Opdracht 1 | Jagers en verzamelaars 1.2 Levenswijze

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

M&M H1

Opdracht 1 | Jagers en verzamelaars

1.2 Levenswijze

De leerdoelen van deze les zijn:

1. de levenswijze van de jagers-verzamelaars beschrijven.

2. uitleggen wat de steentijd betekent.

3. uitleggen wat nomaden zijn.

4. verklaren waarom vuur een grote verandering was in het leven van de jagers-verzamelaars.

5. uitleggen welke vier voordelen vuur gaf.

6. uitleggen welke basisbehoefte een mens nodig heeft

TRond 20.000 voor Christus leefde er jagers en verzamelaars in Europa. Deze tijd noem je de prehistorie. Ze jaagden op dieren om te kunnen overleven. Een rendier was een goede vangst, want dan had je bijna alles om te overleven: je basisbehoeften. Het vlees kon je eten, van de huid kon je kleding en tentdoek maken, de botten kon je gebruiken als tentstok, naald of speerpunt. Maar de mensen gingen niet alleen op jacht. Ze verzamelden ook vruchten, noten en paddestoelen. Ze heten daarom jager-verzamelaars.
De jagers-verzamelaars verhuisden vaak. Ze trokken achter de dieren aan waarop ze jaagden. Mensen die geen vast woonplaats hebben, noem je nomaden.

De ontdekking van vuur veranderde het leven van de mensen enorm. Vuur geeft warmte, licht, zijn wilde dieren bang voor vuur en kun je vuur gebruiken om vlees op te braden. Het vlees werd zo beter te eten. Vuur had nog een voordeel. Een speerpunt wordt scherp en hard als je die in het vuur houdt. Daardoor werd het jagen ook makkelijker.

1. Hoe noemt men de tijd voordat de mensen konden schrijven?

2. Wat wordt bedoeld met de steentijd?

3. Wat was de belangrijkste reden voor de jagers-verzamelaars om als nomaden te leven?

4. Wat was de rolverdeling van de mannen, vrouwen en kinderen?

5. De jagers en verzamelaars hebben geen geschreven bronnen achtergelaten. Leg uit hoe het kan dat we toch wat over hun leven weten.

6. Wat voor dier is afgebeeld in bron 1?

7. Als je goed kijkt, zie je ook wapens afgebeeld. Wat voor wapens zijn dat?

8. Waarom gingen de mannen in groepen jagen?

Wat hebben wij het gemakkelijk: we steken een lucifer aan en er is vuur! De eerste hadden geen idee hoe ze vuur moesten maken. Zij waren afhankelijk van vuur dat spontaan ontstond, door bijvoorbeeld bliksem. Waarschijnlijk haalden de mensen dan gloeiende kooltjes uit het vuur om in hun kamp vuur te maken. Als dat vuur doofde, moesten de mensen wachten tot ze opnieuw vuur vonden. Zonder vuur was het leven moeilijk. Vuur verzekerde de mensen van warmte en licht, het hield de wilde dieren op afstand en het kon gebruikt worden om vlees te braden. Ook speelde het vuur een belangrijke rol bij de jacht: speerpunten die in het vuur gehouden werden, waren harder en scherper.

Ongeveer 500.000 jaar geleden ontdekten mensen hoe ze zelf vuur konden maken. Die ontdekking veranderde het leven van de mensen. Ze werden minder afhaneklijk van de natuur.

9. Welke vier voordelen zijn er voor het gebruik van vuur?

10. Hoe kwamen de mensen aan vuur?

11. Op welke manier veranderde het leven van de mens na het ontdekken van vuur?

12. Kan je deze verandering een revolutie noemen? Leg uit waarom wel of niet.

13. Beantwoord per onderdeel hoe de jagers en verzamelaars eraan komen:
1. Kleding
2. Eten
3. Woning
Hoe kom jij eraan?

Leerdoelen check.
Leerdoel 1: hoe leefden de jagers-verzamelaars, wat was de rolverdeling?

Leerdoelen check.
Leerdoel 2: wat betekent de steentijd?

Leerdoelen check.
Leerdoel 3: wat zijn nomaden?

Leerdoelen check.
Leerdoel 4: waarom was vuur zo'n belangrijke verandering voor jagers-verzamelaars?

Leerdoelen check.
Leerdoel 5: welke voordelen heeft vuur?

Leerdoelen check.
Leerdoel 6: wat zijn basisbehoeften? En welke heeft de mens nodig?

Leerdoelen check ingevuld?

Ga samen met je talking partner elkaars antwoorden controleren en verbeter elkaar.