Woordenboek Latijn Pinkster Les 1

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

werkwoord

• Het werkwoord staat in de eerste persoon enkelvoud vet.

• Achter deze eerste persoon enkelvoud staat het hele werkwoord.

• Heb je te maken met een onregelmatig werkwoord, dan volgen de stamtijden. 

• De verschillende hoofdbetekenissen worden aangegeven met een cijfer (1, 2 etc.). 

• Tussen vierkante haken staan in het vet soms woorden waarmee het desbetreffende woord een combinatie vormt. 

Zoek cucurri op. Naar welk werkwoord word je verwezen?

Wat zijn de stamtijden van dit werkwoord?

Wat betekent het symbool ~ bij betekenis 1?

Uit hoeveel verschillende hoofdbetekenissen kun je kiezen?

Waar staat de afkorting (Ov) bij betekenis 1 voor?

Wat houdt de toevoeging (m. acc.) in bij betekenis 3?

zelfstandig naamwoord

Het zelfstandig naamwoord staat gegeven in de nominativus enkelvoud.

Achter het zelfstandig naamwoord staat direct de uitgang van de genitivus (je kunt nu zien in welke verbuigingsgroep het woord thuishoort).

Achter de genitivus uitgang staat het geslacht cursief m,f,n (masculinum, femininum, neutrum = mannelijk, vrouwelijk, onzijdig).

De verschillende hoofdbetekenissen worden aangegeven met een cijfer (1, 2 etc.).

Tussen vierkante haken staan in het vet soms woorden waarmee het betreffende woord een combinatie vormt.

Zoek op het woord pater.
Wat is de genitivus van pater?

Wat is het geslacht van pater?

1. mannelijk
2. vrouwelijk
3. onzijdig
4. mannelijk of vrouwelijk

Welke extra informatie tref je aan? Schrijf zoveel mogelijk uit in het Nederlands.

Waar staat de basisbetekenis van pater? Uit hoeveel hoofdbetekenissen kun je kiezen?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Wat betekent de afkorting (plur) bij betekenis 3?

Wat betekent de afkorting (Mel) bij betekenis 8?

Wat betekent de afkorting (ihb) bij betekenis 4?

Zoek op het znw 'habitus'. Tot welke groep behoord dit woord?

1. groep 1
2. groep 2
3. groep 3
4. groep 4

bijvoeglijk naamwoord

Het bijvoeglijk naamwoord staat als volgt in het woordenboek:

a Het bijvoeglijk naamwoord van 3 uitgangen:
longus, a, um (de mannelijke vorm in het vet, daarachter de uitgang van het vrouwelijk en onzijdig).

b Het bijvoeglijk naamwoord van 2 uitgangen:
fortis, e (de mannelijke / vrouwelijke vorm in het vet, daarachter de uitgang van het onzijdig).

c Het bijvoeglijk naamwoord van 1 uitgang:
audax, acis (de mannelijke / vrouwelijke / onzijdige vorm; daarachter volgt de uitgang van de genitivus).

Zoek op bonus. Welke nadere informatie krijg je bij het woord bonus?

1. trappen van vergelijking
2. bijwoord
3. oude vorm
4. al deze drie dingen

Hoe moet je "-i cives" lezen bij betekenis 4?

En hoe moet je "boni cives" dan het beste vertalen?

voornaamwoord

Het voornaamwoord staat vet (mannelijk, vrouwelijk en onzijdig); bij het bezittelijk (possessivum) en betrekkelijk (relativum) staat alleen de mannelijke vorm in het vet.
Cursief staat vermeld om welk voornaamwoord het gaat.
Bij de meeste voornaamwoorden staan de genitivus en dativus.

Zoek op het woord ille.
Wat is de genitivus en dativus van ille?

Hoe heet dit voornaamwoord in het Latijn?

Er is een onderverdeling in het lemma aangegeven met I en II. Om welke onderverdeling gaat het?

Wat betekent "adj. en subst." in het Nederlands uitgeschreven?

Kijk naar illi consules bij betekenis 2. Hoe moet je illi consules nu vertalen?

diversen

Hierna volgen nog een paar opgaven om zoekproblemen te oefenen en wat alles betekent dat bij een lemma staat.

Je komt de vorm "solo" tegen in een tekst. Van welk woord kan het NIET komen?

1. solum = grond
2. solus = alleen
3. sol = zon
4. solare = eenzaam maken

Bij welk lemma vind je de vorm "vocibus"?

Bij welk lemma vind je de vorm "huius"?

De basisbetekenis van "gerere" is "dragen". Maar wat betekent de combinatie "bellum gerere"?

Welke twee woordsoorten kan "nitor" zijn? Gebruik afkortingen in je antwoord.

Je komt de vorm "ora" tegen. Waarvan kan dit NIET zijn afgeleid?

1. os = mond
2. ora = kust
3. orare = bidden, smeken
4. orior = opkomen, opstaan

Welke driedeling is aangebracht in het lemma "locus"?

Welke meervouden bestaan er van "locus"?

Stel je komt de vorm "deditur" tegen. Wat betekent die dan waarschijnlijk?

1. hij wordt uitgeleverd
2. hij geeft zich over

"patribus" komt van ...

1. pater = vader
2. patria = vaderland
3. patrius = vaderlijk
4. patrare = volbrengen