les 1 zinsontleden (pv, zinsdelen, ow)

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2,3

Zinsontleden les 1:

a) persoonsvorm

b) zinsdelen

c) onderwerp

Wat weet je nog ontleden in zinsdelen?

Doe eerst de diagnostische toets!

Herhaling persoonsvorm

Werkwoorden

• Ik kan .......
• Op de puntjes kun je van alles invullen: zingen, korfballen, schrijven, bewegen, ...
  
• Dit soort woorden noemen we werkwoorden

Werkwoorden

• Een werkwoord kan veranderen. Kijk maar eens hoe het werkwoord zingen kan veranderen:
  
• Ik zing
• Jij zingt
• Jullie zingen
• Ik zong
• Wij zongen
• Zij heeft gezongen

Werkwoordsvormen

• Persoonsvorm

• Voltooid deelwoord

• Infinitief

Drie manieren om de pv te vinden:

1) tijd van de zin veranderen

2) aantal van de zin veranderen

3) (een vraagzin maken van de zin: pas op dit werkt niet altijd goed!)

Wat is de persoonsvorm?
- Waarom wandelt Kees de avondvierdaagse?

1. Waarom
2. Er is geen persoonsvorm.
3. wandelt

Wat is de persoonsvorm?
- Houd eens je mond

1. Houd
2. Er is geen persoonsvorm.
3. eens

Wat is de persoonsvorm van de deze zin? - Waarom wandelt hij niet graag?

1. Waarom
2. hij
3. wandelt
4. Er is geen persoonsvorm.

Wat is de persoonsvorm van de deze zin? - In zijn broek heeft Tsjerk een scheur.

1. zijn
2. Tsjerk
3. heeft
4. Er is geen persoonsvorm.

Hoe heet het belangrijkste werkwoord uit de zin?

1. doewoord
2. persoonsvorm
3. onderwerp
4. lidwoord

Wat is de persoonsvorm van de volgende zin:
Kees is vandaag tot 14:05 uur naar school geweest

1. vandaag
2. school
3. is
4. geweest

Er zijn drie manieren om de persoonsvorm te vinden, welke is NIET juist?

1. Vraagzin van maken
2. Tijd veranderen
3. Voorste woord kiezen
4. Hoeveelheid veranderen

Wat is de persoonsvorm van deze zin:
Hebben jullie je huiswerk gemaakt voor vandaag?

1. gemaakt
2. hebben
3. huiswerk
4. vandaag

Wat is een persoonsvorm altijd?

1. Lidwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. bijvoeglijk naamwoord
4. werkwoord

dus...eerst de PV vinden. En dan de zin in zinsdelen verdelen.

1. Een zinsdeel kan een woord, maar ook een groepje woorden zijn .
2. Ieder 'stukje' van de zin dat je voor de PV kunt plaatsen is een apart zinsdeel.

verdeel in zinsdelen:

1. Het meisje geeft de fles aan het welpje.
2. Het meisje / geeft / de fles / aan het welpje.
   
3. De fles / geeft / het meisje / aan het welpje.
   
4. Aan het welpje / geeft / het meisje / de fles.
   

Verdeel de zin in zinsdelen. Hoeveel zinsdelen heeft deze zin? - Achmed wil graag een zoen geven aan Amira.

1. 3
2. 5
3. 4
4. 6

Verdeel de deze zin in zinsdelen. Hoeveel zinsdelen heeft deze zin? - De fiets van mijn broer stond in de schuur van mijn ouders.

1. 2
2. 4
3. 3
4. 5

Grammatica

Zinsdeel:  onderwerp

Hierna weet je hoe je het onderwerp vindt.

Onderwerp

1. Zinnen bestaan uit zinsdelen
2. Elk groepje van woorden dat je voor de pv kan zetten, is een zinsdeel
3. Het onderwerp (ow) is ook een zinsdeel

Onderwerp

1. Zoek de persoonsvorm en zet streepjes tussen de zinsdelen
2. Vraag: wie of wat + persoonsvorm
3. Het antwoord op die vraag is het onderwerp

Voorbeeld:

Vanmorgen hebben mijn zussen bij bakkerij Özen een Turks brood gekocht.

stap 1: zoek de pv en zet streepjes tussen de zinsdelen

stap 2: wie (wat) + persoonsvorm

stap 3: het antwoord op die vraag is het ow

Voorbeeld:

Vanmorgen | hebben | mijn zussen | bij  bakkerij Özen |een Turks brood | gekocht.

stap 1: zoek de pv en zet streepjes tussen de zinsdelen

stap 2: wie (wat) + persoonsvorm:  wie (wat) hebben?

stap 3: het antwoord op die vraag is het : mijn zussen

Wat is het onderwerp van de volgende zin:
Kees is vandaag tot 14:05 uur naar school geweest

1. vandaag
2. Kees
3. vandaag tot 14:uur
4. school

Wat is het onderwerp van de volgende zin:
Marieke en Eva hebben oma een prachtig cadeau gegeven

1. Marieke
2. oma
3. Marieke en Eva
4. een prachtig cadeau

Wat is het onderwerp van de volgende zin: Op school heeft Eric gisteren stiekem de hele dag gegamed.

1. Op school
2. Eric
3. gisteren
4. stiekem de hele dag

Aan het werk

1. Maak in je schrift de opdrachten 1 t/m 5
2. Wat niet afkomt, maar je thuis af
3. Neem volgende week je schrift mee naar de les; alleen als je alle opdrachten hebt gemaakt, kun je meeoen aan de grammaticatoets in de inloopweek