De Verzorgingsstaat P4

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

P4 De Verzorgingsstaat

1. Wat is...?       Waar is de beste...?

2. Ontstaan en politieke visies

3. Hoe georganiseerd ? Wetten !!

4. Werk en Maslow

5.Arbeidsmarkt ?

6. Uitdagingen 

Ontwikkelingen

De drie hoofdrolspelers

1. Burgers
Burgers betalen de VZS en zijn verantwoordelijk voor zichzelf.

2. Overheid, zie ook Grondwet.

De overheid heeft als taak collectieve voorzieningen te organiseren, werkgelegenheid te stimuleren, goede werkomstandigheden en -voorwaarden te creëren en het welzijn te bevorderen. 

3. Werkgevers en werknemersorganisaties, Sociaal Economische Raad en CAO-overleg.

Werkgevers organisaties komen op voor de belangen van werkgevers. 

Vakbonden komen op voor de belangen van werknemers. 

Samen heten deze twee groepen de sociale partners en zij maken afspraken over arbeid. 

Welke verzorgingsstaat is het beste?

• Moeilijk te meten: BNP per hoofd van de bevolking is een gemiddelde ( zegt niets over  de verdeling van die welvaart tussen de mensen!).
• Armoede meten! Absolute cijfers (relateren aan primaire behoeften) of relatieve cijfers (relateren t.o.v. behoeften van zijn medemens).
• Conclusie: op basis van relatieve cijfers is armoede het grootst in liberale  {VS !!} en mediterrane verzorgingsstaten {SP,Gr.}.

Nederland?

• NL is moeilijk in te delen
• Naast sociaaldemocratische kenmerken (hoge uitkeringen en goede sociale voorzieningen) ook conservatief (bijv.: beperkte verlofregeling mannen na geboorte, vrouwen werken deeltijd, Toeslagenaffaire 2021)
• Conclusie:  Nederland meer een hybride verzorgingsstaat

Stelling: Iedereen heeft 

recht op een basisinkomen

1. Eens
2. Oneens

'De verzorgingsstaat'

Inrichting & Geschiedenis

Industriële revolutie

Een spotprent uit de Volkskrant over kinderarbeid in de industriële revolutie. 

Industriële revolutie: Mens- en paardenkracht worden vervangen door stoomkracht en elektrische kracht.

Klik op het vraagteken voor de uitleg van de industriële revolutie en klik op het oogje voor een spotprent over kinderarbeid uit die tijd. 

Wetten

Instituties

Instellingen

De inrichting van de verzorgingsstaat

Filmpje: geschiedenis Nederlandse vakbond/ uitleg vakbonden/ sociale wetten.  

Welzijnsdilemma

Links

Midden

• Bestaanszekerheid

• Solidariteit

Rechts

• Eigen verantwoordelijkheid

Vakbonden en partijen

Uitleg vakbonden/ partijen.

Filmpje: Geschiedenis van de vakbond van typografen/ uitleg vakbonden. 

Samuël van Houten (1874)

Sociale wetgeving

Kinderwetje van Van Houten - 

De fabriekskinderen: 

"Leve mijnheer van Houten"

Klik op het vraagteken voor een afbeelding uit een oude krant van die tijd (1874, Elias Spanier).

Nieuwe wet studiefinanciering (2015) 

Zorgen over verzorgingsstaat

Video: Leenstelsel

Focus casus zorgen over verzorgingsstaat: nieuwe wet studiefinanciering. 

Wat leer ik deze x  ?

• wat de verzorgingsstaat inhoudt
  
• over de geschiedenis van de verzorgingsstaat
• hoe de verzorgingsstaat is opgebouwd
• hoe de verzorgingsstaat kan veranderen
  
• welke verschillende wetten er horen bij de verzorgingsstaat

Ik leer..

Zorgen over verzorgingsstaat

WAO           WIA (2005)

Verhoging AOW leeftijd (2011)

Uitleg. 

Welzijnsdilemma

Links

Midden

Bestaanszekerheid

Solidariteit

Rechts

Eigen verantwoordelijkheid

Verzorgingsstaat

V

Solidariteit: een belangrijke basis voor de inrichting van de verzorgingsstaat. 

De inrichting

van de verzorgingsstaat

Artikel 19

1. Bevordering van voldoende werkgelegenheid is voorwerp van zorg der

overheid.

2. De wet stelt regels omtrent de rechtspositie van hen die arbeid verrichten en omtrent hun bescherming daarbij, alsmede omtrent medezeggenschap.

Artikel 20

1. De bestaanszekerheid der bevolking en spreiding van welvaart zijn voorwerp van zorg der overheid.

2. De wet stelt regels omtrent de aanspraken op sociale zekerheid.

3. Nederlanders hier te lande, die niet in het bestaan kunnen voorzien, hebben een bij de wet te regelen recht op bijstand van overheidswege.

De Grondwet en de Verzorgingsstaat

Artikel 21

Artikel 20

Artikel 19

Artikel 23

Uitleg opdracht:

Klik op de hotspots om de afbeeldingen te zien. Sleep de hotspots naar het juiste artikel van de grondwet. 

Wat heb je deze x geleerd?

• wat de verzorgingsstaat inhoudt
• over de geschiedenis van de verzorgingsstaat
  
• hoe de verzorgingsstaat is opgebouwd
  
• hoe de verzorgingsstaat kan veranderen
  
• welke verschillende wetten er horen bij de verzorgingsstaat

Ik heb geleerd..

Tekst

• WW
• WIA
• AOW
• WWB,  Bijstandswet
  
• AKW

De Inrichting van...

Systeem waarin de overheid en de vrije markt allebei invloed hebben. 

Uitleg wetten. Klik op het vraagteken voor de uitleg van het begrip 'gemengde economie'

Hoofdstuk 3

Hoe is het geregeld ?

Sociale zekerheidsstelsel

Poldermodel

Overleg tussen overheid, werkgevers en werknemers om gezamenlijk afspraken te maken over werkgelegenheid en arbeidskwesties. 

Uitleg poldermodel. Klik op het vraagteken voor de uitleg van het begrip 'poldermodel'. 

De drie pijlers van de VZS

1. Onderwijs
-want: recht op goed onderwijs

2. Gezondheidszorg
-want: recht op volksgezondheid  en woongelegenheid, recht op goed milieu

3. Sociale zekerheid (alle uitkeringen die mensen verzekeren van een inkomen bij werkloosheid, ziekte, ouderdom of arbeidsongeschiktheid) 

-want: recht op bestaanszekerheid en spreiding van welvaart

Peter werkt sinds 2 maanden als ICT’er bij de ASN Bank. Hij werkt hard. Peters grootse hobby is bergbeklimmen. Tijdens één van zijn tochten komt Peter ten val. Hij raakt gewond en kan 3 maanden niet werken.
Vind je het eerlijk dat hij doorbetaald krijgt uit de ziektewet?

Ja

Nee

Waar kun je terecht als je baas eist dat je meer uren werkt dan wettelijk is toegestaan? (Bij 15 jaar is dat 12 uur per schoolweek)

1. Nergens, burgers zijn zelf verantwoordelijk
2. Bij de overheid
3. Bij de werkgeversorganisatie
4. Bij de vakbond

Verzorgingsstaat

Herhaling :  Wat is een verzorgingsstaat?

De drie hoofdrolspelers

1. Burgers
Burgers betalen de VZS en zijn verantwoordelijk voor zichzelf.

2. Overheid

De overheid heeft als taak collectieve voorzieningen te organiseren, werkgelegenheid te stimuleren, goede werkomstandigheden en -voorwaarden te creëren en het welzijn te bevorderen. 

3. Werkgevers en werknemersorganisaties

Werkgevers organisaties komen op voor de belangen van werkgevers. 

Vakbonden komen op voor de belangen van werknemers. 

Samen heten deze twee groepen de sociale partners en zij maken afspraken over arbeid. 

De drie hoofdrolspelers

1. Burgers
Burgers betalen de VZS en zijn verantwoordelijk voor zichzelf.

2. Overheid

De overheid heeft als taak collectieve voorzieningen te organiseren, werkgelegenheid te stimuleren, goede werkomstandigheden en -voorwaarden te creëren en het welzijn te bevorderen. 

3. Werkgevers en werknemersorganisaties

Werkgevers organisaties komen op voor de belangen van werkgevers. 

Vakbonden komen op voor de belangen van werknemers. 

Samen heten deze twee groepen de sociale partners en zij maken afspraken over arbeid. 

Hoofdstuk 4

Behoeftenpiramide van Maslow

Wat is de vijfde en laatste behoefte volgens Maslow?

1. Waardering
2. Erbij horen
3. Ergens goed in worden
4. Zekerheid

De piramide van Maslow gaat over:

1. Geluk
2. (Basis)behoeften
3. Egypte
4. Hobby's

Wat is GEEN basisbehoefte volgens Maslow

1. Lichamelijke behoeften.
2. Seksuele behoeften.
3. Zelf-realisatie
4. Erkenning & waardering

Wel zelfrealisatie, maar geen inkomen, dus heb je er niks aan volgens Maslow

Wat wilde Maslow aantonen met de piramide?

Kan je volgens de pyramide van Maslow jezelf ontwikkelen als je geen veiligheid en zekerheid hebt?

1. Ja
2. Nee
3. Dat ligt eraan in welk land je leeft
4. Alleen beroepen waarbij je et je handen werkt

Onderwerpen deze les:

arbeidsethos

de piramide van Maslow

sociale ongelijkheid

rol van de overheid

Wat is de eerste behoefte volgens Maslow?

1. Veiligheid
2. Levensbehoefte
3. Waardering
4. Erbij horen

Behoeftenpyramide van Maslow: wat is de volgorde van behoeften volgens Maslow? De eerste die vervuld moet worden onderaan, de laatste bovenaan.

Lichamelijke behoeften

Veiligheid en zekerheid

Zelfontplooiing

Erkenning en waardering

Behoefte aan sociaal contact

Hoofdstuk 5 en 6

H5:  De arbeidsmarkt: In loondienst of ZZP-er*/eigen bedrijf

H6: Uitdagingen (Toeslagenaffaire, maatwerk of niet ?)

*Geen premies, geen pensioen-opbouw

Hoofdstuk 5: Ontwikkelingen

Robots, video ? Boston Dynamics

Soorten Werkloosheid, video ? de eco-show

Flexibilisering (0-uren contract)

Globalisering

Hoofdstuk 5

Hoofdstuk 6:  kritiek/problemen

te duur

misbruik, het Inlichtingenbureau 

passief worden

vergrijzing en ontgroening

Video's 

https://www.youtube.com/watch?v=LLboVzygwDw         ECO

https://www.youtube.com/watch?v=fn3KWM1kuAw    Robots