11.5 lymfe

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

11.5 Weefselvloeistof en lymfe

Hoe noemen we zo'n proces als dit? 

vervoeren zuurstof

rol bij bloedstolling

bestrijding ziekteverwekkers

LEERDOEL

11.5

* je kunt de kenmerken en functies 

van weefselvloeistof en lymfe noemen

Wat kun je vinden over
de functie van de milt?

Wat kun je vinden over de functie van de zwezerik (thymus)?

lymfeknopen, zoals keel- en neusamandelen en milt.

                     beenmerg

B-lymfocyten       T-lymfocyten

lymfeknopen         thymus

                                  lymfeknopen

lymfevaten

*door hele lichaam: vaten en knopen

*2 grote lymfevaten zijn

- rechterlymfestam

- borstbuis 

* monden uit in de bovenste holle ader 

* hier komen afbraakproducten van vetten 

in de bloedbaan terecht

afweer

* lymfocyten zuiveren de lymfe van ziekteverwekkers

* die bevinden zich in lymfeknopen

* delen zich bij infectie: lymfeknoop zwelt op 

bloedtoevoer haarvaten

* wordt geregeld door 

- glad spierweefsel in aanvoerende slagaders

- kleine kringspieren net voor de haarvaten

- o.i.v. zenuwimpulsen, hormonen, chemische signalen vanuit weefsels (bijv. histamine)

* op elk moment 5 - 10% van haarvaten doorbloed

* in hersenen, hart, lever en nieren constante toevoer

Wat is wat...

Weefselvloeistof

• Hoge druk aan begin haarvat zorgt voor filtratie

• Grote eiwitmoleculen in haarvat verhogen colloïd-osmotische waarde

• Colloïd-osmotische druk zorgt voor absorptie (terugresorptie) bij eind haarvat

We nemen de stappen 1 voor 1 door...

Deze afbeelding staat in je boek!

Aanvoer van weefselvloeistof (1)

Door de hoge bloeddruk in het haarvat wordt een deel van het bloedplasma naar buiten geperst (dit wordt filtratie genoemd). 

Dit bloedplasma bevat o.a. zuurstof, voedingsstoffen, hormonen, kleine plasma-eiwitten en ook wel witte bloedcellen.

Eromheen zie je cellen van weefsel liggen.

Aanvoer van weefselvloeistof (2)

Cellen nemen door diffusie voedingsstoffen en zuurstof op uit en ze geven koolstofdioxide en andere afvalstoffen af aan de weefselvloeistof.

Door actief transport nemen ze voedingsstoffen op.

In een haarvat noem je de vloeistof bloedplasma, tussen de cellen weefselvloeistof en in een lymfevat noem je het lymfe. 

Afvoer van weefselvloeistof 

Weefselvloeistof met koolstofdioxide en andere afvalstoffen zal de haarvaten weer in gaan (door lagere bloeddruk hogere colloid-osmotische waarde). 

Dit wordt terugresorptie of absorptie genoemd.

Overtollige weefselvloeistof wordt opgenomen door de lymfevaten, je ziet een lymfevat links (met kleppen erin).

Lymfe

• Niet alle weefselvloeistof komt terug het haarvat in
• Lymfeknopen
• Rechterlymfestam en borstbuis

Onderdelen van het lymfesysteem (1)

• Kleine lymfevaten, zoals op de vorige afbeelding te zien, komen samen in grotere lymfevaten. 
• Uiteindelijk komt alle lymfe terug in de rechterlymfestam en de borstbuis, (zie ook afb. 47 van je boek). 
• Uiteindelijk komen deze terecht in aders onder je sleutelbeenderen en is de vloeistof weer terug in je bloedvatenstelsel!

Onderdelen van het lymfesysteem (2)

Nog niet besproken: de lymfeknopen

Je kunt er twee voelen (als deze iets opgezet zijn) onder je kaak. 

Sommigen van jullie zijn geopereerd aan deze: de keelamandelen     . Deze zijn dan blijvend ontstoken en geven klachten. 

Onderdelen van het lymfesysteem (3)

Die lymfeknopen zitten op meerdere plaatsen in je lichaam, zoals je in je boek en op een eerdere slide kan zien. 

Lymfeknopen bevatten lymfocyten (een type witte bloedcellen) die de lymfe zuivert van ziekteverwekkers.

(Afferent is aanvoerend, efferent afvoerend in de afbeelding -->)

stromen lymfe

Lymfevaten bevatten kleppen om te zorgen dat de lymfe maar in één richting stroomt, 

Spiersamentrekkingen zorgen voor stroming (spierpomp, net als bij aders!).

Ten slotte: als weefselvloeistof zich 

ophoopt in de weefsels, noem je dit 

oedeem.

Oedeem is een ophoping van weefselvloeistof. Benoem zo veel mogelijk oorzaken van oedeem.

Samenvattend...

Binas-->

Begrijp je nu een afbeelding als deze hierboven?

LEERDOEL BEGREPEN?

11.5

* je kunt de kenmerken en functies 

van weefselvloeistof en lymfe noemen

Aan de slag

B5: opdr 45 t/m 52 + begrippenlijst

en Samenhang opdr 1 t/m 4

https:

https: