GHZ Moeilijk verstaanbaar gedrag (Les 6)

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1,3

GHZ

Moeilijk verstaanbaar gedrag

Lesdoelen

- Je hebt nagedacht over de term: probleemgedrag en onverstaanbaar gedrag en weet wat hieronder verstaan wordt.

- Welke vormen zijn er ? 

- Je hebt kennis opgedaan over het omgaan met zorgvragers met onverstaanbaar / probleemgedrag.

-> specifieke leervraag: Hoe om te gaan (gesprekstechnieken) met Agressie of oplopen van spanning bij cliënt. 

Wat is moeilijk verstaanbaar gedrag?

Wat voor moeilijk verstaanbaar gedrag kom jij al tegen op je stage?

Wat voor interventies voer jij al uit?

Moeilijk verstaanbaar gedrag

Gedrag dat we niet meteen begrijpen, onverwacht en past niet bij de situatie.

Kan veroorzaakt worden door:

• communicatieproblemen (zoals niet begrepen worden, anderen niet begrijpen)
  

• de omgeving (zoals hoeveelheid prikkels, geluid, ruimte, omgang met bepaalde personen
• lichamelijk ongemak (zoals pijn, lichamelijke beperkingen, slikproblemen, bijwerkingen medicatie)
• de gemoedstoestand (zoals stress, angst)
  

Voorbeelden moeilijk verstaanbaar gedrag

Voorbeelden moeilijk verstaanbaar gedrag

- Bevestiging vragen/ claimend gedrag/ herhalende vragen stellen

- Repeterende bewegingen, zinnetje herhalen

- aantrekken/ afstoten in sociaal contact/ grenzen (veiligheid zoeken)

- Clown spelen (grapjes maken)

- dwangmatige handelingen

- Zich overschatten (voorbeelden)

- zich onderschatten (hospitalisatie, apathie)

- Automutilatie

- Agressie (fysiek, verbaal)

automutilatie: zichzelf verwonden, bijvoorbeeld zichzelf bijten, met het hoofd tegen de muur bonken, zichzelf slaan, zichzelf de haren uittrekken, de eigen huid kapot krabben;

agressief gedrag: het herhaaldelijk pijn doen van anderen, bijvoorbeeld een ander telkens slaan, een ander stelselmatig de haren uit het hoofd trekken, anderen telkens bijten;

destructief gedrag: met opzet materiaal kapotmaken, bijvoorbeeld: deuren intrappen, ruiten kapotslaan, met stoelen smijten, speelgoed kapot gooien, het scheuren van eigen kleding;

rumineren: voedsel uit de maag ophalen en al dan niet op anderen spugen;

dwangmatig gedrag en stereotiep gedrag: een bepaalde handeling moeten doen, of volledig afwerken van een bepaald ritueel (dwangmatig gedrag), en het voortdurend herhalen van een bepaalde handeling (stereotiep gedrag), zoals telkens dezelfde vraag stellen, handen wassen, alle kopjes in de kamer opruimen, voortdurend plukken van (al dan niet denkbeeldige) pluisjes van een trui, voortdurend fladderen met de handen.

Er komen ook andere vormen van probleemgedrag voor, zoals het onophoudelijk hard gillen of smeren met ontlasting.

Welke vormen zijn er? 

Vaak wordt er in eerste instantie gedacht aan fysieke of verbale agressie.

  

Maar ook ander gedrag kan ‘problematisch’ zijn: weglopen, dwalen, roepen, teruggetrokken gedrag vertonen, onrust, angst, overmatig drinken, zelfverwonding

Wat zijn oorzaken van gedrag?

Oorzaken van gedrag

‘Niemand is een klier, voor zijn plezier’

- Genetische factoren (syndroom, ziektebeeld)

- Neurologisch factoren ( aangeboren/ NAH)

- Psychische factoren (ontwikkelingsachterstand, IQ, EQ)

- Multimorbiditeit (meerdere stoornissen)

- Omgeving/ Communicatie/ interactie = begeleiding/ bejegening

Risicofactoren van probleemgedrag die liggen bij de cliënt zelf zijn onder meer:

onveilige hechting: ontbreken van een basaal gevoel van veiligheid;

pijn;

koorts;

zich ziek voelen;

zich gefrustreerd voelen: confrontatie met eigen onvermogen.

Risicofactoren in de sociale omgeving

De sociale omgeving kan zorgen voor risicofactoren die probleemgedrag veroorzaken, bijvoorbeeld via medebewoners of begeleiders. Deze factoren zijn onder meer:

overvraging of ondervraging;

gebrek aan aandacht;

gebrek aan respect;

te veel of te weinig structuur;

te grote, te drukke of te onrustige groep.

Risicofactoren gelegen in de omstandigheden

De omstandigheden van de cliënt kunnen ook risicofactoren in zich hebben, zoals:

gebrek aan privacy;

gebrek aan eigen leefruimte;

te prikkelvolle ruimte;

verveling: gebrek aan activiteiten en bezigheden;

(verlate reactie op) overplaatsing of andere verliessituatie.

Verschillende invalshoeken

Medische invalshoeken (AVG, Specialist)

of

Gedragswetenschappelijke invalshoek (Orthopedagoog, psychiater)

Arts Verstandelijke Gehandicapten (AVG)

Medisch	Gedragwetenschap:
Pijn/ jeuk/ onbehagen Stofwisselingsproblemen (schildklier Uitputting- maag/darmen) Circulatie hersenvocht (onzindelijkheid, hersenfuncties) Epilepsie Medicijnen Voeding en genotmiddelen Psychiatrische aandoeningen (stofjes in hersenen) Combinaties van aandoeningen of die invloed op elkaar hebben	Karakter Omgeving Communicatie- interactie Behoeften Psychologie en psychopathologische aandoeningen: bijv. PICA Opvoeding/ levensverhaal (aangeleerd gedrag)

Aanknopingspunten

• Observeer het gedrag heel goed
• Observeer over langere tijd wat veroorzakers/triggers zouden kunnen zijn
• Observeer wanneer het voorkomt en hoe vaak en hoe ernstig
• Bevraag het netwerk van de cliënt over wanneer en hoe het is ontstaan en hoe zij ermee zijn om gegaan

Observatieopdracht

Bekijk de film en schrijf op 

wat jij aan communicatie ziet bij Celine. 

0

Bespreken 

A:  Actie/gedrag cliënt

B: Bewegers omgeving

C: Consequenties/ gevolgen

https:

Check:

Wat werkte wel bij Celine en wat niet?

Kernelementen

• De medewerker kent de cliënt en zijn gedrag
  
• Familie en mantelzorgers zijn betrokken bij de aanpak van de zorg
  
• Er wordt multidisciplinair doelen bepaald en bij welk gedrag wordt ingegrepen
  
• Er wordt multidisciplinair een analyse gemaakt van het onbegrepen gedrag
  
• Om risico’s te verkleinen, probeert de medewerker agressie of extreme onrust te voorkomen zonder medicijnen toe te dienen
  
• Medicatie, psychofarmaca, worden gebruikt volgens de landelijke richtlijnen
  
• Er wordt multidisciplinair, minimaal 2x per jaar geëvalueerd
  

Lesopdracht

Lesopdracht

•     Welke aandachtspunten worden gegeven over het omgaan met moeilijk verstaanbaar gedrag bij mensen met EMB?

•     Welke van deze aandachtspunten kun je toepassen bij jouw cliënten?

•     Hoe kun je ervoor zorgen dat je collega’s deze aandachtspunten ook gaan toepassen?

Verdieping

https://www.vgn.nl/nieuws/probleemgedrag-beter-begrijpen-en-voorkomen

https://www.kennispleingehandicaptensector.nl/zorg-en-dwang/psychofarmaca-omgaan-probleemgedrag-toolkit

https://www.vilans.nl/docs/vilans/informatiecentrum/Kennisbundel%20Probleemgedrag.pdf

https://nvavg.nl/wp-content/uploads/2019/09/Richtlijn-Probleemgedrag-bij-volwassenen-met-een-VB-DEF.pdf

https://www.ntvg.nl/artikelen/gedragsproblemen-bij-mensen-met-een-verstandelijke-beperking

It'Learning

Thema 11

Opdracht 27 en 29

Opdracht 28 NIET

Wat vond je van de les?