma, COPD

Aandoeningen van het circulatiestelsel, bloed en afweersysteem: artherosclerose, hartinfarct, hartfalen, CVA.