practica 3 + NK 5.1 + UL 5.2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

planning

• practicum doen
• uitleg 5.2
• huiswerk opgeven 

Open je boek op blz. 154

Samen lezen we vooraf goed wat je nodig hebt en wat je moet doen.

invullen van:

• hypothese
• resultaten 
• conclusie

leerdoelen 5.2

• Ik kan de bouw en functies van de huid beschrijven.
• Ik kan benoemen hoe je verschillende geuren ruikt.
• Ik kan benoemen hoe je verschillende smaken proeft.  

De opperhuid

De huid bestaat uit 2 lagen:

de opperhuid en de lederhuid.

De opperhuid zelf bestaat ook weer uit 2 delen:

• Hoornlaag
• Kiemlaag

Hoornlaag:

• Hoornlaag de bestaat uit resten van dode cellen.
• De hoornlaag beschermt tegen beschadiging en uitdroging, ziekteverwekkers.

Kiemlaag:

• De kiemlaag bestaat uit levende cellen.
• De onderste laag cellen van de kiemlaag deelt zicht voortdurend.
• Daardoor komen er steeds nieuwe kiemlaagcellen bij.
• De bovenste kiemlaagcellen schuiven op naar buiten en verhoornen.  Dat wil zeggen dat ze hoornstof aanmaken. 
• Hoornstof komt ook voor in nagels en haren.  Als de cellen zijn verhoornd, sterven ze af. 

• In de lederhuid liggen de warmte-, koude-, druk- en tastzintuigen.

• Daarin liggen de tastzintuigen net onder de kiemlaag in de lederhuid.

• De drukzintuigen liggen dieper in de lederhuid. 

In de lederhuid liggen:

• haarzakjes
• zintuigen
• bloedvaten
• zweetklieren

Onder lederhuid: onderhuidsbindweefsel

In de lederhuid, maar ook nog in de kiemlaag liggen pijnpunten. 

In de lederhuid liggen:

• haarzakjes
• zintuigen
• bloedvaten
• zweetklieren

Onder lederhuid: onderhuidsbindweefsel

Lederhuid

Haarzakjes	Waaruit haren groeien. Aan elk haar zit een spiertje.
Talgkliertjes	Die maken talg. Talg is vettig en houdt zo de haren en de hoornlaag soepel.
Zweetkliertjes	Die produceren zweet. Door verdamping van zweet koelt je lichaam af.
Zintuigen	Waarmee je de omgeving waarneemt
Bloedvaatjes	Die de huid voorzien van stoffen

Zintuigen in je huid

Warmtezintuigen reageren als je huid iets aanraakt dat warmer is dan je huid.

Koudezintuigen reageren als je huid iets aanraakt dat kouder is dan je huid.

Drukzintuigen reageren als er op je huid wordt gedrukt.

Tastzintuigen reageren op een lichte aanraking van je huid.

Pijnpunten nemen pijn waar.

Met je tastzintuigen kun je waarnemen hoe voorwerpen aanvoelen, bijvoorbeeld glad, ruw, hard of zacht. De tastzintuigen liggen in tastknopjes.

Onderhuids bindweefsel;

Hierin ligt vet opgeslagen dat dient als reservevoedsel. 

Het vet vormt ook een isolerende laag, die warmteverlies van het lichaam tegengaat.  

Brandwonden

Een brandwond is een beschadiging van de huid die wordt veroorzaakt door warmte, een chemische stof of elektriciteit.

Op de plaats van een brandwond is de huid stuk en is de dus geen bescherming meer.  Bacteriën kunnen dan gemakkelijk binnendringen, waardoor een infectie kan ontstaan. 

Ook verlies je meer vocht en warmte.

Reukzintuig in je neus.

• Boven in je neusholte bevindt zich het reukzintuig.

• De reukzintuigcellen liggen in het neusslijmvlies.

• Ze worden geprikkeld als er geurende gassen bij komen en sturen dan impulsen naar de hersenen.

• De meeste geuren bestaan uit verschillende geurstoffen. 
• In de neusholte liggen verschillende typen reukzintuigcellen.

• Elk type is gevoelig voor een bepaalde geurstof. 

proeven

In  het oppervlak van de tong bevindt zich 

het smaakzintuig.

Over je tong lopen veel fijne groefjes. 

Aan de zijkanten van die groefjes. 

In de smaakknopjes liggen smaakzintuigcellen. 

De smaakzintuigcellen in de tong kunnen 5 verschillende smaken onderscheiden: zoet, zout, zuur bitter en umami (´hartig´). 

Voor elk van deze 5 smaken zijn er aparte smaakknopjes. 

huiswerk voor volgende les =

Maak in je boek op blz. 92 t/m 97

van 5.2 opdracht 1 t/m 4 + 6 t/m 9