‹Terug naar zoeken

MUZIEK Burgercultuur vwo

Kunsttheorie vwo 5

Les 8 & 9: 26 september 2022
Muziek & dans
Les 14: 7 februari 2023
MUZIEK IN DE 17e eeuw
1 / 54
volgende
Slide 1: Tekstslide
KunstMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

In deze les zitten 54 slides, met interactieve quiz, tekstslides en 12 videos.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

Kunsttheorie vwo 5

Les 8 & 9: 26 september 2022
Muziek & dans
Les 14: 7 februari 2023
MUZIEK IN DE 17e eeuw

Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Planning
PLANNING

Vandaag: muziek in de kerk
Vrijdag: muziek in privekring

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Onderzoeksvraag:
Hoe zou de 17e eeuwse kerkmuziek geklonken hebben en wat is kenmerkend aan deze kerkmuziek?

Slide 3 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

VOORKENNIS
Welke voorkennis heb je nodig om deze hoofdvraag te beantwoorden?

Slide 4 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

VOORKENNIS
Welke voorkennis heb je nodig om deze hoofdvraag te beantwoorden?

Wat weet je over:
Kerkmuziek in de hofcultuur?
Historische context 17e eeuw in Nederland?
Kunsthistorische context 17e eeuw Nederland


Slide 5 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

STEL JEZELF VRAGEN ALS ...

Slide 6 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

STEL JEZELF VRAGEN ALS ...

Wat is kenmerkend aan de kerkmuziek uit de hofcultuur? Waarom is dat zo?
Welke veranderingen vinden er plaats op het gebied van geloof/godsdienst?
Welke gevolgen heeft dit gehad voor de republiek der Nederlanden?
Wat is kenmerkend voor de kunsten is de 17e eeuw?
Hoe hangt dit samen met de historische context.



Slide 7 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 8 - Video

Deze slide heeft geen instructies

De REFORMATIE


Wat was dat ook alweer?

Slide 9 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 10 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Gevolg reformatie:
pracht en praal worden afgezworen 
soberheid wordt gepropageerd --> beeldenstorm

Slide 11 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Gevolg voor de kerkmuziek:

Slide 12 - Tekstslide

terug naar de Renaissance
Gevolg voor de kerkmuziek:

Gezangen (psalmen) moesten eerbiedig en verstaanbaar worden gezongen. 

Hoe dan?


Slide 13 - Tekstslide

terug naar de Renaissance

Slide 14 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Kerkmuziek VOOR de reformatie

Slide 15 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

POLYFONIE

Slide 16 - Tekstslide

Je kan als componist laten zien dat je heel goed kan componeren, het is lastig omdat alles door elkaar heen loopt maar wel mooi samen moet klinken.

POLYFONIE
POLYFOON (Grieks: veel, stem, klank, geluid) 

Meerdere stemmen/instrumenten zingen/spelen gelijk, onafhankelijk van elkaar, allemaal eigen ritme.  

GEVOLG: lastig te verstaan!



Slide 17 - Tekstslide

Je kan als componist laten zien dat je heel goed kan componeren, het is lastig omdat alles door elkaar heen loopt maar wel mooi samen moet klinken.

Slide 18 - Video

nog een voorbeeld

Slide 19 - Video

Nog verder terug naar de Middeleeuwem

Slide 20 - Video

Deze slide heeft geen instructies

GREGORIAANS

Slide 21 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

GREGORIAANS
= eenstemmig: 

muziek uit een enkele melodielijn bestaande, iedereen (dus ook meerdere stemmen) zingt zelfde melodie in zelfde ritme.

Slide 22 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 23 - Video

nog een voorbeeld

Slide 24 - Video

Terug naar de 17e eeuw in Nederland
Gevolg voor de kerkmuziek:
Gezangen moesten eerbiedig en verstaanbaar worden gezongen. 

Dus:
  • homofoon (eenstemmig),
  • zonder orgelbegeleiding,
  • en in de eigen volkstaal (vertaalde Bijbel: 1637).

Slide 25 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

HOMOFOON

Slide 26 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

HOMOFOON
HOMOFOON (Grieks (homo) eender, dezelfde)

Meerstemmigheid, waarbij één van de stemmen de melodie voert, de andere hebben een begeleidende, opvullende functie.

Alle stemmen zingen wel hetzelfde in het zelfde ritme --> goed te verstaan (tekst goed volgen).



Slide 27 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 28 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Het kerkorgel

Slide 29 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Het kerkorgel

Kerkorgels leiden AF van de tekst, horen dus niet thuis in de kerk!

Slide 30 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 31 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Nieuwe rol kerkorgels
“ Omme dezelfde (het volk) duer middel vandien te meer uyt kroegen ende taveernen te houden”

Slide 32 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Nieuwe rol kerkorgels
Stadsbestuur baas over orgels in openbare gebouwen. Kerkgebouw/orgels krijgen daardoor gedeeltelijk andere functie: elke dag (vaste tijden): publieke concerten in de kerk

Breed repertoire: improvisaties/psalmen/dansmuziek/madrigalen. Gebruik van het orgel bleef een lang discussiepunt



Slide 33 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 34 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Stadsorganisten en stadsbeiaardiers

Verzorgden openbare concerten (nieuwe kansen):

Jan Pieterszoon Sweelinck
Jacob van Eijk

Slide 35 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

J.P. Sweelinck
Stadsorganist (componist en muziekdocent) Amsterdam: oude kerk Amsterdam 
Virtuoos & erg beroemd zelfs inspiratie voor Bach

Slide 36 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Jacob van Eijk
Stadsbeiaardier (klokkendeskundige, blokfluitist en componist) Utrecht:
Blind daardoor feilloos gehoor & ontdekt manier om klankzuivere klokken te gieten.



Slide 37 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 38 - Video

voorbeeld van Eijk
Onderzoeksvraag (huiswerk):
Wat waren de privékringen waarin muziek werd  gemaakt? En wat voor een soort muziek was dat dan?

Slide 39 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

4. Muziek in privékring

Slide 40 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

MUZIEKLES
 Musiceren hoorde bij een gegoede burgerlijke opvoeding:

Er was geld om muziekinstrumenten 
Er was geld om op muziekles te bekostigen  

Slide 41 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Collegium Musicum

Het collegium musicum is een gezelschap van burgers die in gesloten kring bijeenkwamen om voor hun eigen genoegen te zingen en te spelen, vaak onder leiding van een 'meester' en met luit als meest gebruikte begeleidingsinstrument

Slide 42 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Populaire liederen

- Volkse liedjes samen gezongen door burgers, soldaten een zeelui. 
- Ter lering & vermaak (muziek moest een moral hebben)
- Propagandaliederen
- Technische makkelijk muziek (contrafacten)


Slide 43 - Tekstslide

Propaganda: strijdlust tegen Spanje of om burgers over te halen bij de voc te gaan
Contrafact

Slide 44 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Populaire liederen

- Volkse liedjes samen gezongen door burgers, soldaten een zeelui. 
- Ter lering & vermaak (muziek moest een moral hebben)
- Propagandaliederen
- Technische makkelijk muziek (contrafacten)
- Liedboekjes


Slide 45 - Tekstslide

Propaganda: strijdlust tegen Spanje of om burgers over te halen bij de voc te gaan
Populaire liederen
https://www.npostart.nl/WO_NTR_425809

Slide 46 - Tekstslide

Propaganda: strijdlust tegen Spanje of om burgers over te halen bij de voc te gaan
POPULAIRE INSTRUMENTEN

Virginaal
Blokfluit
Gamba
Luit

Slide 47 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

LUIT
GAMBA
VIRGINAAL
BLOKFLUIT

Slide 48 - Sleepvraag

Deze slide heeft geen instructies

5.DANS
Geen rijke danscultuur door Calvinise:

Opera en ballet werd met afkeuring bekeken door protestantse kerk: vermaak.



Slide 49 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

OEFENVRAGEN
► 1 (2 p) R 
De Calvinisten benadrukten de scheiding tussen het sacrale (het heilige) en het profane (het wereldse). Er werden traktaten uitgevaardigd waarin leefregels werden ‘voorgeschreven’ en waarin kunstvormen als dans werden veroordeeld. Er werd op alle kunstdisciplines kritiek gegeven. En binnen de kunsten worden verschillende vormen van moralisme aangetroffen. Geef twee voorbeelden van kritiek op de kerkmuziek door de Calvinisten en hun reden van kritiek.  

Slide 50 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

ANTWOORD

Geen orgels tijdens de mis, want die zouden de kerkdiensten en het woord van God overstemmen en niet passen bij de ernst van de kerkdienst. 

Meerstemmige zang was tijdens de kerkdienst niet toegestaan; iedereen moet verstaanbaar en uniform mee kunnen zingen. 

Slide 51 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

OEFENVRAGEN
► 2 (3 p) I 
Wat kan de reden zijn waarom er zo weinig bekend is van de danskunst in de Republiek ondanks dat er een bloeiende danscultuur was?  

Slide 52 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

ANTWOORD

Dans werd als onzedig beschouwd. Het werd niet verder ontwikkeld en zeker niet vastgelegd op schilderijen. 

Slide 53 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

VRAGEN

Maken: vragen:5.2: 
33, 34, 35 

Slide 54 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Meer lessen zoals deze

MUZIEK Burgercultuur

- Les met 38 slides
KunstMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

MUZIEK Burgercultuur

- Les met 24 slides
KunstMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

Burgerlijke cultuur in Nederland - muziek

- Les met 33 slides
KunstMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

H5 Burgerlijke cultuur in Nederland - muziek

- Les met 52 slides
KunstMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

Les 7: Muziek - Burgerlijke cultuur van Nederland

- Les met 28 slides
KunstMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

H5 Burgerlijke cultuur in Nederland - muziek

- Les met 49 slides
KunstMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

WEEK 7: Muziek - Burgerlijke cultuur van Nederland

- Les met 38 slides
KunstMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

muziek in de 17e eeuw

- Les met 15 slides
kuaMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4,5