Bs 3 Genen en allelen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Thema Erfelijkheid en evolutie

Bs 3 Genen en allelen

De chromosomen in een lichaamscel van de mens komen voor in paren.

1. Juist
2. Onjuist

Je hebt van allebei je ouders 46 chromosomen geerft.

1. Juist
2. Onjuist

Geslachtscellen ontstaan door een speciale deling.
Deze celdeling heet.....

1. Mitose
2. Meiose

Lees Bs 3    blz. 114 t/m 118

Bs 3   Genen en allelen

B3  Genen en allelen

• Je kunt omschrijven wat genen en allelen zijn. 
• Je kunt omschrijven wat een mutatie is.
• Je kunt omschrijven hoe de ziekte kanker ontstaat.

Erfelijke informatie

Cel en DN

DNA

• DNA is opgebouwd uit 'basen'.
•  
  
•  

Cel en DN

DNA

• DNA is opgebouwd uit 'basen'.
• 2 vaste basenparen: A-T en C-G 
  
• 
  

Cel en DN

DNA

• DNA is opgebouwd uit 'basen'.
  
• 2 vaste basenparen: A-T en C-G
  
• De volgorde van de basenparen 'beschrijft' de erfelijke informatie

Cel en DN

Genen

• Een chromosoom bevat de informatie voor meerdere erfelijke eigenschappen
• gen = alle basenparen die nodig zijn voor één erfelijke eigenschap

Cel en DN

Allel (genvariant)

• Een allelenpaar bevat de informatie voor één erfelijke eigenschap (haartype)
• op een chromsomenpaar zit een allelenpaar op dezelfde hoogte
• een allelenpaar kan 2 gelijke óf 2 verschillende allelen hebben

Cel en DN

Allelenpaar

• bij 2 verschillende allelen bepaalt de 'sterkste variant' welke eigenschap het uiteindelijk wordt

Cel en DN

Mutatie

• Een mutatie is een plotselinge verandering in het DNA in één cel.
• Als geslachtscellen muteren, kan de mutatie doorgegeven worden aan de nakomelingen.
• De nakomeling heeft dan in alle lichaamscellen het gemuteerde allel. 

Cel en DN

Albinisme

• Een organisme waarbij een mutatie zichtbaar is noemen we een mutant.
  
• Bij een albino kan het lichaam geen melanine (pigment) vormen.

Cel en DN

Mutagene invloeden

• Asbest
  
• UV-straling
  
• Röntgen- / radioactieve straling
  
• Sigarettenrook
  

Cel en DN

Kanker

• Kanker ontstaat door een mutatie aan een lichaamscel.
• Deze cel deelt zich ongeremd, waardoor er een tumor ontstaat.
• Een kwaadaardige tumor kan de weefsels aantasten en uitzaaien via het bloed naar andere delen van het lichaam.

Cel en DN

Huiswerk

• Maak de begrippenlijst
• Maak online opdracht 1 t/m 3,  5 t/m 10
  
  
  

Een mutatie in de levercel van een zwangere vrouw wordt doorgegeven aan haar kind.

1. Juist
2. Onjuist

Roken verhoogt de kans op kanker.

1. Juist
2. Onjuist

Noem nog een aantal mutagene invloeden:

Waar denk je aan bij het woord mutatie?