bescherming en evenwicht

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

nl.wikihow.com

www.bioplek.org

Afweer

Mechanisch: barrière om te voorkomen dat ziekte verwekkers binnenkomen

Chemisch: geproduceerde stof die ziekteverwekkers doodt

Huid is een zeer belangrijke barrière die op beide manieren werkt

Huid als barrière

• opperhuid sluit goed aan (1)
• huid produceert vetzuren die ziektekiemen doodt (2)
• huid bevat aaneengesloten laag huidflora: goede bacteriën die huid bedekken waardoor slechte bacteriën geen kans krijgen (1)

Slijmvliezen

Een tweede barrière zijn slijmvliezen

de slijmvliezen zitten op plekken waar openingen in het lichaam zitten

slijmvliezen produceren slijm, waarin ziekteverwekkers vastplakken 

Slijm bevat ook bacterie-dodende stoffen

Dit is chemische afweer

Bacteriedodende stoffen

• lysosymen: breken oa celwand af
• anti-microbiële stoffen
• (maag)zuur

tweede onderdeel barrière

Als ziektekiemen vastzitten in slijm, wordt dit afgevoerd met behulp van trilharen

noordhollandzuid.longfonds.nl

www.mediafire.com

Darmflora

in darmen ook laag bacteriën die één aaneengesloten laag vormen

hierdoor is dit ook een vorm van mechanische afweer

Eerste afweer heeft niet gewerkt

Dan komt tweede verdedigingslinie: het aspecifieke afweersysteem: tegen alles wat lichaamsvreemd is

Dit gebeurt door fagocyten

dit is een grote familie beweeglijke cellen

macrofagen is één type fagocyten

Fagocyten

fagocyten onderzoeken antigenen op cellen

antigenen lichaamseigen: er gebeurt niets

antigenen niet lichaamseigen: cel opgeruimd

fagocyt gaat hierbij soms dood

Natural killer cel

ander type aspecifieke afweercel: natural killer cel

doodt ook alles dat lichaamsvreemd is

is vaak betrokken bij tegengaan verspreiding kanker

Macrofaag

Ook betrokken bij specifieke afweer

die wordt geactiveerd als ziektekiem niet gestopt is door aspecifieke afweer

macrofaag 'eet' dan ziektekiem op

www.bioplek.org

T-lymfocyten

Antigeen-presenterende macrofaag (APC) verplaatst naar lymfoïde organen

T- en B-lymfocyten gaan zich delen

Alleen de lymfocyten die specifiek voor dat antigeen zijn

T-lymfocyten ruimen geïnfecteerde lichaamscellen op die één bepaald type lichaamsvreemd antigeen bevatten

Heet daardoor specifieke afweer

Alleen cellen vernietigd: cellulaire afweer

B-lymfocyten

Geactiveerde B-lymfocyten gaan antistoffen maken

Er zijn meerdere typen antistoffen, meestal vorm 'Y'

Dit type afweer heet humorale afweer

fasen specifieke afweer

Tijd tussen binnendringen en ziek worden: incubatietijd

Daarna: macrofagen worden APC, passende T cellen worden geactiveerd, die vermenigvuldigen zich en vormen geheugencellen

Ook B lymfocyten geactiveerd die zich delen en geheugencellen maken en antistoffen

Deze eerste keer heet primaire reactie.

Volgende keer in aanraking met deze ziekteverwekker: geheugencellen zorgen voor snelle, adequate reactie.

Dit is secundaire reactie, je wordt niet ziek!

Immuniteit

twee vormen:

natuurlijke immuniteit: geheugencellen gemaakt door binnendringen ziekteverwekker

kunstmatige immuniteit: geheugencellen gemaakt door inspuiten van ziekteverwekker

ziekteverwekker is gedood of verzwakt, of alleen antigenen

kunstmatige immuniteit door vaccinatie of immunisatie

actieve of passieve immunisatie?

Bij actieve immunisatie krijg je de ziekteverwekker toegediend en maak je zelf antistoffen

Bij passieve immunisatie krijg je antistoffen ingespoten als je geen tijd te verliezen hebt

en.wikipedia.org

transplantatie

Als weefsel of een orgaan vervangen wordt, heet dit transplantatie

Probleem: andere antigenen dan eigen antigenen

Afweer wil dit dood maken, dat heet afstotingsreactie

Matchen op basis van HLA antigenen

Daarnaast: immuunsysteem onderdrukken

Gebruik van dierlijk weefsel of orgaan: xenotransplantatie

images.slideplayer.nl