Thema 3 Nederland voor 1940, een uniek land: KA 34

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 3 - Nederland voor 1940, een uniek land

34 - Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces.

Tijd van burgers en stoommachines, 1800-1900

 Nederland voor 1940, een uniek land: KA 22, 24, 25,32, 34, 35

 

22 - Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat.

24 - De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse republiek

25 - Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie

32 - Discussies over de 'sociale kwestie'.

34 - Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces.

35 - De opkomst van emancipatiebewegingen

Kenmerkende aspecten bij thema 3

34 - Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces.

De ontwikkeling van het denken: KA 19,20, 26, 27 

 

19 - Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling

20 - De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid

26 - De wetenschappelijke revolutie

27 - Rationeel optimisme en 'verlicht denken' dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving; godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen

Kenmerkende aspecten bij thema 4

34 - Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces.

Reformatie

Verlichting

Democratische revoluties

Industrialisatie

Wetenschappelijke revolutie

Humanisme

Renaissance

Sociale kwestie

 Nederland voor 1940, een uniek land

 

34 - Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces.

34 - Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces.

Europa na Napoleon

Nadat Napoleon verslagen was, bestond een grote behoefte aan een stabiel en ordelijk Europa.

Oude machthebbers (ancien régime) willen weer terug naar tijd vóór Franse Revolutie.

De pogingen van deze groep mensen om de oude manier van besturen (met veel macht voor koningen) te herstellen, noemen we de restauratie.

In veel landen restauratie succesvol, maar de wens van de bevolking om meer inspraak blijft.

KA34 - Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces

Koninkrijk der Nederlanden

In 1795 vielen de Fransen de Nederlanden binnen en maakten zo een einde aan de Republiek. 

Tijdens het congres van Wenen werd besloten om van Nederland en België een gezamenlijk koninkrijk te maken. 

• De Noordelijke Nederlanden altijd bestuurt door regenten. 
• Vorst gezocht; Keus viel op zoon laatste stadhouder.

Willem I wilde maar al te graag.

KA34 - Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces

Koninkrijk der Nederlanden

De eerste koning van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden was gebonden aan een grondwet, maar had toch heel veel macht.

Ministers waren zijn dienaren en hij had het recht om het parlement te ontbinden.

Populariteit:

+ Noord - daadkrachtig optreden infrastructuur en economie

- Zuiden - Nederlands officiële taal, minder aandacht Katholicisme.

KA34 - Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces

Koninkrijk der Nederlanden

In 1830 komen de Belgen in opstand tegen Willem I, nadat de Fransen in datzelfde jaar koning Karel X afzetten.

België en Nederland worden twee staten.

KA34 - Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces

Koning Willem II en de grondwetsherziening

Nu de Belgen niet meer bij de Nederlanden hoorden, moest de grondwet aangepast worden.

Mooie kans om Nederland te democratiseren. 

Liberalen pleitten voor uitbreiding kiesrecht en grotere rol voor parlement en ministers (eerlijker verdelen macht = meer vrijheid).

Willem voelt hier weinig voor en blokkeert grote veranderingen. Willem ziet zichzelf als een verlicht absoluut vorst.

KA34 - Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces

Koning Willem II en de grondwetsherziening

Willem I treed af in zelfde jaar (1840) en zijn zoon neemt het over.

Willem II, oorlogsheld uit de slag van Waterloo.

Minder daadkrachtig dan zijn vader, vrij wispelturig (veranderde veel van mening)

Roep om meer democratie blijft toenemen.

KA34 - Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces

Koning Willem II en de grondwetsherziening

In 1844 komen negen parlementariërs onder leiding van de liberaal Johan Thorbecke met een voorstel voor een nieuwe grondwet.

Macht Willem II zou hiermee enorm afnemen. 

Heeft Willem geen zin in. Maar internationale gebeurtenissen (revolutiejaar 1848) doen hem beseffen dat hij verandering niet meer kon tegenhouden.

KA34 - Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces

Koning Willem II en de grondwetsherziening

Willem II vraagt Thorbecke om samen met anderen een voorstel voor een nieuwe grondwet te schrijven.

Dat voorstel kwam er vrij snel, belangrijkste punten:

• Tweede Kamer wordt rechtstreeks gekozen door bevolking.
• Kamerleden krijgen recht op amendement, wetsvoorstellen aanpassen
• Leden eerste kamer niet meer gekozen door koning.
• Ministers verantwoordelijk voor beleid, niet meer de koning (verantwoorden aan parlement).
• Koningschap voornamelijk ceremonieel.

Al deze ellende bleef Willem II bespaard, hij stierf in 1849

KA34 - Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces