1.1 Het belang van de landbouw

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

§1.1 Het belang van de landbouw

Je beantwoordt:

• Welke actoren zijn er bij de landbouw betrokken en welke rol spelen zij?
  
• Wat is het belang van de landbouw voor Nederland?

Beschrijving van de openingsfoto

https://www.nationalgeographic.nl/milieu/2018/09/in-beeld-de-millingerwaard-uniek-natuurgebied-in-nederland

De uiterwaard aan de zijoever van de Waal ten oosten van Nijmegen ligt kort voorbij het punt waar de Rijn zich splitst in het Pannerdensch Kanaal en de Waal. Het prille groen toont zich in tientallen tinten, de meidoorns bloeien prachtig wit, overal hoor je vogels en in de verte staan twee gallowaykalfjes. ‘Altijd opletten,’ zegt Wouter Helmer, mijn gids op deze dag. ‘Bij kleintjes is er steevast een moeder in de buurt.’ De Millingerwaard is onderdeel van de Gelderse Poort, een nieuw natuurgebied van drieduizend hectare van Staatsbosbeheer, gelegen aan het begin van de Nederlandse rivierdelta.

https://www.nationalgeographic.nl/milieu/2020/05/als-het-dak-van-de-wereld-smelt

Wat is landbouw volgens jou?

Uitdaging voor de toekomst

Belangrijk: 

• andere manier van productie van ons voedsel 
• 2050 - 10 miljard mensen
• Met huidige technieken -  vier keer de aarde nodig
• Nieuwe landbouwtechnieken (robots) - hogere voedselproductie en efficiënter gebruik van bestrijdingsmiddelen en natuurlijke hulpbronnen (water). 

Ontwikkelingen in de landbouw

Landbouw is veranderd:

• keten van boer tot consument is steeds langer geworden. 
• Landbouw - alle activiteiten in de complexe productieketen van planten en dieren tot de consumptie ervan (figuur 1.3). 
• steeds meer belanghebbenden, of actoren, bij het productieproces betrokken.
• Naast de actoren uit figuur 1.3 zijn dat ook nog overheden en internationale organisaties.

Van grond tot mond

• Van de boer tot op jouw bord zijn er veel tussenstations  
  
  
  

Niet alleen dit...

... ook dit!

Transport

Bewerking

Verpakking

agribusiness

de activiteiten die na de primaire productie van landbouwproducten plaatsvinden, zoals opslag, verwerking, distributie en marketing. 

Boeren zorgen voor:

• primaire productie van alle landbouwproducten
• voedselproductie steeds meer geïndustrialiseerd
• boerderijen zijn fabrieken geworden (met machines - hoge productie 
• boerderij  is vervangen door de term boerenbedrijf (figuur 1.7).

boerderij

boerenbedrijf

Agribusiness = bedrijven die zorgen voor alle activiteiten in het proces na de productie door de boeren:

• opslag
• verwerking
• distributie
• marketing 

 

Unileverproduct - Iedere dag gebruikt door  2 miljard mensen 

• omzet behaald van meer dan €50 miljard per jaar.
  

Overheden: 

• stellen regels en wetten 
• controles
• voedingsadviezen uit aan consumenten.

● Consumenten bepalen wat ze wel en niet kopen en spelen daarmee een grote rol in de voedselproductieketen. Maar vergeet niet dat de boodschappen die wij doen, worden beïnvloed door de reclames van de bedrijven in de agribusiness en van overheden (figuur 1.5).

Unileverproduct - Iedere dag gebruikt door  2 miljard mensen 

• omzet behaald van meer dan €50 miljard per jaar.
  

Overheden: 

• stellen regels en wetten 
• controles
• voedingsadviezen uit aan consumenten.
• Consumenten bepalen wat kopen maar worden beïnvloed  reclames 

Het boerenleven tot begin jaren 1960

Na WO II:

• productie voor de lokale markt
• veel gemengde bedrijven (akkerbouw en veeteelt)
• productie in de directe omgeving van boerenbedrijf
• productie afhankelijk van de grond  (grondgebonden landbouw) 
• oogst voor eigen gebruik of werd lokaal verkocht. 
• akkerbouw  in dienst van veeteelt. 
• zelfvoorzieningsgraad van gebieden was groot.

• 1957 oprichting Europese Economische Gemeenschap (EEG) 
• economische samenwerking met zes landen (zie figuur 1.13). 
• Doel voorkomen van voedseltekorten en hongersnoden

Twee kerndoelen :

• De Europese burgers moeten kunnen beschikken over voldoende en betaalbaar voedsel.
• De Europese boeren moeten een redelijke levensstandaard krijgen met een stabiel inkomen.
• 1960 EEG start met het Europese landbouwbeleid van de huidige EU.

Boer in de eenentwintigste eeuw

► Het boerenleven en daarmee het boerenbedrijf is sinds de jaren 1960 erg veranderd. De landbouw is tegenwoordig steeds minder afhankelijk van de natuur, bijvoorbeeld door de teelt in kassen (figuur 1.9) en het houden van vee in stallen. Dit heet niet-grondgebonden landbouw. Boerenbedrijven moeten flink investeren in machines en technologie. De concurrentie is groot waardoor het noodzakelijk is om te blijven investeren. Het terugverdienen van zo’n investering kan jaren duren. Niet iedereen kiest voor zo’n onzekere toekomst. Het aantal boerenbedrijven is in zeventig jaar tijd sterk afgenomen.

Landbouw in NL 

Ruimte gebrek

landbouw gebied moet plaats
maken voor bebouwing

Landbouw in Polen 

50% van land = landbouw

12% van bevolking is boer

En veel Polen werken in
landbouw in NL

Zou jij op het platteland willen wonen?

😒🙁😐🙂😃

Leefbaarheid op platteland

• vergrijzing
• minder werk 

Aan de slag: Duurzaamheid

Landbouw heeft grote invloed op de natuur.
Hoe duurzaam ben jij?

Maken: opdracht 10 werkboek p. 23

Website die je nodig hebt:
https://www.voedingscentrum.nl/nl/duurzaam-eten/voedselafdruk.aspx 

Aan de slag: 

Maken:
- opdracht 10 (p.23)
- opdracht 6 en 7 (p.21)
Website die je nodig hebt:
https://www.voedingscentrum.nl/nl/duurzaam-eten/voedselafdruk.aspx 

Lesdoelen check

• Verschillende actoren die rol spelen in Europese landbouw
  
  
• Ga jij duurzaam om met voedsel, wat kan eventueel beter?

Checken met twee vragen via LessonUp!

Noem minimaal 2 actoren die een rol spelen bij de landbouw in EU

Wat is de gemiddelde voedselafdruk van deze klas?
Was je voedselafdruk 2.3, zet dan 23 neer.

0100