Ogen 3

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

Zintuigen

11.4 De oren

Lesdoelen

In het einde van deze les kan je:

• het verschil van de buiten- en binnenkant het oor onderscheiden.
• minimaal drie onderdelen van de binnenkant oor benoemen
• de functie van het slakkenhuis benoemen.
• de functie van het evenwichtsorgaan benoemen

Buitenkant oor

Met je oren neem je geluid waar. Geluiden zijn trillingen van de lucht. De oorschelp vangt het geluid op. De geluiden komen dan in de gehoorgang terecht. 

Oorschelp

Oorlelletje

Gehoorgang

Binnenkant oor

Door de gehoorgang komen de geluiden bij het trommelvlies. De geluiden brengen het

trommelvlies aan het trillen.

Achter het trommelvlies 

liggen de gehoorbeentjes.

Deze geven de trillingen 

door aan het slakkenhuis.  

Binnenkant oor

In het slakkenhuis  liggen zintuigcellen. Deze nemen de trillingen waar. 

Deze zintuigcellen sturen

impulsen via de 

gehoorzenuw

naar de hersenen.

Evenwichtsorgaan

In je oor zit ook het evenwichtsorgaan. Dit orgaan bestaat uit drie kanaaltjes met vloeistof. Als je je hoofd beweegt, gaat de vloeistof stromen. In de kanaaltjes 

zitten kleine zintuigharen. Deze 

haren buigen dan om en sturen

impulsen naar je hersenen. 

Gehoorschade

Hoe hard een geluid is, wordt gemeten in decibel. 

Bij harde geluiden (boven de 80

decibel) kunnen de zintuigcellen

in het slakkenhuis en het 

trommelvlies beschadigd raken. 

Je kunt slechthorend of doof 

worden. Dit kan niet genezen.

Geluiden zijn .... van de lucht

1. trillingen
2. decibellen

Door je ..... weet je of je rechtop staat of op de kop.

1. gehoorzenuw
2. evenwichtsorgaan

Geluid wordt gemeten in?

1. decibel
2. trillingen

6.3 De ogen

Lesdoelen

In het einde van deze les kan je:

• minimaal twee onderdelen die het oog beschermen benoemen.
• minimaal drie onderdelen van de binnenkant van het oog benoemen.

Bescherming van het oog

Je ogen zijn erg gevoelig en moeten daardoor beschermd worden. De wenkbrauwen zorgen dat 

zweet of ander vocht langs de ogen 

lopen en niet erin. De wimpers 

beschermen de ogen tegen vuil en te 

fel licht. 

Bescherming van het oog

Boven je oog onder de huid liggen de traanklieren. Deze produceren traanvocht. Als je knippert 

verspreid het traanvocht over de ogen. 

Zo drogen je ogen niet uit en reinigt  het 

oog. In de ooghoeken zitten kleine 

openingen, dit zijn de traanbuizen.

Deze voeren het traanvocht af.

Buitenkant van een oog

Het witte deel van het oog heet het harde oogvlies, dit beschermt het oog. Het gekleurde deel van je oog heet de iris. Het zwarte rondje in je oog heet de pupil. 

Licht komt door de pupil het oog binnen. 

De iris wordt beschermd door het 

hoornvlies. Deze is doorzichtig zodat het 

licht erdoorheen kan. 

Binnenkant van het oog

Achter de iris en pupil ligt de lens. De lens zorgt ervoor dat je dingen scherp kan zien. Binnen in het oog zit het glasachtig lichaam. Dit is een zacht en doorzichtig materiaal die alles op zijn plek houdt.

Binnenkant van een oog

De wand van het oog heeft drie lagen. De binnenste laag is het netvlies. Hierin liggen de zintuigcellen die de lichtprikkels opvangen. Deze worden naar de oogzenuw gestuurd en zo naar de hersenen. De middelste laag 

is het vaatvlies. Hierin liggen 

veel bloedvaten. Deze voeden 

het oog en voeren afval af.

Binnenkant van een oog

De buitenste laag is het harde oogvlies. Hieraan zitten de oogspieren. Dit zorgt ervoor dat de ogen kunnen draaien.

Wenk-

brauwen

Wimpers

Traan-

buizen

Traan-

klieren

Beschermen tegen vuil en fel licht

Voert het traanvocht af 

Produceren traanvocht

Zorgen ervoor dat vocht niet in de ogen loopt

Lesdoelen

In het einde van deze les kan je:

• de werking van de lens uitleggen 
• de werking van de iris en pupil uitleggen

Dichtbij en ver weg zien

Als de lens bol is, zie je voorwerpen dichtbij scherp.

Als de lens plat is, zie je voorwerpen in de verte scherp.

Als je de lens niet goed plat of bol kunt maken, zie je niet scherp. Je kunt dan een bril of contactlenzen gebruiken. 

Iris en pupil

Fel licht kan je netvlies beschadigen. De iris beschermt je oog. Als er veel licht op je oog valt, wordt de iris breder, hierdoor wordt de pupil kleiner en komt er minder licht binnen(B). Bij weinig licht wordt de iris kleiner en de pupil groter waardoor je beter ziet(A).

Het gekleurde deel van het oog heet ....

1. de pupil
2. de iris
3. het hoornvlies

Achter de pupil en iris ligt .......

1. het hoornvlies
2. de lens
3. de oogzenuw

Als je in de verte kijkt is de lens?

1. Plat
2. Bol