11.5 lymfe

11.5 Weefselvloeistof en lymfe
1 / 31
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

In deze les zitten 31 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

11.5 Weefselvloeistof en lymfe

Slide 1 - Tekstslide

Hoe noemen we zo'n proces als dit? 

Slide 2 - Tekstslide

Slide 3 - Tekstslide

vervoeren zuurstof
rol bij bloedstolling
bestrijding ziekteverwekkers

Slide 4 - Tekstslide

LEERDOEL
11.5
* je kunt de kenmerken en functies 
van weefselvloeistof en lymfe noemen


Slide 5 - Tekstslide

lymfeknopen, zoals keel- en neusamandelen en milt.

                     beenmerg

B-lymfocyten       T-lymfocyten

lymfeknopen         thymus

                                  lymfeknopen

Slide 6 - Tekstslide

lymfevaten
*door hele lichaam: vaten en knopen

*2 grote lymfevaten zijn
- rechterlymfestam
- borstbuis 

* monden uit in de bovenste holle ader 

* hier komen afbraakproducten van vetten 
in de bloedbaan terecht

Slide 7 - Tekstslide

afweer
* lymfocyten zuiveren de lymfe van ziekteverwekkers

* die bevinden zich in lymfeknopen

* delen zich bij infectie: lymfeknoop zwelt op 

Slide 8 - Tekstslide

bloedtoevoer haarvaten
* wordt geregeld door 
- glad spierweefsel in aanvoerende slagaders
- kleine kringspieren net voor de haarvaten
- o.i.v. zenuwimpulsen, hormonen, chemische signalen vanuit weefsels (bijv. histamine)

* op elk moment 5 - 10% van haarvaten doorbloed

* in hersenen, hart, lever en nieren constante toevoer

Slide 9 - Tekstslide

Wat is wat...

Slide 10 - Tekstslide

Weefselvloeistof
  • Hoge druk aan begin haarvat zorgt voor filtratie

  • Grote eiwitmoleculen in haarvat verhogen colloïd-osmotische waarde

  • Colloïd-osmotische druk zorgt voor absorptie (terugresorptie) bij eind haarvat

We nemen de stappen 1 voor 1 door...

Slide 11 - Tekstslide

Aanvoer van weefselvloeistof (1)
Door de hoge bloeddruk in het haarvat wordt een deel van het bloedplasma naar buiten geperst (dit wordt filtratie genoemd). 

Dit bloedplasma bevat o.a. zuurstof, voedingsstoffen, hormonen, kleine plasma-eiwitten en ook wel witte bloedcellen.

Eromheen zie je cellen van weefsel liggen.


Slide 12 - Tekstslide

Aanvoer van weefselvloeistof (2)
Cellen nemen door diffusie voedingsstoffen en zuurstof op uit en ze geven koolstofdioxide en andere afvalstoffen af aan de weefselvloeistof.

Door actief transport nemen ze voedingsstoffen op.

In een haarvat noem je de vloeistof bloedplasma, tussen de cellen weefselvloeistof en in een lymfevat noem je het lymfe


Slide 13 - Tekstslide

Afvoer van weefselvloeistof 
Weefselvloeistof met koolstofdioxide en andere afvalstoffen zal de haarvaten weer in gaan (door lagere bloeddruk hogere colloid-osmotische waarde). 

Dit wordt terugresorptie of absorptie genoemd.

Overtollige weefselvloeistof wordt opgenomen door de lymfevaten, je ziet een lymfevat links (met kleppen erin).

Slide 14 - Tekstslide

Lymfe
  • Niet alle weefselvloeistof komt terug het haarvat in
  • Lymfeknopen
  • Rechterlymfestam en borstbuis

Slide 15 - Tekstslide

Onderdelen van het lymfesysteem (1)
  • Kleine lymfevaten, zoals op de vorige afbeelding te zien, komen samen in grotere lymfevaten. 
  • Uiteindelijk komt alle lymfe terug in de rechterlymfestam en de borstbuis
  • Uiteindelijk komen deze terecht in aders onder je sleutelbeenderen en is de vloeistof weer terug in je bloedvatenstelsel!

Slide 16 - Tekstslide

Onderdelen van het lymfesysteem (2)
Nog niet besproken: de lymfeknopen

Je kunt er twee voelen (als deze iets opgezet zijn) onder je kaak. 
Sommigen van jullie zijn geopereerd aan deze: de keelamandelen     . Deze zijn dan blijvend ontstoken en geven klachten. 

Slide 17 - Tekstslide

Onderdelen van het lymfesysteem (3)
Die lymfeknopen zitten op meerdere plaatsen in je lichaam, zoals je in je boek en op een eerdere slide kan zien. 

Lymfeknopen bevatten lymfocyten (een type witte bloedcellen) die de lymfe zuivert van ziekteverwekkers.

(Afferent is aanvoerend, efferent afvoerend in de afbeelding -->)

Slide 18 - Tekstslide

stromen lymfe
Lymfevaten bevatten kleppen om te zorgen dat de lymfe maar in één richting stroomt, 

Spiersamentrekkingen zorgen voor stroming (spierpomp, net als bij aders!).

Ten slotte: als weefselvloeistof zich 
ophoopt in de weefsels, noem je dit 
oedeem.

Slide 19 - Tekstslide

Slide 20 - Tekstslide

Slide 21 - Tekstslide

Slide 22 - Video

Oedeem is een ophoping van weefselvloeistof. Benoem zo veel mogelijk oorzaken van oedeem.

Slide 23 - Open vraag

Samenvattend...

Slide 24 - Tekstslide

Binas-->
Begrijp je nu een afbeelding als deze hierboven?

Slide 25 - Tekstslide

LEERDOEL BEGREPEN?
11.5
* je kunt de kenmerken en functies 
van weefselvloeistof en lymfe noemen


Slide 26 - Tekstslide

Aan de slag
B5: opdr 45 t/m 52 + begrippenlijst
en Samenhang opdr 1 t/m 4

Slide 27 - Tekstslide

Wat kun je vinden over
de functie van de milt?

Slide 28 - Open vraag

Wat kun je vinden over de functie van de zwezerik (thymus)?

Slide 29 - Open vraag

Slide 30 - Link

Slide 31 - Link