5.4 Zenuwstelsel HSX

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Zenuwstelsel                                      

Thema 5 paragraaf 4

Het zenuwstelsel.

Lesdoelen

De lesdoelen waren dat je weet:

- Uit welke delen het zenuwstelsel bestaat.

- Uit welke delen het centrale zenuwstelsel bestaat.

- Hoe een zenuwcel gebouwd is.

- Wat een prikkel is.

- Wat een impuls is.

- Waar je je bewust wordt van een prikkel.

Doelen bereikt?

Voorkennis

Ademhaling --> zuurstof opnemen

Vertering --> voedingsstoffen opnemen

Bloed --> stoffen vervoeren door je lichaam.

= nodig voor verbranding (en dat is nodig om te kunnen groeien, bewegen, warm te blijven).

Voorkennis

Zintuigen --> waarnemen van de buitenwereld.

Zonder waarneming is er geen contact en kan je niet leven.

Hersenen

Je ademhaling, de spijsvertering, de bloedsomloop, de verbranding, het waarnemen wordt allemaal geregeld in je hersenen.

Sommige simpele regeldingen worden geregeld door het ruggenmerg.

We noemen je hersenen + het ruggenmerg ook wel het centrale zenuwstelsel.

Het ruggenmerg

Zenuwstelsel

Je hersenen ontvangen informatie van je zintuigen en verwerken deze informatie.

De informatie komt via de zenuwen bij de hersenen.

Hersenen + ruggenmerg + zenuwen noemen we het zenuwstelsel.

(Centrale) zenuwstelsel

Het centrale zenuwstelsel bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg.

Het zenuwstelsel bestaat uit het centrale zenuwstelsel en de zenuwen.

Hersenen en zintuigen

Je hebt je hersenen nodig om na te denken en je zintuigen om te weten wat er om je heen gebeurt.

Prikkels en impulsen

Een prikkel is een berichtje (uit de omgeving) dat wordt opgevangen in een zintuig.

In je zintuig wordt zo'n prikkel omgezet in een elektrisch stroompje, dat noem je een impuls.

Impulsen

Impulsen zijn elektrische stroompjes

die van een zintuig naar de hersenen

gaan.

Impulsen

Impulsen gaan ook van de hersenen

naar een spier of een klier.

Zo kan je reageren op een waarneming.

Zenuwcel

Om de uitlopers zit de 

myelineschede.

Een uitloper kan wel een meter lang zijn!!

Via de uitlopers gaan signalen zowel naar de cel toe als er vandaan.  

duizenden

Er is nooit maar 1 uitloper die een impuls moet verzorgen. Het zijn er duizenden die gebundeld zijn in zogeheten zenuwbanen. De myelineschedes zorgen ervoor dat ze mooi geisoleerd blijven. 

Kijk maar eens..

zenuwcellen

Er zijn 3 typen zenuwcellen:

Gevoelszenuwcellen

Bewegingszenuwcellen

Schakelcellen

gevoelszenuwcellen

Gevoelszenuwcellen geleiden impulsen van zintuigen naar het centrale

zenuwstelsel. De cellichamen van gevoelszenuwcellen liggen vlak bij het

centrale zenuwstelsel. Een gevoelszenuwcel heeft één lange uitloper, die

impulsen naar het cellichaam toe geleidt. Soms is deze uitloper wel een meter lang, bijvoorbeeld bij een gevoelszenuwcel die impulsen geleidt van een zintuigcel in een teen naar het cellichaam vlak bij het ruggenmerg

Bewegingszenuwcellen

Bewegingszenuwcellen geleiden impulsen van het centrale

zenuwstelsel naar spieren of klieren (zie afbeelding 27). De cellichamen

van bewegingszenuwcellen liggen in het centrale zenuwstelsel. Een

bewegingszenuwcel heeft één lange uitloper (soms wel een meter lang), die

impulsen van het cellichaam af geleidt.

Schakelcellen geleiden impulsen binnen het centrale zenuwstelsel. Ze

verbinden de uitlopers van gevoelszenuwcellen met de uitlopers van

bewegingszenuwcellen (zie afbeelding 27). Schakelcellen liggen in hun

geheel in het centrale zenuwstelsel. Schakelcellen zijn onderling verbonden

door middel van uitlopers.

Schakelcellen

Schakelcellen geleiden impulsen binnen het centrale zenuwstelsel. Ze verbinden de uitlopers van gevoelszenuwcellen met de uitlopers van

bewegingszenuwcellen (zie afbeelding 27). Schakelcellen liggen in hun geheel in het centrale zenuwstelsel. Schakelcellen zijn onderling verbonden door middel van uitlopers.

Afbeelding

De volgende sheet is een afbeelding waarin je kunt zien hoe die 3 verschillende zenuwcellen verband met elkaar hebben.

Reflexboog

Bewuste reactie: prikkel->impuls->hersenen. Dan denken je hersenen na over wat er moet gebeuren en sturen vervolgens impulsen weg voor een gepaste reactie.

Reflex: In het ruggenmerg zitten de schakelcellen. Deze sturen de impuls niet alleen naar de hersenen, maar ook  direct door naar een spier zodat die direct reageert. Hierdoor kan je zelfs sneller reageren dan dat je bijvoorbeeld de pijn 'voelt'.  De weg die impulsen afleggen bij een reflex noemen we de reflexboog.

en nu...

Even kijken wat je weet.

Een prikkel is?

1. een elektrisch stroompje
2. een berichtje uit je omgeving

Een impuls is?

1. een elektrisch stroompje
2. een berichtje uit je omgeving

Een zintuig is een orgaan dat reageert op prikkels.

1. Waar
2. Niet waar

Een impuls is een invloed van uit het milieu op een organisme.

1. Waar
2. Niet waar

Een geluid is een voorbeeld van een prikkel

1. Waar
2. Niet waar

Tastzintuigen reageren op lichte aanrakingen.

1. Waar
2. Niet waar

Drukzintuigen liggen in de oren.

1. Waar
2. Niet waar

In de huid komt maar 1 type zintuig voor.

1. Waar
2. Niet waar

Een orgaan dat reageert op bepaalde invloeden uit de omgeving door het maken van impulsen:

1. Hersenen
2. Zenuw
3. Spier
4. Zintuig

Hiermee neem je pijn waar:

1. Tastzintuig
2. Drukzintuig
3. Pijnpunten
4. Warmte zintuig

Een invloed uit de omgeving op een organisme:

1. impuls
2. prikkel
3. zenuw
4. ruggenmerg

Een soort elektrisch signaal dat door een zenuw kan worden voortgeleid:

1. impuls
2. prikkel
3. zenuw
4. hersenen

Noem 4 voorbeelden van prikkels.

Hoe reageren zintuigcellen als ze prikkels opvangen?

1. Je trekt je hand weg doordat het pijn doet.
2. Ze sturen de prikkels door naar je hersenen.
3. Ze maken er impulsen van.

Wanneer wordt je je bewust van een waarneming?

1. Als er een prikkel in je zintuig komt.
2. Als het impuls in de hersenen is verwerkt.

Resumerend

De lesdoelen waren dat je weet:

- Uit welke delen het zenuwstelsel bestaat.

- Uit welke delen het centrale zenuwstelsel bestaat.

- Hoe een zenuwcel gebouwd is.

- Wat een prikkel is.

- Wat een impuls is.

- Waar je je bewust wordt van een prikkel.

Doelen bereikt?