3V Spelling blok 5: komma, aanhalingstekens, dubbele punt, puntkomma, accenten

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Lesdoelen

Spelling:

- Je hebt het gebruik van komma en aanhalingstekens herhaald;

- je weet wanner je de leestekens dubbele punt en puntkomma gebruikt;

- je weet wat accenttekens zijn en hoe je deze gebruikt. 

zonder hoofdletters punten en komma’s is een tekst wel heel lastig te lezen en te begrijpen je weet immers niet goed wanneer een nieuwe zin begint en wanneer je een pauze moet nemen in de zin om te voorkomen dat een tekst onleesbaar wordt maken we daarom gebruik van leestekens als punten en komma’s

Volg jij het nog?

Correct kommagebruik bepaalt jouw boodschap

De dubbele punt kan levens redden

komma (,)

Wat gebeurt hier?

• Hij zat op haar schoot en rustte uit.
  
• Hij zat op haar, schoot en rustte uit.

komma (,)

Wat gebeurt hier?

• De meester zei Pietje is een monster
• De meester zei: "Pietje is een monster."
• "De meester," zei Pietje, "is een monster."

komma (,)

Wat gebeurt hier?

• De leerlingen die met zekerheid een voldoende willen hebben vaak goed geleerd en geoefend.
• De leerlingen die met zekerheid een voldoende willen, hebben vaak goed geleerd en geoefend.

komma (,)

Voor een korte pauze in een zin

Voor een betere leesbaarheid

Om misverstanden te voorkomen

komma (,)

1) Tussen 2 persoonsvormen of andere werkwoordsvormen die niet tot het gezegde behoren.

Als de nood het hoogst is, haal je de beste resultaten.

komma (,)

1) Tussen 2 persoonsvormen of andere werkwoordsvormen die niet tot het gezegde behoren.

2) Voor een voegwoord (want, omdat, terwijl, dan, maar etc.)

Ik heb zin in de zomer, omdat we dan 4 weken naar Frankrijk gaan.

komma (,)

1) Tussen 2 persoonsvormen of andere werkwoordsvormen die niet tot het gezegde behoren.

2) Voor een voegwoord (want, omdat, terwijl, dan, maar etc.)

Ik heb zin in de zomer, omdat we dan 4 weken naar Frankrijk gaan.

Let op:

Harm ging niet vissen, omdat het regent. 

vs.

Harm ging niet vissen omdat het regent, maar om een heel andere reden.

komma (,)

1) Tussen 2 persoonsvormen of andere werkwoordsvormen die niet tot het gezegde behoren.

2) Voor een voegwoord (want, omdat, terwijl, dan, maar etc.)

3) Tussen delen van een opsomming en tussen bijvoeglijke naamwoorden

Ik heb drie grote hobby's: hardlopen, lezen en dingen ondernemen met gezin en vrienden.

Ik houd van interessante, boeiende, knap geschreven boeken.

komma (,)

1) Tussen 2 persoonsvormen of andere werkwoordsvormen die niet tot het gezegde behoren.

2) Voor een voegwoord (want, omdat, terwijl, dan, maar etc.)

3) Tussen delen van een opsomming en tussen bijvoeglijke naamwoorden

4) Bij een aanspreking

Tamara, wil jij de hagelslag even aangeven?

Eet, kinderen.

komma (,)

Wanneer gebruik je de komma? Resumerend:

1) Tussen 2 persoonsvormen of andere werkwoordsvormen die niet tot het gezegde behoren.

2) Voor een voegwoord (want, omdat, terwijl, dan, maar etc.)

3) Tussen delen van een opsomming en tussen bijvoeglijke naamwoorden

4) Bij een aanspreking

Oefening:

Bedenk een korte tekst waarin al deze vormen worden gebruikt.

Bedenk een korte tekst met komma's:
Tussen 2 pv's, voor een voegwoord, bij een opsomming, tussen bijvoeglijke naamwoorden en bij een aanspreking.

Dubbele punt 

Wat gebeurt hier?

• De patiënt redt het niet het donorhart invriezen dus
• De patiënt redt het: niet het donorhart invriezen dus!
• De patiënt redt het niet: het donorhart invriezen dus!

Dubbele punt 

1) Voor een toelichting of verklaring

Vingerafdrukken worden als uniek beschouwd: zelfs verschillende vingers van dezelfde hand zijn niet gelijk.

Dubbele punt 

1) Voor een toelichting of verklaring

2) voor een opsomming

De volgende leerlingen moeten nablijven: Niels, Quirine, Cas en Ilza

Dubbele punt 

1) Voor een toelichting of verklaring

2) voor een opsomming

3) Voor een citaat

De docent meldde: "Maak je huiswerk en stel de juiste vragen, dan hoef je amper te leren voor de toets."

Puntkomma.

De betekenis ligt tussen de punt en de komma.

1) Tussen twee zinnen die nauw met elkaar verbonden zijn, kun je een puntkomma plaatsen. Als je de zin voorleest, is de rust korter dan bij een punt en langer dan bij een komma.

2) In een lange opsomming is een puntkomma soms duidelijker dan een komma

Verbeter de zin. Let ook op het gebruik van hoofdletters.

Morgen beginnen we al vroeg met verhuizen, alle kasten zijn daarom al uit elkaar gehaald.

Verbeter de zin. Let ook op het gebruik van hoofdletters.

Mogen deze kleine kinderen die niet liever willen, echt niet in de achtbaan? vroeg oma.

Verbeter de zin. Let ook op het gebruik van hoofdletters.

De puntkomma staat vaak midden in een zin; maar er zijn uitzonderingen.

Verbeter de zin. Let ook op het gebruik van hoofdletters.

In die buurtwinkel aan de overkant het Supertje kun je altijd terecht voor en pak melk en ook voor een praatje.

Verbeter de zin. Let ook op het gebruik van hoofdletters.

Ties denkt: 'Ik ben de oplader van mijn telefoon vergeten.'

Verbeter de zin. Let ook op het gebruik van hoofdletters.

Iwan die er altijd verzorgd bijloopt, ziet er nu wel wat verward uit hoor.

Kies het juiste leesteken op de plaats van de *:
Ik ga echt geen boeken van Harry Potter lezen * ik vind die verhalen veel te onwaarschijnlijk.

1. komma
2. puntkomma
3. dubbele punt

Als Irina vaker zou trainen * zou ze volgend jaar zeker in Dames 1 spelen.

1. komma
2. puntkomma
3. dubbele punt

Laten we vandaag maar naar het strand gaan * voor morgen wordt regen voorspeld.

1. komma
2. puntkomma
3. dubbele punt

Bij diarree voel je je meestal niet erg ziek * toch moet je wel oppassen voor uitdroging.

1. komma
2. puntkomma
3. dubbele punt

Accenttekens

• accent aigu: streepje voorover
• accent grave: streepje achterover
• accent circonflexe: dakje
• cedille: 'komma' onder de c

Accenttekens

Met accenttekens geef je aan hoe je een woord uitspreekt. 

Er zijn twee soorten accenttekens.

Met een klemtoonteken leg je extra nadruk op een woord. Je gebruikt hiervoor altijd een accent aigu. Klanken die je met twee letters schrijft, krijgen twee accenten.

• Dat had ik écht niet gezien.
• Hij heeft héél lang geslapen.
• Nee, ik vroeg om de sáús.

Accenttekens

Met een uitspraakteken geef je aan hoe je een klinker uitspreekt. Met een accent aigu maak je de klank langer, zoals in mee. Met een accent grave maak je de klank korter, zoals in met. Het accent circonflexe gebruik je bij sommige Franse leenwoorden.

• café, saté
• crème, caissière
• gênant, enquête

In andere woorden gebruik je uitspraaktekens als de cedille, de umlaut en de tilde.

• Curaçao, reçu
  
• überhaupt, röntgen 
• señor

Is zestien ampere/ampère genoeg?

Haar acné/acne is soms erg opvallend.

Is dat wel lekkere patee/paté?

Hij wilde persé/per se naar de film.

Die enquete/enquête is opgesteld door de leerlingen.

Is dat nu echt serieus/sérieus?

Voila/Voilà, daarmee is het werk afgelopen.

1. Voila
2. Voilà

Okee/Oké, daar kan ik me wel bij neerleggen.

1. Okee
2. Oké

Zelfstandig werken

Sneller klaar? Prima!

Optie A: ga verder met de volgende les spelling

Optie B: ga lezen in je leesboek.

Optie C: werk aan een ander vak.

Heb jij de doelen van deze les behaald?

Ja

Nee