YH4-TH4-BS5

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 6 Waarneming en gedrag

BS5 aangepast gedrag

Leerdoelen BS5

1. Je kunt leerprocessen herkennen
2. Je kunt leerprocessen beschrijven
3. Je kunt de functie van leren uitleggen.

BEGRIPPENLIJST

leerprocessen

inprenting

gewenning

conditionering

proefondervindelijk leren 

geconditioneerde reflex (Pavlov)

operant conditioneren (Skinner box)

imitatie

inzicht

Gedrag wordt gevormd door:

• prikkels
• erfelijke factoren 
• aangeleerde factoren (leerprocessen)

In de volgende slides gaan we de verschillende leerprocessen bespreken.

1. inprenting
2. gewenning
3. conditionering
4. inzichtelijk leren

Lorenz bestudeerde vogels en zag dat hun gedrag in verschillende stappen was te verdelen.

1. gedragsstappen
2. gedragsketens
3. gedragselementen
4. gedragssystemen

Gewenning: 

Wat is gewenning?

1. Leren dat je altijd moet reageren.
2. Leren dat reageren niet altijd nodig is.
3. Leren dat reactie noodzakelijk is.
4. Leren in korte gevoelige periode.

Wat is het nut van gewenning?

SCHRIJF OP 

inprenting 

* iets wat alleen geleerd kan worden in een bepaalde, korte periode

* herkennen van ouders of soortgenoten

gewenning

* afleren van reacties op bepaalde prikkels 

* eenvoudige vorm van leren

Wat is ook alweer adequaat gedrag?

Conditioneren:

- trial and error (proefondervindelijk)

- klassiek conditioneren (Pavlov)

- operant conditioneren 

klassiek conditioneren (Pavlov reactie)

Hoe noem je de vorm van leren waardoor de honden van Pavlov gaan kwijlen als ze een bel horen?

1. geconditioneerde reflex
2. operante conditionering
3. proefondervindelijk leren
4. trial and error

geconditioneerde reflex 

* natuurlijke prikkel wordt vervangen door kunstmatige prikkel bij het                   veroorzaken van natuurlijke respons

* respons = geconditioneerde reflex

* geen keuze, gebeurt automatisch

* ook wel het Pavlov-effect (Pavlov-reactie)

brokken

bel

Hoe wordt de vorm van leren genoemd die in het filmpje 'operante conditionering' heet?

1. gewenning
2. proefondervindelijk leren
3. het Pavlov-effect
4. Skinner-box

klassiek vs operant conditioneren

SCHRIJF OP 

conditioneren (proefondervindelijk leren)

* ook wel trial and error leren genoemd

* organisme leert door gevolg van zijn gedrag (ervaringen)

* dopamine (neurotransmitter) speelt hierbij een rol

Skinner-box

* frequentie van handeling neemt toe als daar een beloning op volgt 

beloning         belongingscentrum in hersenen          dopamine          geluksgevoel           vaker doen!

00:00

Leerproces imitatie - leren door na te doen

00:00

Leerproces inzicht - in een nieuwe situatie de oplossing van een probleem vinden door ervaringen uit het verleden op een andere wijze te combineren.

BEGRIPPENLIJST

leerprocessen

inprenting

gewenning

conditionering

proefondervindelijk leren (= trial and error)

geconditioneerde reflex

Skinner box

imitatie

inzicht

Geef de definities van de begrippen die op de volgende slide staan en upload ze hier.

Maak opgave 42, 44 t/m 49