Les 2 Materialen en parameters

• Keuzedeel
• MBO
• Beroepsopleiding
• Middelbare school
• Praktijkonderwijs
• Leerjaar 3
• Studiejaar 3

K0907 

Contactlens algemeen

Kan de belangrijkste kenmerken van vormstabiele sferisch contactlenzen benoemen

Materiaal

Parameters

Pasvorm

 Kenmerken vormstabiele sferische lenzen

Materiaal

- pMMa

- Zuurstofdoorlatende vormstabiel

Parameters

- Diameter

- Sterkte

Pasvorm

- Basis curve radius

Contactlensmaterialen

Eisen van een contactlens

Gezichtsscherpte kunnen verbeteren
De fysiologie van het oog intact laten
Goed hanteerbaar zijn
Eenvoudig te fabriceren

Geschiedenis & materialen

GLAS

19e eeuw werden door gebruik te maken van glasblaastechnieken grote lenzen gefabriceerd die het hele oog bedekten.

Hoge sterktes corrigeren
Zwaar beschadigden hoornvliezen te beschermen
Verbeteren visus

Geschiedenis & materialen

Glas had zeer grote nadelen:

• Verstoring van het metabolisme van het oog
• Breukgevaar van de lens in het oog
• Gewicht
• Aantastbaar door traanvocht
• Moeilijk te produceren en te bewerken

GLAS

Omstreeks 1820  lenzen in vorm van het menselijke oog
Astronoom Sir Jonh Herschel
Afgietsel maken van het menselijke oog
Dit was pas mogelijk in 1884 door de Duitser F.A. Muller
In 1887 de eerste contactlens voor bescherming van het oog
In 1888 de eerste contactlens die echt uitging van het menselijke oog, door de Zwitserse arts A.E. Fick

KUNSTSTOF

1938 1e sclerale lens geïntroduceerd in de VS, gevolgd door de eerste corneale lens

Vanaf dit moment worden contactlenzen als correctiemiddel grootschalig gebruikt.

POLYMEREN voor contactlenzen

pMMA
Wordt vaak gebruikt als vervanging van glas
Voordelen:                                                              Nadelen:
Eenvoudig te produceren                                  - Niet zuurstof doorlatend
Duurzaam            
Goede brekingsindex            
Goede bevochtiging
Veilig

pMMA (polyMethylMethAcrylaat)

is het materiaal dat tot in de jaren 60 van de vorige eeuw contactlenzen werden gemaakt.

HEMA (hydrogel)

Hydro Ethyl Meth Aclylaat
Jaren ‘60 ontwikkeld door Tsjechische natuurkundige professor Otto Wichterle
Unieke eigenschap om water te absorberen
Bausch & Lomb kregen de rechten op de patenten en fabricage proces

HEMA

Verbeterde eigenschappen t.o.v. PMMA

Doorlaatbaarheid voor gassen
Flexibiliteit in aanmeten
Minder risico van breuk in het oog
Geringe gevoeligheid door de drager

Silicone lenzen

Enorm hoge doorlaatbaarheid voor zuurstof, door elastomeren
Erg vormvast
Na vervorming keren ze meteen weer terug in hun originele vorm

Silicone lenzen

Vervelende eigenschappen
Waterafstotend; niet handig voor een contactlens
Vormvast; zuigen zich vast op het oog  cornea beschadiging!

Siliconehydrogel lenzen

HEMA combineren met silicone lenzen
Bausch & Lomb en CIBA

Siliconehydrogel lenzen hebben een laag watergehalte (HEMA hoog)
Doorlaatbaarheid wordt verzorgt door de silicone/zuurstofbehandeling
In Nederland wordt bij 75% van de contactlensaanpassingen gekozen voor siliconehydrogel lenzen.

Fabricage

Draaibank (Lathe-Cut)
Staaf (button) wordt in plakjes gezaagd
Was eerst de meest gebruikte manier om lenzen te maken; zowel hard als zachte lenzen
Voordelen : Lenzen te maken in vrijwel elke parameter
Nadelen
Minder goede reproduceerbaarheid
Niet uit voorraad leverbaar
Hoge productiekosten

Fabricage

Spincast

Mengsel wordt in draaiende mal gegoten
Bausch & Lomb patent
Voordelen                                       

• Goede reproduceerbaarheid      
• Dunne lensontwerpen          
• Lagere productiekosten t.o.v.   gedraaide lenzen
  

Fabricage
Spincast

                  Nadelen

•      de maat van de lens is afhankelijk van de   sterkte
•       beperkingen in sterkte bereik
•      te duur voor massaproductie

    gedraaide lenzen

Fabricage

Cast-mold (gietvormen)

Materiaal gieten in een mal en laten uitharden
Niet eenvoudig, maar geperfectioneerd
Meest economische manier voor massaproductie

Voordelen Cast-mold
Zeer goede reproduceerbaarheid
Dunne lensontwerpen
Lage productiekosten

Nadelen Cast-mold
Beperkt aantal maten
Beperkingen in sterkte bereik

Fabricage

Sferische en asferische lensontwerpen
Corrigeren van de oogfout
Optische eigenschappen van contactlenzen

Parameters contactlens 

• Diameter
  
• Sterkte
  
• Pasvorm
  
•  Basis curve radius

Geometrie van vormstabiele contactlenzen

Diameter vormstabiele lens

Diameter vormstabiele lens

In de werking van de lens speelt de diameter van de lens een grote rol.

Grote diameter:
De lens is net zo groot als de gehele cornea.
De lens kan hierdoor totaal niet bewegen.
Gevolg hiervan is dat er geen traanuitwisseling is.

DUS NIET BRUIKBAAR!

Diameter vormstabiele lens

In de werking van de lens speelt de diameter van de lens een grote rol.

Kleine diameter:
Probleem van beweging opgelost.
Goed voelbaar.
Kijk snel door de randen heen.

DUS NIET BRUIKBAAR!

Diameter vormstabiele lens

In de werking van de lens speelt de diameter van de lens een grote rol.

Beste diameter:
Compromis tussen beide uitersten.
Niet te groot, voor voldoende beweging.
Niet te klein, voor goede gezichtsscherpte.
Een lens met een diameter tussen de 9,0 en 9,5 mm bleek het beste compromis.

Effect van verschillende diameters:

Een sferische lens met een grotere diameter zal strakker gaan zitten en een lens met een kleinere diameter losser.

Binnencurve (radius)( basis curve radius) (bcr)

Hoe moet de binnencurve van een goed passende lens eruit zien?

Een strakke te diep zittende lens.
Een losse of vlak zittende lens.
Een goed passende of parallel zittende lens.

Binnencurve

Een strak of te diep zittende lens:

Cornea kan vervormd en/of beschadigd raken.
Geen traanuitwisseling; geen voedingsstoffen en zuurstof.
Cornea komt in de problemen.

Binnencurve

Een te los of te vlak zittende lens:
Druk op het centrum is groot; cornea kan worden vervormd.
Beweging te groot; visusklachten.
Traanuitwisseling gaat goed.

Binnencurve

Een goed passende of parallel zittende lens:
Druk wordt over het gehele oppervlakte verdeeld.
Beweging matig; geringe decentratie.
Goede traanuitwisseling.

Om de passing van een contactlens losser of vaster te maken kun je de BCR of de diameter veranderen/aanpassen.

Lensontwerpen

Lenzen met een sferische achterzijde zijn opgebouwd uit meerdere curves.

1.  mono-curve 
2.  bi-curve 
3.  Tri-curve 
4.  tetra-curve
5.  Multi-curve .

De minimale diameter van de optische zone van een sferische lens is 5,5 mm.

Aanpasrichtlijnen voor harde zuurstofdoorlatende contactlenzen
Sagittahoogte

Opbouw van het lensontwerp

Hoe een lens moet worden aangemeten, moest proefondervindelijk worden uitgevonden.

Een lens moet aan een aantal eisen voldoen:
De lens moest de oogfout kunnen corrigeren.
De lens mag het oog niet schaden.

Kenmerken zachte sferische lenzen

Materiaal

- Hydrogel

- Siliconen hydrogel

Parameters

- Diameter

- Sterkte

Pasvorm

- Basis curve radius

Aanpasrichtlijnen voor zachte zuurstofdoorlatende contactlenzen

Eisen waaraan een goed passende zachte contactlens moet voldoen

comfort

passing

centratie

beweging

goede en stabiele visus